Nga lần đầu tiên phát hành trái phiếu nhân dân tệ

Vụ phát hành không chỉ giúp mang lại một nguồn vốn mới cho Chính phủ Nga, mà còn thắt chặt thêm quan hệ kinh tế giữa nước này với Trung Quốc.

Theo tin từ tờ báo Financial Times, Bộ Tài chính Nga cho biết đã phát hành 20 tỷ nhân dân tệ (tương đương 2,8 tỷ USD) trái phiếu chính phủ, mở ra một kênh mới để Moscow tiếp cận lãi suất thấp của Trung Quốc. Trong đợt phát hành này, Nga đã bán 12 tỷ nhân dân tệ trái phiếu đáo hạn vào năm 2029 với lợi suất 6% và 8 tỷ nhân dân tệ trái phiếu đáo hạn vào năm 2033 với lợi suất 7%.

Bộ trưởng Tài chính Nga, ông Anton Siluanov, nhấn mạnh rằng việc Nga lần đầu phát hành trái phiếu nhân dân tệ đã tạo ra một chuẩn mực thanh khoản cho trái phiếu chính phủ, đóng vai trò như một hướng dẫn định giá cho các doanh nghiệp và góp phần vào việc tăng cường hợp tác song phương giữa Nga và Trung Quốc trong lĩnh vực tài chính. Hơn một nửa số trái phiếu trong cuộc phát hành này đã được các ngân hàng mua, và đây đều là những ngân hàng đã tăng cường tiếp xúc với đồng nhân dân tệ trong những năm gần đây thông qua việc cung cấp tài chính cho hoạt động thương mại với Trung Quốc.

Vụ phát hành trái phiếu nhân dân tệ của Nga là lớn nhất trong làn sóng mà ở đó nhiều quốc gia chuyển sang vay vốn bằng đồng nhân dân tệ trong năm nay. Làn sóng này diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh tìm cách thúc đẩy quốc tế hóa đồng nội tệ và qua đó, thách thức sự thống trị của đồng USD.

Hungary đã có đợt phát hành trái phiếu trị giá 5 tỷ nhân dân tệ tại Trung Quốc vào tháng 9 và tiểu vương quốc Sharjah thuộc Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) đã bán 2 tỷ nhân dân tệ trái phiếu vào tháng 10.

Đồng nhân dân tệ đã trở thành một loại tiền tệ dự trữ mới cho Nga, đặc biệt sau khi nước này bị phương Tây cắt đứt quyền tiếp cận các tài sản bằng đồng USD và euro, đồng thời đóng băng tài sản dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) ở nước ngoài sau khi chiến tranh Nga - Ukraine nổ ra vào năm 2022.

Nền kinh tế Nga đang phải đối mặt đồng thời với lãi suất cao và lạm phát cao. Lãi suất trong nước ở Nga đang cao hơn 16% và lạm phát đang ở mức 7%, một phần do chi phí sản xuất hàng hóa tăng cao trong bối cảnh chiến tranh. Các biện pháp trừng phạt quốc tế cũng làm suy giảm mạnh nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu dầu thô và khí đốt, nguồn tài chính chủ đạo của nước này.

Tiền thu được từ phát hành trái phiếu nhân dân tệ sẽ giúp Nga trang trải thâm hụt ngân sách và "mang lại cho Trung Quốc sự tin tưởng lớn hơn rằng Nga phù hợp với chương trình nghị sự địa kinh tế của họ về quốc tế hóa đồng nhân dân tệ" - theo ông Maximilian Hess, người sáng lập Enmetena Advisory, một công ty tư vấn rủi ro chính trị.

Nhiều quốc gia khác như: Indonesia và Pakistan cũng đang xem xét việc phát hành trái phiếu bằng đồng nhân dân tệ tại thị trường Trung Quốc vào năm tới - gọi là trái phiếu panda. Trong khi đó, những nước khác như Nga đã vay vốn nhân dân tệ bằng cách phát hành trái phiếu nhân dân tệ ở thị trường ngoài Trung Quốc đại lục, hay còn gọi là trái phiếu dim sum.

Nga đã phải trả lãi suất cao hơn so với các nhà phát hành trái phiếu dim sum khác trong năm nay. Chẳng hạn, Ngân hàng Phát triển Kazakhstan đã phát hành trái phiếu dim sum đầu tiên của khu vực Trung Á với lợi suất 3,3%.

Một số quốc gia vay nợ nhiều nhất từ Bắc Kinh ở châu Phi và châu Á - như Kenya, Angola và Sri Lanka - cũng đã đạt các thỏa thuận để đảo nợ các khoản vay bằng đồng USD mà các ngân hàng Trung Quốc đã cấp cho họ thành các khoản vay bằng đồng nhân dân tệ trong năm nay. Tuy nhiên, vẫn hiếm việc các chính phủ nước ngoài phát hành nợ bằng đồng nhân dân tệ tại Trung Quốc vì họ cần xếp hạng tín dụng cao để bán cho các nhà đầu tư Trung Quốc và việc phát hành như vậy cũng đối mặt với những rào cản lớn trong việc chuyển đổi số tiền thu được ra nước ngoài.

Trung Quốc đã có thâm hụt thương mại với Nga trong năm nay sau khi Moscow áp thuế quan lên ô tô giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc trong khi vẫn duy trì xuất khẩu dầu, than và các nhiên liệu khác sang Trung Quốc. Về phần mình, Trung Quốc đã mua gần một nửa lượng dầu xuất khẩu của Nga kể từ cuối năm 2022, bao gồm gần 7 tỷ USD trong tháng 10 năm nay - theo dữ liệu của Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và không khí sạch (CRECA). Hoạt động nhập khẩu dầu Nga sôi động của Trung Quốc diễn ra trước khi Mỹ áp lệnh trừng phạt đối với Rosneft và Lukoil, hai công ty chiếm khoảng một nửa lượng dầu xuất khẩu của Nga.

Phần lớn số tài sản có độ thanh khoản cao trị giá 50 tỷ USD trong Quỹ Tài sản Quốc gia của Nga, một dự trữ tài khóa, hiện đang được giữ dưới dạng nhân dân tệ.

Việc mở ra một kênh vay nợ bằng đồng nhân dân tệ cho các công ty Nga có thể mang tới một nguồn vốn rẻ hơn so với vay nợ bằng đồng rúp, vốn đắt đỏ do lãi suất của Nga đang là 16,5%.

Hãng nhôm Rusal, có cổ phiếu niêm yết tại Hồng Kông, là công ty Nga đầu tiên phát hành trái phiếu panda vào năm 2017. Công ty này cũng đã phát hành nợ bằng đồng nhân dân tệ tại Nga vào năm 2022. Tuy nhiên, các đợt phát hành trái phiếu dim sum thường xuyên của doanh nghiệp Nga nói chung vẫn chưa thực sự phát triển.