Ngày 24/8, bà Kamala Harris trở thành Phó Tổng thống Mỹ đầu tiên thăm Việt Nam, trong khuôn khổ chuyến công du Đông Nam Á với điểm dừng trước đó là Singapore. Trong chuyến thăm, bà Harris tái khẳng định Mỹ ủng hộ một nước Việt Nam mạnh, độc lập và thịnh vượng, tiếp tục đổi mới, mở rộng hội nhập quốc tế và đảm nhận vai trò ngày càng quan trọng trong ASEAN và khu vực.

Ngày 25/8, khi Phó Tổng thống đang có các hoạt động trong khuôn khổ chuyến thăm tại Hà Nội, Nhà Trắng đã công bố văn bản với tựa đề “Tăng cường quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam - Mỹ”, trong đó thể hiện tầm nhìn và chiến lược mới của Mỹ trong quan hệ song phương với Việt Nam.

Trong văn bản, Nhà Trắng nhấn mạnh trong hơn hai thập niên qua, quan hệ song phương Việt  - Mỹ đã đạt được nhiều bước tiến đáng kể và đang hợp tác trong nhiều lĩnh vực, gồm phòng chống dịch Covid-19 và chuẩn bị cho các mối đe dọa an ninh y tế trong tương lai, biến đổi khí hậu cũng như giải quyết vấn đề di sản chiến tranh. 

"Mỹ đã phát triển sâu sắc mối quan hệ kinh tế song phương với việc là đối tác thương mại lớn thứ hai và là thị trường xuất khẩu hàng đầu thế giới của Việt Nam", thông báo nêu rõ.

Sáng ngày 25/8, Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris lần lượt gặp Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Ánh Xuân, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Phạm Minh Chính trong khuôn khổ chuyến thăm Việt Nam - Ảnh: Reuters/TTXVN

Nhà Trắng nêu rõ, với sự hỗ trợ lẫn nhau của hai bên đã mang lại hiệu quả. Đó là một nền kinh tế Việt Nam sôi động, đóng vai trò quan trọng với các chuỗi cung ứng mà người Mỹ phụ thuộc vào - điều mà đại dịch Covid-19 càng làm thêm sáng tỏ khi việc dừng sản xuất ở nước ngoài đã dẫn đến khó khăn trong việc vận chuyển hàng hóa ở Mỹ.

“Chuyến công du của Phó Tổng thống Kamala Harris tới Việt Nam thể hiện cam kết sâu sắc của Mỹ không chỉ với khu vực, mà còn với quan hệ Mỹ - Việt Nam. Trong các cuộc gặp song phương với các nhà lãnh đạo Việt Nam, Phó Tổng thống tái khẳng định cam kết của Mỹ cho một Việt Nam mạnh mẽ, thịnh vượng và độc lập, cũng như một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, cởi mở, lành mạnh và kiên cường”, thông báo của Nhà Trắng nhấn mạnh.

HỢP TÁC AN NINH Y TẾ VÀ ỨNG PHÓ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Nhà Trắng cho biết chuyến thăm của Phó Tổng thống cũng củng cố cam kết của Mỹ với vai trò là nước dẫn đầu thế giới để chấm dứt đại dịch Covid-19.

Trong cuộc gặp với Thủ tướng Phạm Minh Chính trưa ngày 25/8, bà Harris thông báo sẽ viện trợ thêm 1 triệu liều vaccine Covid-19 cho Việt Nam, đưa tổng số viện trợ vaccine cho Việt Nam lên 6 triệu liều. 

Đồng thời, bà Harris cũng dự lễ khai trương văn phòng Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ tại Đông Nam Á đặt tại Hà Nội nhằm tăng cường hợp tác an ninh y tế. Cùng dự lễ khai trương có Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh và các Bộ trưởng Y tế từ ASEAN và Papua New Guinea. Văn phòng CDC được thành lập nhằm thúc đẩy an ninh y tế toàn cầu, cho phép phản ứng nhanh chóng và hiệu quả đối với các mối đe dọa sức khỏe và củng cố sứ mệnh cốt lõi của CDC là bảo vệ người Mỹ.

