Củ mã thầy là tên gọi ở miền Bắc hoặc củ năng ở miền Nam. So với các loại củ ăn mát như củ ấu, củ đậu thì mã thầy có giá trị sử dụng làm thực phẩm và làm thuốc cao hơn. Đặc biệt trong lúc dịch sởi đang gia tăng như hiện nay, bài thuốc dân gian hỗ trợ trị sởi đã được nhiều người nhắc lại: ngay ngày đầu tiên, cho trẻ uống nước ép củ mã thầy. Khi sởi sắp mọc và cả sau khi sởi đã mọc, lấy mã thầy nấu với củ cà rốt và hạt mùi cho ăn đến khi sởi bay.Củ mã thầy chứa 68,52% nước, 18,75% tinh bột, 2,25% đạm, 0,19% mỡ và 1,58% chất khoáng. Đặc biệt, nó còn chứa Puchiin, một chất có tính kháng khuẩn không chịu nhiệt. Điều này giải thích tại sao nước ép củ mã thầy lại có tác dụng ức chế đối với một số loại vi khuẩn như tụ cầu vàng, trực khuẩn coli... Đây là một loại thực phẩm bổ dưỡng có khả năng hỗ trợ trị liệu đối với các bệnh tim mạch, đái tháo đường, giảm nguy cơ sỏi thận, phục hồi nhanh sức khỏe đường ruột bởi chất xơ và tinh bột củ năng thuộc loại tiêu hóa chậm.

Đông y cho rằng, củ mã thầy có vị ngọt, tính hàn, có công năng ích khí, an trung, khai vị, tiết thực, được sử dụng để trị nhiều bệnh do nhiệt, vàng da hay tỳ vị hư hàn… Còn Tây y thì cho rằng với tính kháng khuẩn hiếm có, củ mã thầy có thể giúp phòng ngừa một số chứng bệnh như:- Ngừa bệnh tim mạch: Củ mã thầy chứa nhiều acid béo thiết yếu như linoleic acid, tốt cho sức khỏe tim mạch và phát triển thần kinh ở trẻ nhỏ.- Tốt cho hệ tiêu hóa: Chất xơ và tinh bột của củ năng thuộc loại tiêu hóa chậm, giúp tăng cường sức khỏe đường ruột, cải thiện các vấn đề về tiêu hóa.- Kháng khuẩn: Hàm lượng flavonoids và polyphenolic của củ năng có tác dụng kháng virus và ung thư, tốt cho dạ dày, ngừa mất ngủ, khó chịu trong người.- Thanh nhiệt, giải khát rất tốt: Củ mã thầy cũng có hoạt tính như chất làm mát, giúp thanh nhiệt, giải khát, loại bỏ các độc tố ra khỏi cơ thể.- Giúp tăng cường sức khỏe tuyến giáp: Nước củ năng chứa nhiều kali. Chất khoáng này cần thiết cho chức năng hoạt động của cơ và thần kinh. Ngoài ra hàm lượng iốt và mangan của củ năng cũng giúp tăng cường sức khỏe tuyến giáp.

- Bổ sung vitamin: Trong nửa chén củ mã thầy chứa 10% hàm lượng vitamin B6, 7% riboflavin (vitamin B2) và 6% thiamin (vitamin B1), vì vậy ăn củ năng cùng các loại rau quả khác là cách tốt nhất để bổ sung vitamin cho cơ thể.- Giúp giải rượu: Những người uống rượu nhiều, sau đó cảm giác nóng bụng, khó chịu có thể sử dụng lợi thế tiêu khát của củ mã thầy bằng cách dùng nước ép củ này, cho thêm ít chanh và một chút muối giúp hạn chế chất độc của rượu vào cơ thể và chống nóng trong người.Trong dân gian, củ mã thầy thường được dùng để ăn chơi hoặc tráng miệng sau bữa ăn. Củ mềm, giòn, nhiều nước, vị ngọt. Nhiều người sử dụng mã thầy dưới dạng thức ăn - vị thuốc làm cho mát như lấy củ thái nhỏ, nấu với bột đậu xanh làm chè lục tàu xá hoặc dùng dạng bột với tác dụng mát gan, dạ dày và ruột.Tuy nhiên, theo Đông Y, vì có tính lạnh nên mã thầy không thích hợp với những người có thể chất hoặc bệnh lý thuộc thể hư hàn, biểu hiện bằng các triệu chứng như sợ lạnh, tay chân lạnh, hay đau bụng khi ăn đồ sống lạnh, đại tiện lỏng hoặc nát, dễ bị cảm lạnh, ăn kém tiêu...

Ngoài ra, vì củ mã thầy mọc dưới nước nên nhiều khả năng nhiễm ấu trùng sán. Nếu ăn sống củ mã thầy khi chưa vệ sinh kỹ, ấu trùng sán có thể theo đường miệng đi vào cơ thể chúng ta sẽ gây nên các bệnh về đường ruột. Ngay bản thân trong lớp vỏ của củ mã thầy cũng tập trung rất nhiều chất có hại cho cơ thể, có thể gây ra một số loại bệnh. Vì thế, khi ăn củ mã thầy sống hay dùng để chế biến món ăn, bạn nên gọt vỏ kỹ, vệ sinh thật sạch bằng nước muối loãng.