Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa về việc rà soát, lập danh sách dự kiến đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã cần sắp xếp đơn vị hành chính; danh sách dự kiến đơn vị hành chính là các đô thị cấp huyện, đô thị cấp xã cần sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023-2025 và giai đoạn 2026-2030, Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa đã chủ trì, phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố tiến hành rà soát, đánh giá tiêu chuẩn đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Trên cơ sở đó, Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa đã đề xuất phương án như sau:

Thứ nhất, về hiện trạng đơn vị hành chính cấp huyện, hiện tỉnh Thanh Hóa có 4 đơn vị hành chính cấp huyện chưa đảm bảo tiêu chuẩn theo Kết luận số 48-KL/TW ngày 30/01/2023 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Cụ thể là, đơn vị hành chính chưa đảm bảo tiêu chuẩn giai đoạn 2023-2025 có 02 đơn vị là thị xã Bỉm Sơn (diện tích và dân số dưới 70% tiêu chuẩn) và huyện Đông Sơn (diện tích dưới 20% và dân số dưới 200% tiêu chuẩn).

Đơn vị hành chính chưa đảm bảo tiêu chuẩn giai đoạn 2025-2030 có 02 đơn vị là thành phố Sầm Sơn (diện tích dưới 30%, dân số dưới 200% tiêu chuẩn) và huyện Vĩnh Lộc (diện tích và dân số dưới 100% tiêu chuẩn).

Thứ hai, về hiện trạng đơn vị hành chính cấp xã, tỉnh Thanh Hóa có 267 đơn vị hành chính cấp xã chưa đảm bảo tiêu chuẩn, gồm: 147 xã, phường thuộc 17 huyện, thị xã, thành phố chưa đảm bảo tiêu chuẩn trong giai đoạn 2023- 2025 và 120 xã, phường thuộc 19 huyện, thị xã, thành phố chưa đảm bảo tiêu chuẩn trong giai đoạn 2025- 2030.

Về danh sách dự kiến đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sắp xếp và đơn vị hành chính là các đô thị cấp huyện, đô thị cấp xã cần sắp xếp giai đoạn 2023-2025 và giai đoạn 2026-2030:

Trong giai đoạn 2023-2025, về đơn vị hành chính cấp huyện: nhập huyện Đông Sơn vào thành phố Thanh Hóa (đã được thể hiện trong Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045).

TP Thanh Hóa được thành lập năm 1993 từ thị xã Thanh Hóa cũ, trở thành đô thị loại hai năm 2003, đến năm 2014 được công nhận đô thị loại một. Hiện thành phố có diện tích tự nhiên 147 km2, 30 phường và 4 xã, quy mô dân số gần 500.000. Đây là thành phố trực thuộc tỉnh có nhiều phường nhất cả nước.

Theo dự thảo đề án, toàn bộ gần 83 km2, dân số hơn 88.000 của huyện Đông Sơn sẽ nhập vào TP Thanh Hóa. Sau sáp nhập, thành phố sẽ có diện tích tự nhiên hơn 228 km2, dân số gần 594.000, với 37 phường và 11 xã. Có 7 phường dự kiến được lập mới gồm Rừng Thông, Hoằng Quang, Hoằng Đại, Đông Tiến, Đông Văn, Đông Khê và Đông Thịnh.

Ban đầu theo kế hoạch, sẽ nhập huyện Đông Sơn vào thành phố Thanh Hóa trong năm 2023. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau nên thời gian sáp nhập sẽ được lùi lại trong năm 2025.

Về đơn vị hành chính cấp xã, có 11 đơn vị hành chính cấp huyện có đơn vị hành chính cần sắp xếp gồm: thành phố Thanh Hóa (nhập phường Tân Sơn và phường Phú Sơn); thành phố Sầm Sơn (nhập xã Quảng Hùng và xã Quảng Đại); thị xã Nghi Sơn (giải thể xã Hải Yến, điều chỉnh diện tích tự nhiên, bàn giao dân số của xã Hải Yến về các phường Hải Thượng, Mai Lâm, Tĩnh Hải, Nguyên Bình quản lý); huyện Nga Sơn (nhập xã Nga Bạch và xã Nga Trung); huyện Hậu Lộc (nhập xã Tuy Lộc và xã Phong Lộc); huyện Hà Trung (nhập xã Hà Thái và xã Hà Lai); huyện Hoằng Hóa (nhập xã Hoằng Phượng và xã Hoằng Giang); huyện Thiệu Hóa (nhập xã Thiệu Phú vào thị trấn Thiệu Hóa); huyện Yên Định (nhập xã Yên Ninh và xã Yên Lạc); huyện Triệu Sơn (nhập xã Xuân Thịnh và xã Xuân Lộc, xã Thọ Vực và xã Thọ Phú); huyện Thạch Thành (nhập xã Thạch Đồng và xã Thạch Long).

Trong giai đoạn 2025-2030, về đơn vị hành chính cấp huyện, các huyện, thị xã, thành phố không đề xuất nhập huyện giai đoạn này.

Về đơn vị hành chính cấp xã: thành phố Thanh Hóa nhập phường Ba Đình và phường Ngọc Trạo; huyện Hà Trung nhập xã Lĩnh Toại, xã Hà Hải và xã Hà Châu (đô thị Gũ), nhập xã Yên Dương và xã Hà Bình (đô thị Cừ).