Nhà trường và doanh nghiệp cần "chung tiếng nói" để thúc đẩy nhân lực chất lượng cao

Ngày 16/10, Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao (HVNCLC), Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) phối hợp cùng Trường Đại học Bách khoa (Đại học quốc gia – TP. Hồ Chí Minh ) đã tổ chức chương trình Uni Tour 2025 với chủ đề “Kết nối nơi đào tạo nhân lực xanh cho doanh nghiệp”.

KẾT NỐI ĐỂ ĐỒNG PHÁT TRIỂN HỆ SINH THÁI ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

Phát biểu tại sự kiện, PGS. TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa (Đại học quốc gia – TP. Hồ Chí Minh ), nhấn mạnh chuyển đổi xanh là yếu tố sống còn để doanh nghiệp duy trì cạnh tranh và phát triển bền vững. Để đi từ chiến lược đến hành động, cần có một hệ sinh thái đồng kiến tạo giữa các yếu tố nhà trường – doanh nghiệp và truyền thông.

“Doanh nghiệp đặt ra những yêu cầu thực tế; nhà trường cung cấp tri thức, công nghệ và nguồn nhân lực; trong khi báo chí đóng vai trò lan tỏa các mô hình hiệu quả, góp phần tạo ra tác động xã hội tích cực”, PGS. TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ nhận định.

Mặt khác, bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao, cho rằng dù khái niệm “ba nhà” - nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp đã nhiều lần được nhắc tới trong các nghị quyết, nhưng sự gắn kết giữa các bên vẫn chưa thật chặt chẽ.

“Các Nghị quyết 57 và 68 của Bộ Chính trị đã nêu rất rõ định hướng thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tiếp cận hoặc hiểu đầy đủ về các chính sách này. Vì vậy, nhiệm vụ của chúng tôi là tăng cường kết nối, truyền thông và lan tỏa thông tin, để doanh nghiệp thực sự thụ hưởng được những cơ chế hỗ trợ đó”, bà Hạnh nhấn mạnh.

PGS. TS Phạm Đình Anh Khôi, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ, Trường Đại học Bách khoa, khẳng định hiện nay nhà trường luôn duy trì các mô hình hợp tác đa dạng với doanh nghiệp, từ đặt hàng nghiên cứu, tư vấn – đào tạo, đến đồng phát triển, đồng kiến tạo tài sản trí tuệ và chuyển giao công nghệ.

Thời gian qua, trường đã triển khai nhiều hoạt động cụ thể nhằm thúc đẩy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, trong đó nổi bật là Phòng Thí nghiệm Chế tạo Sản phẩm Mẫu. Được thành lập từ năm 2022, phòng thí nghiệm này cung cấp đầy đủ các mô-đun phục vụ quá trình chế tạo nhanh trong kỷ nguyên 4.0, bao gồm thiết bị cơ khí, điện tử, trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và các ứng dụng thông minh (smart applications).

NHÀ TRƯỜNG VÀ DOANH NGHIỆP CẦN CÓ CÙNG “TIẾNG NÓI”

Để hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp mang lại kết quả thiết thực, PGS. TS Phạm Đình Anh Khôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “hiểu và nói cùng một ngôn ngữ”.

“Điều cốt lõi là hai bên phải thống nhất rõ mục tiêu cần đạt, khung thời gian thực hiện và chi phí tương ứng. Chỉ khi cùng chia sẻ kỳ vọng, hợp tác mới thực sự hiệu quả”, ông Khôi nhận định.

Về định hướng phát triển, Trường Đại học Bách khoa đặt mục tiêu giai đoạn 2025–2030 trở thành “đại học khởi nghiệp” đạt chuẩn kiểm định quốc tế.

Theo PGS. TS Phạm Đình Anh Khôi, để đạt được mục tiêu này, nhà trường không chỉ tập trung vào đào tạo và nghiên cứu, mà còn đẩy mạnh hoạt động đổi mới sáng tạo – thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tạo ra giá trị kinh tế từ tài sản trí tuệ.

Bên cạnh đó, PGS. TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ cho biết để thúc đẩy hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, có thể tập trung vào ba định hướng chính: Đặt hàng các bài toán số hóa, tối ưu hóa và tuần hoàn ngay tại dây chuyền sản xuất nhằm tạo ra giải pháp phù hợp thực tế; đồng phát triển sản phẩm, dịch vụ mới dựa trên nghiên cứu R&D và công nghệ xanh; đồng thiết kế chương trình đào tạo, học kỳ doanh nghiệp và tuyển dụng sớm kỹ sư để gắn kết đào tạo với nhu cầu thị trường.

Từ thực tiễn, ông Hà Công Thiện, Kỹ sư tích hợp hệ thống của Real Time Robotics (RtR), chia sẻ hiện đang làm việc tại doanh nghiệp nơi mình từng thực tập khi còn là sinh viên Trường Đại học Bách Khoa. Sau kỳ thực tập năm 2022, ông Thiện được RtR tuyển dụng ngay sau khi tốt nghiệp.

Ông Thiện cho rằng với các sản phẩm đa dụng như UAV, làm chủ công nghệ là yếu tố then chốt. Để nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 95–100% so với sản phẩm ngoại nhập, Việt Nam cần đầu tư mạnh vào nguồn nhân lực chất lượng cao, hướng đến mục tiêu trở thành quốc gia sáng tạo thay vì chỉ đóng vai trò “xưởng lắp ráp”.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Đức Nam Trung, Giám đốc Tài chính DatBike, chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình phát triển sản phẩm xe máy điện, doanh nghiệp đã nhận thấy quan trọng của việc duy trì hợp tác sau chuyển giao công nghệ. Theo ông Trung, chuyển giao công nghệ không phải là “mua đứt bán đoạn”, mà là khởi đầu cho một chu trình liên tục giữa phản hồi của khách hàng và quá trình cải tiến sản phẩm.

Hiện DatBike làm chủ hoàn toàn quy trình thiết kế sản phẩm, với hơn 90% linh kiện được sản xuất trong nước. Ông Trung cũng cho biết hiện có gần 50% đội ngũ kỹ sư R&D và sản xuất của công ty là cựu sinh viên Trường Đại học Bách Khoa, thể hiện rõ nét liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng công nghệ.