Nhà Trắng chỉ trích việc quỹ đầu tư quốc gia Na Uy rút vốn khỏi công ty Mỹ

Thời gian gần đây, quỹ đầu tư quốc gia Na Uy - quỹ đầu tư quốc gia lớn nhất trên thế giới - đã cắt giảm các khoản đầu tư vào Israel, đồng thời công bố kế hoạch bán lại cổ phần mà quỹ này nắm giữ trong tập đoàn sản xuất máy móc Caterpillar. Động thái này được quỹ giải thích là có liên quan đến những lo ngại về mối liên hệ của Caterpillar với cuộc xung đột ở dải Gaza.

“Chúng tôi rất lo ngại về quyết định của quỹ đầu tư quốc gia Na Uy. Dường như quyết dịnhd dó dựa trên những cáo buộc không chính đáng nhằm vào Caterpillar và Chính phủ Israel. Chúng tôi đang trực tiếp làm việc với chính phủ Na Uy về vấn đề này”, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ viết trong một email ngày 4/9.

Trong một tuyên bố ngày 4/9, Bộ trưởng Bộ Tài chính Na Uy Jens Stoltenberg nhấn mạnh rằng Chính phủ nước này không tham gia quyết định công ty nào được đưa vào danh mục đầu tư của quỹ đầu tư quốc gia. Cụ thể hơn, các quyết định liên quan tới quỹ được đưa ra bởi các cơ quan gồm Bộ Tài chính, Ngân hàng Trung ương Na Uy (Norges Bank) và hội đồng đạo đức của quỹ - ông Stoltenberg cho biết thêm.

“Chính phủ Na Uy không tham gia vào việc đánh giá các công ty riêng lẻ. Quyết định loại trừ các công ty khỏi danh mục đầu tư là một quyết định độc lập do ban điều hành của Norges Bank đưa ra, theo khuôn khổ đã được thiết lập. Đây không phải là một quyết định chính trị”, vị Bộ trưởng nói trong tuyên bố. Ông Stoltenberg nói thêm rằng ông là một phần của phái đoàn Na Uy tham gia cuộc thảo luận với cố vấn kinh tế của Tổng thống Trump, ông Kevin Hassett, vào hôm thứ Ba tuần này.

“Chúng tôi đã thảo luận về thương mại và thuế quan, các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga và hỗ trợ Ukraine. Quỹ đầu tư quốc gia không phải là một chủ đề thảo luận”, ông nói.

Tuần trước, Norges Bank Investment Management (NBIM) - đơn vị thay mặt người dân Na Uy đứng ra quản lý quỹ đầu tư quốc gia - cho biết đã thoái vốn khỏi Caterpillar và 5 ngân hàng Israel, với lý do “rủi ro không thể chấp nhận được” rằng các công ty và ngân hàng này liên quan tới chiến tranh và xung đột.

Ở thời điểm cuối năm ngoái, NBIM nắm giữ cổ phần 1,2% tại Caterpillar - công ty có cổ phiếu niêm yết tại thị trường chứng khoán New York. Hội đồng đạo đức của quỹ đã khuyến nghị bán hết cổ phần đó, và NBIM vào thời điểm đó cho rằng máy ủi của Caterpillar “đang được chính quyền Israel sử dụng trong việc phá tài sản của người Palestine một cách bất hợp pháp trên diện rộng”.

Những bình luận của Bộ Ngoại giao Mỹ trong tuần này không phải là lần đầu tiên giới quan chức Mỹ chỉ trích các quyết định đầu tư của NBIM. Trong một loạt các bài đăng trên mạng xã hội X vào tuần trước, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham, một đồng minh thân cận của ông Trump, đã gọi việc điều chỉnh danh mục đầu tư của quỹ đầu tư quốc gia Na Uy là “thiển cận”.

“Có lẽ đã đến lúc áp thuế đối với các quốc gia từ chối làm ăn với các công ty lớn của Mỹ. Hoặc có lẽ chúng ta không nên cấp thị thực cho những cá nhân điều hành các tổ chức cố gắng trừng phạt các công ty Mỹ vì sự khác biệt địa chính trị”, ông Graham viết.

Phó giám đốc điều hành của NBIM, ông Trond Grande, nói với CNBC rằng các khoản đầu của quỹ trong các công ty Israel đã bị giám sát chặt chẽ hơn từ mùa hè năm nay, khi xung đột ở Gaza leo thang. “Do xung đột và do dư luận ở Na Uy, tôi cần nói rằng có rất nhiều sự giám sát xung quanh các khoản đầu tư của chúng tôi trong các công ty Israel,” ông nói.

Quỹ đầu tư quốc gia của Na Uy hiện quản lý khối tài sản trị giá 20 nghìn tỷ krone Na Uy, tương đương 1,98 nghìn tỷ USD. Quỹ này có đầu tư vào 61 cổ phiếu Israel vào thời điểm cuối tháng 6. Hiện tại, quỹ này chỉ nắm giữ 6 cổ phiếu Israel - theo trang web của quỹ.