Bên cạnh đó, thông qua Đạo luật Kế hoạch Cứu hộ Mỹ (ARPA) cùng các nguồn hỗ trợ khẩn cấp khác, đến nay, USAID và CDC đang hỗ trợ Việt Nam ứng phó với Covid-19 với ngân khách 23 triệu USD, nâng tổng số tiền hỗ trợ từ khi bắt đầu đại dịch lên gần 44 triệu USD. Bộ Quốc phòng Mỹ cũng đã cam kết cung cấp 77 tủ đông lạnh vaccine ở nhiệt độ cực thấp để hỗ trợ việc phân phối vaccine tại tất cả 63 tỉnh thành của Việt Nam. 

Về vấn đề ứng phó với biến đổi khí hậu, bà Harris và các lãnh đạo của Việt Nam nhất trí về tầm quan trọng của việc ứng phó khủng hoảng khí hậu, tăng cường khả năng chống chịu và hợp tác hướng tới một tương lai năng lượng sạch. Liên quan tới vấn đề này, Chính phủ Mỹ đã công bố Chương trình Năng lượng Phát thải thấp Việt Nam II (V-LEEP II) kéo dài 5 năm với ngân sách 36 triệu USD nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của Việt Nam sang một hệ thống năng lượng sạch, an toàn và định hướng thị trường.

Riêng với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, thông qua USAID, chính phủ Mỹ đã khởi động dự án Bảo tồn môi trường sống ven biển sông Mekong. Dự án này kéo dài 3 năm với tổng ngân sách 2,9 triệu USD, nhằm bảo vệ các sinh cảnh ven biển trọng điểm ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, phục vụ nghề cá bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo tồn đa dạng sinh học.

HỖ TRỢ VIỆT NAM CHUYỂN ĐỔI SANG NỀN KINH TẾ SỐ, TĂNG CƯỜNG AN NINH HÀNG HẢI

Theo thông báo của Nhà Trắng, Phó Tổng thống nhấn mạnh nỗ lực của Chính quyền Biden - Harris nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cơ hội tại Việt Nam. 

Chính phủ Mỹ đã công bố dự án Cải thiện năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân (IPSC) trị giá 36 triệu USD của USAID nhằm phát triển doanh nghiệp do phụ nữ và doanh nghiệp do người dân tộc thiểu số tại Việt Nam làm chủ và thúc đẩy tăng trưởng việc làm ở các khu vực nông thôn thông qua việc áp dụng công nghệ mới của Mỹ.

Mỹ cũng hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi sang nền kinh tế số với dự án trị giá 2 triệu USD của USAID có tên Lực lượng nhân sự cho Hệ sinh thái Khởi nghiệp và Đổi mới (WISE), hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi từ nền kinh tế sử dụng nhiều lao động, kỹ năng thấp sang lực lượng lao động được trang bị tốt hơn để tham gia vào nền kinh số toàn cầu. 

Bên cạnh đó, Nhà Trắng nhấn mạnh chính quyền Biden - Harris đang đặt vấn đề nhân quyền là trung tâm trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Và trong chuyến thăm Việt Nam, bà Harris đã nhấn mạnh vai trò thiết yếu của xã hội dân sự đối với sự phát triển toàn cầu.

Ngày hôm nay (26/8), bà Harris sẽ có cuộc gặp với đại diện các nhóm vận động cấp cơ sở tại Hà Nội, nhằm nhấn mạnh vai trò quan trọng của xã hội dân sự như một động lực của phát triển bền vững và thịnh vượng cho tất cả.

Một nội dung quan trọng trong quan hệ song phương Việt Mỹ là hợp tác về an ninh - hàng hải. Mỹ và Việt Nam khẳng định cam kết tiếp tục hợp tác an ninh cấp cao nhằm hỗ trợ một Việt Nam mạnh mẽ, thịnh vượng và độc lập, bao gồm các cam kết nhân đạo như Đối tác Thái Bình Dương và các chuyến thăm của các tàu Mỹ, bao gồm cả tàu sân bay.

