Đó là những vấn đề được đại biểu Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà, sáng 16/8.

Trước đó, trong phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã đề nghị người trả lời chất vấn không né tránh, nêu rõ lộ trình và cam kết khắc phục để cử tri theo dõi giám sát.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý (Đà Nẵng) đặt vấn đề: quy hoạch đô thị rất thiếu tầm nhìn, đô thị nào cũng có vấn đề rác thải, nước thải, ùn tắc giao thông, phố xá nhếch nhác.... Bộ trưởng nhìn nhận thế nào, có tình trạng biết trước quy hoạch để trục lợi không, trách nhiệm của Bộ trưởng thế nào?

Phần trả lời, Bộ trưởng nêu hạn chế nổi bật trong quy hoạch là chất lượng lập, biểu hiện ở tầm nhìn có quy hoạch cái ngắn quá, cái lại dài quá. Ngoài ra những dự báo, phân tích, mục tiêu quy trình chưa thật là phù hợp với điều kiện của đất nước nên tính khả thi chưa tốt. 

Hạn chế tiếp theo là sự thiếu khớp nối giữa các loại quy hoạch hoặc ở cùng quy hoạch nhưng ở cả các cấp cũng dẫn tới chất lượng hạn chế, một số nơi quy hoạch "treo".

Bộ trưởng cũng khẳng định trong tổ chức thực hiện còn chậm, không đồng bộ, chắp vá cái đáng lẽ làm trước thì làm sau, phải làm toàn phần thì làm 1 phần. Nguyên nhân do các cơ quan quản lý làm không thật đúng chức trách, giám sát cộng đồng còn hạn chế, thanh tra kiểm tra có lúc không xyên, 1 số vụ xử lý chưa kiên quyết tạo tiền lệ nhất định cho vi phạm lần sau...

Đại biểu hỏi có trục lợi hay không trong lập và tổ chức thực hiện quy hoạch, về cơ bản tổng thể thì không có, còn 1 số trường hợp cụ thể thì có lợi ích nhóm, trục lợi - ông Hà trả lời.

Tình trạng trên theo Bộ trưởng có trách nhiêm của bộ,  hạn chế trong xây dựng thể chế đặc biệt là 1 số vấn đề phương pháp luận tính toán quy chuẩn tiêu chuẩn phát triển độ thị có chưa phù hợp với tốc độ phát triển nhanh. Ngoài ra thủ tục trình tự có những điểm phức tạp, nặng về mục tiêu quản lý quá nên thiếu tính khả thi. Việc phối hợp kiểm tra thanh tra có lúc chưa chặt chẽ để phát hiện xử lý sớm.

Về giải pháp tới đây, ông Hà cho biết  sẽ tiếp tục tham mưu hoàn thiện thể chế theo hướng bảo đảm quy hoạch là công cụ đắc lực sử dụng hiệu quả nguồn vốn và chống thất thoát nguồn lực.

Bộ cũng sẽ tăng cường phối hợp với  địa phương để theo dõi việc thực hiện quy hoạch, đặc biệt trong thanh tra kiểm tra những nơi dư luận rất bức xúc việc điều chỉnh quy hoạch tuỳ tiện theo hướng có lợi ích nhóm và đề xuất công cụ quản lý đảm bảo quy trình chặt chẽ để hạn chế tình trạng này, đảm bảo sự điều chỉnh quy hoạch phù hợp với mục tiêu sử dụng đất.

Chất vấn tiếp theo từ đại biểu Kim Thuý là việc buông lỏng quy hoạch dẫn đến quá nhiều lệch lạc. Như đường thẳng nắn thành đường cong, sân golf làm trong sân bay... Bộ đã thanh tra, kiểm tra và đã chỉ đạo thế nào, xử lý trách nhiệm ai chưa?

Bộ trưởng khẳng định đã thấy rõ rách nhiệm tham mưu xử lý vi phạm trong hoạt động xây dựng, đã trình nghị định mới trong đó bao gồm hướng xử lý những vấn đề thực tiễn đặt ra. 

Đồng thời Bộ cố gắng trực tiếp thanh tra 1 số vụ việc mà có sai phạm lớn, như sai phạm của Mường Thanh ở Linh Đàm. Chúng tôi đã thanh tra còn xử lý vi phạm thì có trách nhiệm của địa phương đang đôn đốc xử lý - Bộ trưởng cho biết.

Đại biểu Nguyễn Thanh Thuỷ (Hậu Giang) chất vấn: cử tri bức xúc trước tình trạng xây dựng không phép, sai phép, lấn chiếm đất công, kể cả của quốc phòng. Thanh tra chuyên ngành có nhưng việc xử lý chưa nghiêm, trách nhiệm của Bộ trưởng thế nào, Bộ trưởng có cam kết không để tái diễn hay không?

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà thông tin, dù đã giảm rất nhiều (khoảng 10%), nhưng bình quân năm 2016 còn 12 – 13% công trình xây dựng không phép, sai phép, tương đương với hơn 15.000 trường hợp. Về nguyên nhân, có việc buông lỏng quản lý, sau khi cử tri có phát hiện, cơ quan quản lý Nhà nước mới biết và thanh tra. Thanh tra rồi lại có những việc xử lý không dứt điểm. Do đó, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ dự thảo nghị định mới về xử phạt, để đưa ra công cụ xử lý tốt hơn.

Trả lời câu hỏi của đại biểu về việc “Bộ trưởng có dám cam kết chấm dứt tình trạng này không?” Bộ trưởng ngập ngừng là “rất khó!

 Chúng tôi nhận trách nhiệm, nhưng cam kết thời gian tới có chấm dứt được xây dựng trái phép hay không thì nói thật, bản thân tôi mặc dù rất có trách nhiệm cũng không dám cam kết sẽ giảm được trong thời gian ngắn. Cần có một sự phối hợp rất đồng bộ, chặt chẽ của các cấp các ngành” - ông Hà nói.

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết thêm, trong tháng này sẽ tập trung xử lý, thanh tra cụ thể một số điểm. “Vừa rồi, Chính phủ có giao Bộ Xây dựng kiểm tra một số công trình, dự án đầu tư bất động sản có quy mô sử dụng đất lớn. Hiện Bộ đang có tổng hợp đánh giá và sớm có báo cáo Quốc hội, Chính phủ, đề xuất giải pháp cụ thể hơn, toàn diện hơn trong quản lý nhà nước về đô thị”