09:15 26/07/2007

Tấm thẻ nhỏ, thanh toán toàn cầu

Một buổi tối năm 1949, lúc trả tiền một bữa ăn đãi khách, luật sư người Mỹ Franck McNamara mới biết mình quên mang ví lẫn chi phiếu

Ở nhiều nơi, thẻ thanh toán đã hoàn toàn thay thế tiền mặt.
Ở nhiều nơi, thẻ thanh toán đã hoàn toàn thay thế tiền mặt.
Một buổi tối năm 1949, lúc trả tiền một bữa ăn đãi khách, luật sư người Mỹ Franck McNamara mới biết mình quên mang ví lẫn chi phiếu. “Thật xấu hổ chưa từng thấy!”.

Năm sau, Franck vận động 14 nhà hàng tại New York chấp nhận để mình và 200 đồng nghiệp cùng thân hữu được trả tiền bằng cách xuất trình một tấm thẻ nhỏ. Diners Club - Câu lạc bộ ăn tối - ra đời và thành công nhanh chóng.

Một năm sau, 20.000 người đã được cấp thẻ Diners. Tổ chức này bắt đầu phát triển ra nước ngoài năm 1952. Phương thức này đã được American Express bắt chước vào năm 1958, cải tiến với một tấm thẻ nhựa có khả năng thanh toán khi đi du lịch, và trong vòng năm năm đã đạt 1 triệu khách hàng.

Tại Pháp, kiểu chi trả này ra đời từ sự hợp tác giữa năm ngân hàng lớn: Crédit Lyonnais, Société Générale, BNP, CIC, CCF. Vào thời gian ấy, chi phiếu phát triển tràn lan và chuyện xử lý trở nên tốn kém. Từ đó manh nha ý tưởng về một thẻ nhỏ để thanh toán mà không cần chữ ký như những tờ séc.

Khởi đầu, năm 1967, chỉ có một nhóm nhỏ người sử dụng được tuyển chọn trong số 19% chủ trương mục ngân hàng. Lúc ấy, chỉ khoảng 17.000 khách sạn, nhà hàng và cửa hàng sang trọng chấp nhận kiểu chi trả này.

Phần lớn các nhà buôn Pháp không thèm ngó ngàng đến một hệ thống chi trả “chấm mút” từ 2-3% hoa hồng cho mỗi hóa đơn giao dịch trên 1 franc! Hết năm 1971 chỉ có 550.000 người sử dụng thẻ thanh toán tại 40.000 cơ sở kinh doanh ở Pháp.

Nhưng tiến bộ kỹ thuật đã cứu nguy cho họ: thẻ từ xuất hiện. Người ta không phải xếp hàng dài trước các quầy và chẳng cần chờ đợi văn phòng mở cửa.

Năm 1968, Công ty Marseillaise de Crédit đưa vào phục vụ vài “cỗ máy rút tiền”. Đưa vào máy một thẻ có đục lỗ do ngân hàng phát hành và gõ một mã số. Máy nhả ra một số tiền cố định 200 franc, dưới dạng 3 tờ 50 F và 5 tờ 10 F. Chiếc thẻ được máy... giữ lại, và gửi trả cho khách hàng... 24 giờ sau. Sau đó, thẻ từ đã cho ra đời một thế hệ máy tự động rút tiền mới.

Hãy đọc lại quảng cáo của các ngân hàng tràn ngập trên báo chí thời ấy: Làm sao có được 500 franc vào lúc nửa đêm mà không cần phải cướp ngân hàng? Làm sao rút tiền trương mục chỉ trong 10 giây và không cần bước vào cửa ngân hàng? Việc chế tạo và lắp đặt một máy rút tiền khi đó còn rất đắt, từ 100.000-300.000F cho mỗi máy. Vào năm 1974 cả nước Pháp chỉ có 476 máy, còn hiện nay là 45.000.

Máy rút tiền được hiện đại hóa nhưng việc chi trả qua thẻ vẫn còn nặng nề. Mỗi buổi tối, các nhà buôn phải gom thu hóa đơn và chuyển đến ngân hàng, đồng thời xác minh các chi phiếu không bảo chứng.

Năm 1979, nhóm Liên hiệp ngân hàng Pháp gồm: Thẻ Xanh, Crédit Agricole và Ngân hàng Bình dân cho ra đời thẻ tín dụng điện tử và việc xử lý các hóa đơn được dễ dàng hơn.

