“Ngân hàng Nhà nước dường như không thể cho Chính phủ vay”

Khối phân tích của ngân hàng HSBC vừa có bản báo cáo nêu nhận định về tình huống Chính phủ Việt Nam vay từ chính nguồn dự trữ ngoại tệ của mình.

Bản báo cáo trên được nhấn mạnh ở bối cảnh các phiên đấu giá trái phiếu Chính phủ sụt giảm thời gian vừa qua, đặc biệt là loạt phiên thất bại gần đây.

Đề xuất kế hoạch vay từ nguồn dự trữ ngoại hối mà Chính phủ đưa ra vừa qua được gắn với cố gắng huy động khó khăn từ kênh trái phiếu nói trên.

Chỉ riêng trong tháng 5 này, 7 phiên đấu giá trái phiếu Chính phủ đều đã thất bại.

Tuy nhiên, HSBC nhìn nhận, việc Ngân hàng Nhà nước phải dùng nguồn dự trữ ngoại tệ để bảo vệ tỷ giá và tài trợ vốn cho các dự án Chính phủ sẽ khiến đồng Việt Nam rơi vào thế bấp bênh.

Báo cáo trên cho biết, dự trữ ngoại tệ của Việt Nam hiện này chỉ ở khoảng 2,5 tháng nhập khẩu, thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu cần thiết là ba tháng. Do đó, Ngân hàng Nhà nước dường như không có dư địa để cho Chính phủ vay.

Theo khối phân tích này, một giải pháp dễ dàng hơn để giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề là sửa đổi Nghị quyết 78 đã có hiệu lực trong năm nay, vốn buộc Bộ Tài chính phải phát hành trái phiếu với kỳ hạn bằng hoặc dài hơn 5 năm.

Tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, nếu Nghị quyết 78 được sửa đổi cho phép Bộ Tài chính phát hành trái phiếu có kỳ hạn ngắn hơn 5 năm thì sẽ làm giảm áp lực cho tình hình hiện tại. Ngay cả khi nghị quyết này không được sửa đổi, theo quan điểm của khối nghiên cứu HSBC, đề xuất sử dụng khoản dự trữ ngoại tệ cũng khó được thông qua.

“Trong bối cảnh này, đề xuất của Chính phủ sử dụng nguồn dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước có thể là một động thái khuyến khích Quốc hội bãi bỏ những dự luật này. Nguồn dự trữ ngoại tệ thanh khoản là một công cụ cần thiết để duy trì sự ổn định của tiền đồng và bảo vệ uy tín của Ngân hàng Nhà nước. Đến thời điểm này, những quan điểm tiêu cực xung quanh tình huống này ẩn ý rằng cặp tỷ giá USD/VND sẽ giao dịch ở nửa trên của biên độ”, báo cáo của HSBC viết.

Với bối cảnh của đề xuất trên, huy động từ trái phiếu Chính phủ liên tiếp những phiên thất bại, ngoài yếu tố kỳ hạn như đề cập ở trên, HSBC còn nêu một lý do khác là nhu cầu hạn chế có thể còn do cơ chế mới ban hành ở Thông tư 36 với giới hạn các ngân hàng thương mại sử dụng các nguồn vốn ngắn hạn để đầu tư trái phiếu Chính phủ.

Còn với Nghị quyết 78, nếu không được Quốc hội sửa đổi, khối phân tích của HSBC dự tính vẫn không kỳ vọng Chính phủ sẽ được thông qua quy định cho phép họ mượn tiền từ nguồn dự trữ ngoại tệ. “Sẽ có nhiều nguy cơ lớn chất chứa”, báo cáo nhấn mạnh.

Bởi theo HSBC, bất kỳ quyết định nào về việc Chính phủ được vay tiền từ dự trữ ngoại tệ cũng sẽ gây rủi ro đối với sự ổn định của tiền đồng, trong khi đây là một công cụ cần thiết để đảm bảo ổn định tỷ giá.

Thêm nữa, dự trữ ngoại tệ theo đánh giá của HSBC là đang thấp hơn thông lệ, và tình hình có dấu hiệu xấu đi khi cán cân thương mại đã chuyển từ ngưỡng dương vào tháng 11/2014 sang ngưỡng âm 3,3 tỷ USD từ đầu năm đến nay - một con số chưa từng thấy kể từ năm 2011.

Ở một diễn biến khác, sau khi hai lần giảm giá tiền đồng từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước khó có thể phá giá thêm một lần nữa dựa trên cam kết đã đưa ra. Và khả năng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất vào cuối năm nay có thể là một nguyên nhân mới giúp USD mạnh lên và buộc Ngân hàng Nhà nước phải tận dụng nguồn dự trữ ngoại tệ của mình.

“Nếu như nguồn dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước được đưa vào sử dụng cho việc cấp vốn các dự án phát triển của Chính phủ thì điều này sẽ khiến cho Ngân hàng Nhà nước trở nên thiếu cơ sở để duy trì với các cam kết và giữ vững uy tín của mình”, khối nghiên cứu của HSBC đưa ra tình huống.

Ngoài ra, báo cáo trên còn cho rằng, tâm lý tiêu cực xung quanh những vấn đề này khiến tỷ giá USD/VND giao dịch ở nửa cao của biên độ mặc dù mới phá giá gần đây.

“Chúng tôi hy vọng sẽ có một vài giải pháp thay thế khác chẳng hạn như lựa chọn việc phát hành trái phiếu trên thị trường quốc tế. Vì vậy, chúng tôi vẫn kỳ vọng trong năm nay Ngân hàng Nhà nước sẽ không phá giá tỷ giá USD/VND thêm một lần nữa và duy trì mức tỷ giá dự báo của chúng tôi ở mức 21.750 VND vào cuối năm”, báo cáo của HSBC nêu quan điểm.