Thặng dư thương mại 9 tháng giảm 20,4% so với cùng kỳ

Cục Hải quan (Bộ Tài chính) vừa cho biết tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa trong tháng 9 đạt 82,49 tỷ USD, giảm 0,7% (tương ứng giảm 561 triệu USD) so với tháng trước. Trong đó, trị giá xuất khẩu đạt 42,67 tỷ USD, giảm 1,7% (tương ứng giảm 716 triệu USD) và trị giá nhập khẩu đạt 39,82 tỷ USD, tăng 0,4% (tương ứng tăng 155 triệu USD).

Cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam trong tháng 9/2025 thặng dư 2,85 tỷ USD, giảm 23,4% so với mức thặng dư 3,72 tỷ USD của tháng trước.

Tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa trong 9 tháng năm 2025 đạt 680,66 tỷ USD (tăng 17,3%, tương ứng tăng 100,51 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước). Trong đó, trị giá xuất khẩu đạt 348,74 tỷ USD (tăng 16%, tương ứng tăng 48,09 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước) và trị giá nhập khẩu đạt 331,92 tỷ USD (tăng 18,8%, tương ứng tăng 52,42 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước).

Cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam trong 9 tháng năm 2025 thặng dư 16,82 tỷ USD, giảm 20,4% so với mức thặng dư 21,15 tỷ USD của cùng kỳ năm trước.

Việc thặng dư thương mại thu hẹp là tín hiệu cảnh báo cho áp lực tỷ giá và cán cân thanh toán trong quý 4, thời điểm thường có nhu cầu ngoại tệ cao phục vụ nhập khẩu hàng hóa cho dịp Tết.

Số thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu trong tháng 9/2025 đạt 36.082 tỷ đồng, giảm 4,2% so với tháng trước. Số thu 9 tháng đầu năm đạt 336.540 tỷ đồng, bằng 81,9% dự toán được giao, tăng 9,9% so với cùng kỳ năm 2024.

Theo Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), áp lực thuế quan từ Hoa Kỳ sẽ đè nặng lên triển vọng xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian tới.

Các mức thuế đối ứng mới từ Hoa Kỳ có thể làm chậm lại đà tăng trưởng xuất khẩu, đặc biệt sau giai đoạn “dồn toa” đơn hàng trong 8 tháng đầu năm.

Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI) ngành sản xuất cho thấy khu vực chế biến, chế tạo đã chững lại từ tháng 12/2024. Mặc dù PMI phục hồi trong tháng 7/2025, chỉ số này đã giảm trở lại vào tháng 8 và đi ngang trong tháng 9, khi số lượng đơn hàng mới sụt giảm sau đợt tăng tạm thời của tháng trước.

Theo giới phân tích, thặng dư thương mại thu hẹp sẽ là thách thức lớn trong điều hành tỷ giá những tháng cuối năm 2025.

Cùng thời điểm, Kho bạc Nhà nước thực hiện mua vào khoảng 490 triệu USD (giải ngân ngày 6/10), khiến nguồn cung ngoại tệ trên thị trường giảm, tạo áp lực tăng lên tỷ giá.

Tính đến ngày 30/9, VND đã mất giá 3,5% so với USD. Trong khi đó, USD giảm giá mạnh so với hầu hết các đồng tiền như EUR (-11,6%), TWD (đô la Đài Loan), JPY (yên Nhật), THB (baht Thái Lan) và SGD (đô la Singapore) .

Việc VND mất giá trong bối cảnh USD suy yếu toàn cầu phản ánh áp lực tỷ giá đến từ yếu tố nội tại, bao gồm thặng dư thương mại thu hẹp, dòng vốn rút ròng và nhu cầu ngoại tệ tăng.

Theo ADB, tỷ giá tăng mạnh không chỉ tạo áp lực đối với nghĩa vụ thanh toán nợ nước ngoài của Chính phủ và doanh nghiệp, mà còn làm gia tăng khó khăn trong huy động vốn bằng ngoại tệ. Bên cạnh đó, diễn biến tỷ giá còn làm gia tăng nguy cơ lạm phát chi phí đẩy do Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu.

Do đó, ADB khuyến nghị Việt Nam cần tăng cường phối hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, tránh phụ thuộc quá mức vào các biện pháp kích thích tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng.