Nhật Bản, Hàn Quốc chạy đua để được ông Trump miễn thuế quan

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đầu tuần này thông báo sẽ áp mức thuế quan trên từ ngày 12/3 với mục đích “khuyến khích doanh nghiệp sản xuất nội địa đầu tư và mở rộng sản xuất” và “giảm thiểu nguy cơ an ninh quốc gia Hoa Kỳ suy yếu”. 

Theo đó, thuế quan 25% sẽ được áp dụng với hàng triệu tấn thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ hàng năm từ Canada, Brazil, Mexico và các quốc gia khác mà đến hiện tại vẫn đang được miễn thuế quan.

Nhật Bản và Hàn Quốc - đều là hai nhà xuất khẩu thép lớn và cùng là đồng minh của Mỹ - được dự báo sẽ chịu tác động nặng nề bởi quyết định thuế quan trên của ông Trump.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba ngày 12/2 đã báo cáo Quốc hội về cuộc gặp của ông với Tổng thống Mỹ tại Nhà Trắng tuần trước. Về vấn đề thuế quan của Mỹ với nhôm và thép nhập khẩu, ông Ishiba cho biết Chính phủ Nhật sẽ “xem xét kỹ lưỡng tác động” và sẽ hành động để Nhật được miễn trừ thuế quan.

Thông tin tới báo chí cùng ngày, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản, ông Yoshimasa Hayashi, cho biết Tokyo đã gửi yêu cầu miễn trừ thuế quan trên tới Chính phủ Mỹ thông qua Đại sứ quán Nhật Bản tại Mỹ vào hôm thứ Ba (11/2).

Vào ngày thứ Tư (12/2), Chính phủ Nhật cũng cho biết Công ty Bảo hiểm xuất khẩu và đầu tư Nippon (NEXI) sẽ thanh toán các yêu cầu chi trả bảo hiểm trong trường hợp doanh nghiệp Mỹ hủy đơn hàng thép với doanh nghiệp Nhật bị hủy do thuế quan tăng.

Trong khi đó, tại Hàn Quốc, Quyền Tổng thống Choi Sang-mok ngày 12/2 đã triệu tập một cuộc họp với các quan chức chính phủ liên quan tới thương mại để thảo luận về chiến lược ứng phó với tình hình ngày càng bất ổn trên thế giới.

"Môi trường thương mại toàn cầu đang có xu hướng ngày càng bất ổn khi chính phủ mới tại Mỹ có kế hoạch áp thuế quan với nhôm và thép cũng như áp thuế quan đối ứng với nhiều quốc gia”, ông Choi phát biểu tại cuộc họp.

Dù không đề cập tới các bước đi cụ thể nhưng ông Choi nhấn mạnh Chính phủ Hàn Quốc sẽ đánh giá tác động tiềm tàng của chính sách thuế quan Mỹ tới nền kinh tế Hàn Quốc để đưa ra biện pháp ứng phó. Năm ngoái, Hàn Quốc là nhà cung cấp thép lớn thứ 4 của Mỹ với 2,8 triệu tấn - theo Hiệp hội Sắt thép Mỹ (AISI).

Canada là nước xuất khẩu thép lớn nhất vào Mỹ, theo sau là Brazil, Mexico. Việt Nam đứng thứ 5. Trước đó, ông Trump ký sắc lệnh áp thuế quan 25% với toàn bộ hàng nhập khẩu từ Mexico từ ngày 4/2 nhưng sau đó thông báo hoãn 30 ngày.

Chính sách thuế quan mới của Mỹ được đưa đúng thời điểm nền kinh tế Hàn Quốc đang đối mặt nhiều thách thức do bất ổn chính trị trong nước và tăng trưởng ì ạch. Bộ máy chính phủ Hàn Quốc cũng đang trong tình thế bấp bênh sau khi Tổng thống Yoon Suk Yeol - người hiện đã bị phế truất - bất ngờ công bố lệnh thiết quân luật vào đầu tháng 12 năm ngoái.

Viện Phát triển Hàn Quốc (KDI) hôm thứ Hai dự báo tăng trưởng kinh tế nước này đạt 1,6% trong năm nay, giảm từ mức 2% của năm ngoái.

“Sau khi ông Trump đắc cử Tổng thống, điều kiện thương mại toàn cầu được dự báo sẽ xấu đi do chủ nghĩa bảo hộ mạnh lên, dẫn tới sự bất định trong chính sách thương mại của Mỹ”, KDI nhận xét.

Tổ chức này dự báo tiêu dùng nội địa của Hàn Quốc sẽ cải thiện khi bất ổn chính trị trong nước dần dịu đi, nhưng xuất khẩu của nước này - một động lực chính của tăng trưởng - sẽ chỉ tăng trưởng 1,8% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mức 6,9% của năm trước.

POSCO Holdings, nhà sản xuất thép lớn nhất Hàn Quốc, ngày 12/2 cho biết chính phủ và hiệp hội ngành thép đang tìm hiểu thông tin chi tiết về thuế quan của Mỹ.

“Chúng tôi đã có kế hoạch ứng phó sau khi thảo luận vấn đề này với các cơ quan chính phủ”, POSCO chia sẻ với tờ báo Nikkei Asia.

Theo giáo sư Kim Yong-jin thuộc Đại học Sogang ở Seoul, Hàn Quốc, thuế quan của ông Trump có thể “tác động nghiêm trọng” tới Hàn Quốc, đặc biệt là nếu Washington tiếp tục triển khai kế hoạch tăng thuế với ô tô và con chip. Đây đều là hai mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Hàn Quốc.

“Chính phủ Hàn Quốc đang trong tình thế không ổn định, nhưng ít nhất họ phải cố tìm cách gặp gỡ với chính quyền Trump và tìm kiếm một thỏa thuận nào đó để Washington làm theo thông lệ là miễn trừ thuế quan cho các nước đồng minh”, ông Kim nói với Nikkei Asia. “Tuy nhiên, ông Trump là một người rất thực tế và ông ấy dường như chủ đích nhắm vào những lĩnh vực mà Mỹ đang có thâm hụt thương mại. Vì vậy, không chắc ông ấy sẵn sàng miễn trừ”.

Trước đó, trong một tài liệu của Nhà Trắng, ông Trump đề cập tới khả năng điều chỉnh việc áp thuế quan đối với những quốc gia “có mối quan hệ an ninh” với Mỹ. Ông cũng khẳng định Washington hoan nghênh các nước thảo luận về “phương thức thay thế” nhằm giải quyết các vấn đề mà ông xem là mối đe dọa an ninh quốc gia Mỹ.

“Nếu tìm được phương thức thay thế đó, tôi có thể gỡ bỏ hoặc điều chỉnh hạn chế với sản phẩm thép xuất khẩu từ quốc gia đó vào Mỹ”, ông Trump cho biết trong tài liệu.

Trước Nhật Bản và Hàn Quốc, cả Liên minh châu Âu (EU), Canada và Mexico đều chỉ trích quyết định tăng thuế quan với nhôm thép của ông Trump, đồng thời khẳng định sẽ có biện pháp đáp trả đũa tương xứng.