Những năm cuối thập niên 1970, ở Pháp, nạn cướp tiền lương tháng tại các xí nghiệp đã thúc đẩy việc trả tiền qua thẻ điện tử. Năm 1976, số người dùng thẻ tăng gấp đôi, lên đến 1,2 triệu người, nhưng các siêu thị vẫn còn từ chối trang bị máy rút tiền vì không muốn chi trả huê hồng.

Tại Pháp có ba hệ thống chi trả độc lập: thẻ xanh lá của Crédit Agricole làm bá chủ vùng nông thôn, thẻ xanh dương ở các thành phố và Intercarte. Năm 1982, Ngân hàng Bình dân cũng dùng thẻ xanh dương. 18 tháng sau, Liên minh các ngân hàng cho ra đời thẻ Carte Bancaire (CB). Năm 1985, mọi loại thẻ ngân hàng đều được máy rút tiền chấp nhận. Từ đó CB phổ biến mạnh, các siêu thị không thể từ chối được nữa. Và từ ba năm qua, thẻ thanh toán đã qua mặt việc dùng séc.

* Tấm thẻ chữ nhật chinh phục thế giới

1882 - American Express, một công ty bưu chính tốc hành phát triển cùng thời với nước Mỹ, đã lao vào thị trường ngân phiếu. Hệ thống chi trả từ xa này bảo đảm an ninh cho các giao dịch. Chỉ sau mười năm thử nghiệm, họ đã phát hành ngân phiếu du lịch.

1951 - Franck McNamara nghĩ ra một tấm thẻ cho phép thanh toán hóa đơn nhà hàng, lập ra Câu lạc bộ ăn tối.

1959 - Jacques de Fouchier, một nhà ngân hàng, thành lập Cetelem, một tổ chức tín dụng chi tiêu đầu tiên. Sau đó, liên minh với Tập đoàn tài chính Galeries Lafayette để phát hành thẻ tín dụng.

1967 - Các nhà buôn nằm trong mạng lưới thẻ xanh dương được trang bị mỗi người một cỗ máy gọi là “bàn ủi” để lập hóa đơn bán hàng gồm một bản gốc và hai bản in giấy than.

1968 - Sáng kiến lập ra thẻ xanh dương của các ngân hàng lớn tại Pháp đã khiến các đối thủ của họ cũng lao theo cuộc phiêu lưu này. Ngân hàng Bình dân gia nhập thị trường với thẻ Intercarte. 10 năm sau, Crédit Agricole tung ra thẻ xanh lá.

1972 - Các công ty dầu hỏa với mạng lưới trạm xăng dầu dày đặc cũng phát hành loại thẻ tín dụng riêng cho khách hàng ruột của mình.

1974 - Ngày 1-4, Tập đoàn thẻ xanh dương của Pháp ký kết với Bank American để phát hành thẻ tín dụng quốc tế Visa. Từ nay, người Pháp có thể trả tiền ở nước ngoài nhờ tấm thẻ này. Loại hình du lịch balô bùng phát.

1979 - Ngày 5-2, Ngân hàng Ain đề nghị một kiểu chi trả bằng thẻ từ với mật mã do khách hàng tự điền vào. Đây là hình thức thanh toán điện tử đầu tiên.

1989 - Các ngân hàng tìm cách tạo an toàn tối đa cho các giao dịch. Sau bảy năm thử nghiệm, họ đã chọn việc sử dụng con bọ điện tử. Nhà nghiên cứu Pháp Roland Moreno hợp tác với Công ty Cii-Honeywell Bull phát minh hệ thống “bất khả xâm phạm” này.

1996 - Chính phủ Pháp cho phép sử dụng một quyển sổ tiết kiệm nhỏ và một thẻ rút tiền dành cho trẻ em từ 12 tuổi trở xuống giống như người lớn, ngoại trừ việc chúng không được phép mở ra.

2007- Trả tiền bằng điện thoại di động chẳng bao lâu sẽ được phổ biến tại Pháp, giống như ở Nhật Bản. Thử nghiệm đầu tiên diễn ra tại Strasbourg giữa các ngân hàng Crédit Mutuel, CIC với nhà sản xuất Sagem. Muốn trả tiền chỉ cần đưa điện thoại di động vào tầm phủ sóng của thiết bị thanh toán của cửa hàng. Số tiền hiện lên màn hình và khách sẽ bấm mã số của mình trên bàn phím điện thoại.