Trong chuyến thăm Việt Nam, Phó Tổng thống Harris đã thảo luận về mối quan hệ sâu sắc giữa Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam và Mỹ. Bà cho biết có thể Mỹ sẽ cung cấp một tàu tuần tra với độ bền cao thứ ba của Cảnh sát biển Mỹ cho Việt Nam, phụ thuộc việc xét duyệt của Quốc hội. Tàu này sẽ bổ sung cho hai tàu khác do Mỹ cung cấp, bên cạnh việc đào tạo thực thi pháp luật và các hoạt động chung khác nhằm tăng cường năng lực của Việt Nam trong việc đóng góp vào an ninh hàng hải ở Biển Đông.

Mỹ và Việt Nam cũng cam kết tổ chức trao đổi về chấn thương y tế giữa Quân đội Việt Nam và Bộ Quốc phòng Mỹ để nâng cao năng lực ứng phó thảm họa và nhân đạo, đồng thời hợp tác thúc đẩy chăm sóc bệnh nhân cho binh lính, cựu chiến binh và người dân Việt Nam.

TĂNG CƯỜNG ĐẦU TƯ VÀ QUAN HỆ SONG PHƯƠNG

Trong các cuộc gặp, bà Harris và các nhà lãnh đạo Việt Nam tái khẳng định sức mạnh của quan hệ Đối tác Toàn diện Việt - Mỹ. Điều này thể hiện qua việc ký kết xây Đại sứ quán Mỹ mới và thành lập Tổ chức Hòa bình Việt Nam.

Chiều ngày 25/8, Phó Tổng thống Harris đã chứng kiến việc ký kết hợp đồng cho thuê Khu phức hợp Đại sứ quán Mỹ mới tại Hà Nội, tượng trưng cho tương lai của mối quan hệ đối tác song phương - theo nhấn mạnh của Nhà Trắng.

Tổ chức Hòa bình Việt Nam đánh dấu kết thúc 17 năm đàm phán, đồng thời mở ra một kỷ nguyên cơ hội mới cho người Mỹ trẻ phục vụ ở nước ngoài và thúc đẩy mối quan hệ giao lưu nhân dân giữa hai quốc gia. Tổ chức Hòa bình Việt Nam sẽ chào đón nhóm Tình nguyện viên của Peace Corps ra mắt vào năm 2022.

Bên cạnh có nội dung trên, Nhà Trắng cũng cho biết Việt Nam và Mỹ sẽ trao đổi và hợp tác trong việc tăng cường các quy tắc quốc tế về thăm dò không gian hòa bình. 

“Mỹ và Việt Nam ủng hộ nỗ lực đảm bảo các hoạt động không gian được tiến hành một cách có trách nhiệm và bền vững. Hai bên đều nhận thấy tầm quan trọng ngày càng lớn của không gian trong việc mang đến lợi ích cho toàn nhân loại, cũng như giải quyết những thách thức về khí hậu và đảm bảo sự phát triển trên Trái đất”, thông báo Nhà Trắng nêu rõ.

Dự kiến, Mỹ và Việt Nam sẽ có cuộc đối thoại về không gian dân sự, dự kiến diễn ra và quý 1/2022. 

Về giáo dục đào tạo, trong chuyến thăm, Phó Tổng thống Harris nhấn mạnh cam kết của Mỹ với tương lai của Việt Nam và bản chất lâu dài của quan hệ đối tác Mỹ - Việt Nam.

USAID đã công bố dự án Đối tác Cải cách Giáo dục Đại học kéo dài 5 năm với ngân sách tối đa 14,2 triệu USD nhằm tăng cường giảng dạy, nghiên cứu, đổi mới và quản trị trong ba trường đại học quốc gia lớn nhất Việt Nam. Còn với các trường đại học Mỹ và những đối tác khu vực tư nhân, dự án sẽ hỗ trợ tài chính cho gần 150.000 sinh viên Việt Nam, hỗ trợ một Việt Nam mạnh mẽ, thịnh vượng và độc lập với tư cách là đối tác quan trọng của Mỹ.