Ông Nguyễn Hòa Bình, người sáng lập kiêm Chủ tịch NextTech Group, bày tỏ trước tình trạng tăng phí đồng loạt của nhiều sàn thương mại điện tử. Ý kiến trên của ông Bình nhanh chóng thu hút nhiều bình luận đồng tình của cộng đồng trực tuyến.

Chị Huyền Nguyễn, một tiểu thương trên sàn thương mại điện tử, cho biết với phí sàn 20 -35%, lợi nhuận gần như không còn: “Tôi nhận 7- 8 cũng chỉ muốn bán 10. Đóng thuế về nhà nước 1,5% tôi hoàn toàn ủng hộ, từ tiền đó Nhà nước lo cho phúc lợi người dân chứ không thiệt”, chị này nói.

Nhiều người tiêu dùng và nhà bán lẻ thậm chí cho rằng cần có một sàn thương mại điện tử “made in Việt Nam” xứng tầm để cân bằng lợi ích cho cả nhà bán trong nước.

Trong quá khứ, một số nền tảng Việt Nam như Sendo, Tiki đã từng giữ vị trí quan trọng, nhưng đến nay vẫn khó bứt phá trước sức mạnh về vốn và hệ sinh thái toàn cầu của các ông lớn ngoại.

Trong đó, cái tên Tiki gần như đang mờ nhạt trên chiếc bánh thị phần ngay trên sân nhà. Còn Sendo hồi đầu năm nay đã chọn dừng hoạt động thương mại điện tử rộng lớn để tập trung hoàn toàn vào hàng tạp hóa trực tuyến. 

Hiện nay, phí hoa hồng trên các sàn giao dịch thương mại điện tử vốn không giống nhau và phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh của mỗi sàn theo từng thời kỳ. Ngoài phí giao dịch, nhà bán còn phải chi cho quảng cáo, chiết khấu khuyến mại… khiến biên lợi nhuận ngày càng mỏng. Việc một số sàn tăng phí gấp 2–3 lần so với trước trong năm nay đã đẩy nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ rơi vào thế khó.

Trong khi đó, hàng nhập khẩu trên các sàn thương mại điện tử ngày càng chiếm được ưu thế ở phân khúc sản phẩm giá rẻ, đáp ứng tốt nhu cầu tiêu dùng phổ thông với lợi thế về giá thành cạnh tranh và mẫu mã phong phú, theo Metric. 

Trên Shopee, dù thị phần tổng thể chỉ đạt 6%, nhóm hàng nhập khẩu vẫn duy trì sức tiêu thụ tốt nhờ mức giá trung bình thấp, khoảng 45,625 đồng/sản phẩm. Điều này tạo ra thách thức rõ rệt cho nhà bán nội địa trong việc duy trì sức cạnh tranh, thúc đẩy nhu cầu đầu tư vào chất lượng sản phẩm, dịch vụ hậu mãi và tốc độ giao hàng để giữ chân khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Việt Nam hiện là một trong những thị trường thương mại điện tử phát triển nhanh nhất Đông Nam Á. Metric.vn dự báo, doanh thu toàn thị trường năm 2025 sẽ đạt khoảng 387,5 nghìn tỷ đồng, tăng 21,5% so với năm 2024. Trong 6 tháng đầu năm nay, doanh số đã ghi nhận 202,3 nghìn tỷ đồng, tăng tới 41,52% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy vậy, đằng sau sự tăng trưởng ấn tượng là sự đào thải mạnh mẽ. Số lượng shop phát sinh đơn hàng tiếp tục giảm, với hơn 80.000 shop biến mất so với 6 tháng đầu năm 2024 và hơn 55.000 shop so với 6 tháng cuối năm 2024. Xu hướng này cho thấy cuộc chơi thương mại điện tử đang dần tập trung vào nhóm nhà bán lớn, có khả năng duy trì đơn hàng ổn định và đủ tiềm lực chịu được phí cao.

Trong bối cảnh đó, đề xuất của ông Nguyễn Hòa Bình về việc đưa phí giao dịch thương mại điện tử vào danh mục quản lý giá và chống độc quyền càng trở nên đáng chú ý. 

Tại nhiều quốc gia, cơ quan quản lý đã chủ động can thiệp nhằm ngăn chặn sự lạm dụng của các nền tảng lớn. Chẳng hạn, Liên minh châu Âu (EU) ban hành Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA), buộc các “gã khổng lồ” như Amazon, Apple, Google phải minh bạch về chính sách phí và không được chèn ép nhà bán.

Ở Ấn Độ, chính phủ cũng tăng cường giám sát hoạt động thu phí của Amazon và Flipkart để bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng. 

Còn Việt Nam, Luật Cạnh tranh năm 2018, tại Điều 27 cũng đã quy định cấm các doanh nghiệp lạm dụng vị trí thống lĩnh để áp đặt điều kiện bất lợi cho khách hàng...