Giữa những dải đồi thoai thoải và cánh đồng màu mỡ ở xã Hà Long, Thanh Hóa, từng vườn ổi lê Quý Hương trĩu quả xanh mướt đang trở thành minh chứng sống động cho sự chuyển mình của nền nông nghiệp địa phương. 

LIÊN KẾT SẢN XUẤT – XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU

Hà Long, tọa lạc ở phía Bắc tỉnh Thanh Hóa, là một vùng bán sơn địa với địa hình đa dạng và phong phú. Nơi đây sở hữu diện tích tự nhiên gần 5.000 ha, trong đó hơn 3.100 ha được sử dụng cho sản xuất nông nghiệp. Khí hậu ôn hòa cùng nguồn nước tưới dồi dào từ hồ Bến Quân và đập Đồm Đồm, cung cấp hàng triệu mét khối nước mỗi vụ, đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc canh tác quanh năm. 

Xã còn sở hữu lợi thế lớn về giao thông nhờ vị trí nằm trên trục quốc lộ 217B, tỉnh lộ 522 và tiếp giáp với cao tốc Bắc – Nam. Sự kết nối này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa mà còn mở rộng cơ hội thị trường tiêu thụ nông sản, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Trước đây, người dân chủ yếu trồng các loại cây như lúa, mía và dứa, nhưng hiệu quả kinh tế thấp và dễ gặp rủi ro. Kể từ năm 2020, một số hộ dân tiên phong đã thử nghiệm trồng giống ổi lê trên những vùng đất bạc màu. Kết quả thật khả quan: cây ổi phát triển mạnh mẽ, ít bị sâu bệnh, và sau chỉ 8 tháng đã cho quả với năng suất cao. Các thương lái đã tìm đến tận vườn để thu mua với giá tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng diện tích trồng ổi trên toàn xã.

Để đáp ứng nhu cầu sản xuất hàng hóa, tháng 9/2021 Tổ hợp tác trồng ổi lê Quý Hương được thành lập. Đến tháng 4/2022, Hợp tác xã Dịch vụ – Thương mại Quý Hương Hà Long chính thức ra đời, quy tụ 265 hộ tham gia, canh tác gần 190 ha.

Hợp tác xã đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bà con nông dân tiếp cận các kỹ thuật mới và áp dụng những tiến bộ khoa học vào sản xuất. Nhờ đó, họ đã được cấp mã số vùng trồng, đảm bảo khả năng truy xuất nguồn gốc và tạo ra đầu ra ổn định cho sản phẩm.

Thành quả đạt được rất ấn tượng khi năm 2021, sản phẩm ổi lê đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP. Đến cuối năm 2022, sản phẩm này  được công nhận là OCOP 3 sao. Đây là một dấu mốc quan trọng, đánh dấu sự chuyển mình của sản phẩm, giúp đưa ổi lê vào chuỗi nông sản sạch và từng bước hiện diện tại các hệ thống siêu thị cũng như cửa hàng thực phẩm an toàn.

Bén duyên với cây ổi lê từ nhiều năm nay, gia đình anh Trịnh Xuân Hoà, thành viên của Hợp tác xã Dịch vụ - Thương mại Quý Hương, là một trong những hộ dân tiên phong phát triển mô hình trồng ổi lê theo tiêu chuẩn VietGAP tại xã Hà Long.

Đưa chúng tôi đi thăm mô hình, anh Hoà chia sẻ: “Gia đình có diện tích hơn 1ha với 2.000 cây ổi lê, đem lại thu nhập từ 60 -70 tấn/1 năm, trừ chi phí thì lợi nhuận khoảng gần 400 triệu/năm. Năng suất ổn định, cây ổi quanh năm thu hoạch, không ảnh hưởng bởi thời tiết, khí hậu. Đầu ra luôn ổn định, các thương lái tự chủ động đến tại vườn để mua, công chăm sóc không nhiều, đem lại kinh tế ổn định cho gia đình”.

QUY TRÌNH SẠCH – NÔNG NGHIỆP XANH, TUẦN HOÀN

Ổi lê Quý Hương được chăm sóc theo quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt. Giống cây lấy từ các viện nghiên cứu uy tín, đảm bảo thích nghi tốt. Người dân trồng theo mật độ hợp lý, thường xuyên cắt tỉa cành, tạo tán, giúp cây thông thoáng và ít sâu bệnh.

Hệ thống tưới nhỏ giọt được áp dụng rộng rãi, tiết kiệm nước và phân bón, đồng thời giữ ẩm ổn định. Công đoạn bao quả bằng mút xốp và túi nilon đục lỗ khi quả còn non đã hạn chế sâu bệnh, giữ màu xanh đẹp mắt, giảm nhu cầu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nâng cao giá trị thương phẩm.

Phân bón cho cây chủ yếu là hữu cơ vi sinh và phân chuồng ủ hoai mục. Một số hộ còn trồng xen cây thảo mộc để xua đuổi côn trùng, phủ xanh đất trống bằng cỏ lạc, cỏ đậu, tăng độ mùn và chống xói mòn. Nhờ đó, quy trình sản xuất không chỉ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm mà còn thân thiện với môi trường.

Chia sẻ về kỹ thuật chăm sóc, bà Đặng Thị Lài (62 tuổi, thôn Gia Miêu), cho biết “Ổi lê trồng được quanh năm nhưng thuận lợi nhất là vụ xuân, từ tháng 2 – 3 hoặc tháng 4 – 5. Đất trồng cần tơi xốp, dễ thoát nước, tầng đất dày trên 50 cm".

"Ngoài việc bón phân hữu cơ và tỉa cành tạo tán, quan trọng nhất là công đoạn bọc quả. Nhờ bọc, quả ổi tránh cháy nắng, sâu bệnh, giữ được độ giòn ngọt, mang lại giá trị thương phẩm cao”, bà Lài chia sẻ thêm.

Mô hình trồng ổi lê Quý Hương đã thể hiện rõ tư duy phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn. Hiện nay, hơn 70% hộ tham gia mô hình chuyển sang dùng phân hữu cơ, giảm 50 – 60% lượng thuốc bảo vệ thực vật so với trước. Rác thải hữu cơ trong vườn được tái chế thành phân bón, nước tưới, khép kín vòng tuần hoàn sản xuất.

Hợp tác xã thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, giúp người dân nhận diện sâu bệnh, sử dụng bẫy sinh học và thảo mộc tự nhiên để phòng trừ dịch hại. Bao bì, nhãn mác, mã QR truy xuất nguồn gốc cho quả ổi được chuẩn hóa, tăng tính minh bạch và nâng cao uy tín sản phẩm.

Nhờ vậy, ổi lê Quý Hương không chỉ là nông sản được ưa chuộng mà còn trở thành biểu tượng cho sự chuyển đổi sang sản xuất xanh, sạch, an toàn.

Đến nay, toàn xã Hà Long có khoảng 500 hộ trồng ổi lê, tạo việc làm cho hàng trăm lao động địa phương. Với sản lượng hơn 6.000 tấn/năm, giá trị thu hoạch đạt khoảng 48 tỷ đồng, ổi lê đã trở thành cây trồng chủ lực, mang lại sinh kế ổn định, giúp nhiều gia đình thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Trong hành trình phát triển, chính quyền xã đồng hành trong việc xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc. Điều này không chỉ nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm mà còn góp phần xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, thân thiện với môi trường.