Tăng trưởng kinh tế Saudi Arabia đã bị đảo ngược sau khi quốc gia xuất khẩu dầu lửa lớn nhất thế giới cắt giảm sản lượng khai thác dầu để ngăn đà sụt giảm của giá năng lượng này.

Số liệu thống kê chính thức công bố tuần vừa rồi cho thấy tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Saudi Arabia giảm 4,5% trong quý 3 vừa qua so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức giảm mạnh nhất của nền kinh tế quốc gia vùng Vịnh này kể từ khi Covid-19 trở thành đại dịch toàn cầu vào đầu năm 2020. Mức độ sụt giảm thậm chí còn sâu hơn nếu không có mức tăng trưởng 3,6% của các lĩnh vực phi dầu khí.

Ngành công nghiệp dầu lửa khổng lồ của Saudi Arabia đã suy giảm trong suốt nhiều tháng, nhưng toàn bộ nền kinh tế vẫn giữ được mức tăng trưởng 1,2% trong quý 2 năm nay.

Trong quý 3, ngành dầu lửa của Saudi Arabia sụt giảm 17,3% so với cùng kỳ năm ngoái, cú giảm sâu nhất kể từ ít nhất năm 2011. Nguyên nhân của sự sụt giảm này nằm ở việc Saudi Arabia cắt giảm sản lượng khai thác dầu mạnh hơn nữa để vực dậy giá dầu.

Sản lượng dầu của Saudi Arabia giảm còn 9 triệu thùng/ngày trong tháng 7 năm nay, khi quốc gia lớn nhất trong Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) cùng với đồng minh là Nga tự nguyên hạ sản lượng dầu để ứng phó với sự suy yếu của nhu cầu tiêu thụ dầu trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu giảm tốc. Ngoài kế hoạch cắt giảm sản lượng tự nguyện, Saudi Arabia còn giảm sản lượng trong khuôn khổ OPEC+, liên minh giữa OPEC và Nga.

“Chúng tôi kỳ vọng sản lượng dầu của Saudi Arabia sẽ còn thấp cho tới cuối năm nay, và chỉ tăng chậm trở lại từ đầu năm sau”, một báo cáo của Oxford Economics hôm thứ Sáu tuần trước nhận định.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo GDP của Saudi Arabia chỉ tăng 0,8% trong cả năm nay, từ mức tăng 8,7% đạt được vào năm ngoái.

Theo ông Ralf Wiegert, trưởng kinh tế Trung Đông và Bắc Phi của S&P Global Market Intelligence, nhận định việc Saudi Arabia giảm sản lượng dầu là nhằm bình ổn thị trường dầu toàn cầu.

“Trong quý 2/2023, nguy cơ giảm tốc kinh tế toàn cầu đã gây áp lực giảm mạnh lên giá dầu. Việc Saudi Arabia quyết định giảm sản lượng dầu là nhằm hạn chế nguồn cung dầu, để ứng phó với nguy cơ suy giảm nhu cầu tiêu thụ dầu”, ông Wiegert nói.

Theo vị chuyên gia, việc thu hẹp dần mức cắt giảm sản lượng dầu sẽ giúp nền kinh tế Saudi Arabia hồi phục. Ông cho rằng việc giảm sản lượng sẽ chấm dứt hoàn toàn trong năm 2025, đồng thời dự báo tăng trưởng kinh tế Saudi Arabia sẽ tiếp tục ảm đạm trong năm 2024, với mức tăng trưởng dự kiến chỉ đạt 1,1%.

Các quốc gia vùng Vịnh khác cũng đang đối mặt với áp lực suy giảm tăng trưởng do cắt giảm sản lượng dầu, nhưng riêng nền kinh tế Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) vẫn tăng trưởng vững. Tuần vừa rồi, Bộ trưởng Bộ Kinh tế UAE cho biết GDP nước này tăng trưởng 3,7% trong nửa đầu năm nhờ tăng trưởng mạnh ở các lĩnh vực phi dầu khí.

Nguồn thạo tin tiết lộ với hãng tin Reuters rằng Saudi Arabia ngày 5/11 đã quyết định tiếp tục giữ kế hoạch cắt giảm sản lượng tự nguyện 1 triệu thùng dầu mỗi ngày trong tháng 12, duy trì sản lượng dầu ở mức khoảng 9 triệu thùng/ngày. Cùng với đó, Nga cũng tuyên bố tiếp tục cắt giảm sản lượng tự nguyện 300.000 thùng dầu mỗi ngày cho tới hết tháng 12.

Với triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu xấu đi, các nhà phân tích của ngân hàng ING dự báo thị trường dầu sẽ chuyển sang trạng thái dư cung trong quý 1 năm tới. “Mức độ thừa cung có thể đủ để thuyết phục Saudi Arabia và Nga tiếp tục cắt giảm sản lượng”, báo cáo của ING nhận định.