Thông tin được Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và Không khí sạch (CREA) trụ sở tại Helsinki (Phần Lan) công bố hôm 21/8, nhờ gia tăng sử dụng năng lượng tái tạo, lượng phát thải carbon của Trung Quốc giảm 1% nửa đầu năm.

Đây được xem là một bước ngoặt lớn đối với quốc gia phát thải lớn nhất thế giới, nơi chỉ vài năm trước còn cho phép xây dựng tương đương khoảng hai nhà máy điện than mới mỗi tuần.

Trong các nguồn thải, phát thải từ điện - nguồn khí nhà kính lớn nhất tại Trung Quốc, giảm 3%. Các ngành vật liệu xây dựng, kim loại, xi măng và thép cũng bớt gây ra ô nhiễm.

Trung Quốc là nước phát thải CO2 lớn nhất thế giới, từng ghi nhận giảm vào các giai đoạn suy thoái kinh tế, gần nhất vào năm 2022 do Covid-19. Tuy nhiên, chuyên gia Lauri Myllyvirta của CREA chỉ ra điều khác biệt lần này là nhu cầu điện tăng 3,7% nhưng phát thải vẫn ít hơn.

Nguyên nhân bởi sản lượng điện bổ sung từ năng lượng mặt trời, gió và hạt nhân tăng nhanh, trong khi điện than giảm 3%. "Lần này thực sự là xu hướng giảm mang tính cấu trúc trong phát thải của Trung Quốc", ông nhận định.

Ông Li Shuo, Giám đốc Trung tâm khí hậu Trung Quốc thuộc Viện Chính sách xã hội châu Á tại Washington (Mỹ) mô tả lượng phát thải carbon chững lại là bước ngoặt trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu.

"Đây là khoảnh khắc có ý nghĩa toàn cầu, mang lại tia hy vọng hiếm hoi trong bức tranh khí hậu ảm đạm", ông nhận định. "Ngoài ra, điều này cũng cho thấy việc giảm phát thải trong khi vẫn duy trì tăng trưởng kinh tế là khả thi."

Theo CREA, Trung Quốc đã lắp đặt 212 GW điện mặt trời trong 6 tháng đầu năm, nhiều hơn toàn bộ công suất 178 GW của Mỹ tính đến hết 2024. Loại này đã vượt thủy điện và dự kiến cả điện gió trong năm nay, trở thành nguồn năng lượng sạch lớn nhất nước này.

7 tháng đầu năm, điện mặt trời và điện gió chiếm 23% tổng sản lượng điện Trung Quốc, so với mức 19% của cùng kỳ 2024. Cùng giai đoạn, sản lượng của hai nguồn năng lượng lại tăng 27%, vượt xa mức tăng 4% tổng nhu cầu điện.

Các chuyên gia lạc quan rằng lượng khí thải carbon của Trung Quốc có thể đạt đỉnh trước 2030. Tuy nhiên, theo ông Lauri Myllyvirta, để nước này đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2060, lượng khí thải cần giảm trung bình 3% trong 35 năm tới.

Ông Li Shuo cảnh báo rằng việc nước này còn phụ thuộc nhiều vào than đá vẫn là mối đe dọa với tiến bộ khí hậu. Ông khuyến nghị nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cần chuyển dịch sang các lĩnh vực ít thâm dụng tài nguyên hơn. "Vẫn còn một chặng đường dài phía trước", ông nói.

Là quốc gia tiêu thụ năng lượng và phát thải carbon lớn nhất thế giới - chiếm một phần ba lượng khí thải toàn cầu - Trung Quốc có vai trò quan trọng trong các nỗ lực toàn cầu nhằm đạt được các mục tiêu của Thỏa thuận chung Paris nhằm hạn chế mức tăng nhiệt độ trung bình.

Công suất điện mặt trời của Trung Quốc đã tăng gần gấp bốn lần và công suất điện gió đã tăng gấp đôi kể từ năm 2020. Quốc gia này hiện đang đặt mục tiêu chiếm 60% công suất năng lượng tái tạo mới của thế giới từ nay đến năm 2030. Năm 2020, Trung Quốc đã cam kết lượng khí thải CO2 của nước này sẽ đạt đỉnh trước năm 2030 và đạt mức trung hòa carbon trước năm 2060. 

Trong 15 năm qua, Trung Quốc đã khẳng định vị thế là quốc gia dẫn đầu toàn cầu về công nghệ năng lượng sạch và hiện đang dẫn đầu tiến trình chuyển đổi năng lượng trên khắp châu Á. Trung Quốc đã đạt được điểm số Chỉ số Chuyển đổi Năng lượng (ETI) tổng thể cao nhất từ ​​trước đến nay trong báo cáo Thúc đẩy Chuyển đổi Năng lượng Hiệu quả 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới - đứng thứ 12 trong số 118 quốc gia.

Trung Quốc ghi nhận mức tăng trưởng công suất năng lượng tái tạo cao nhất toàn cầu và số lượng dự án hạt nhân mới nhiều nhất, đồng nghĩa với việc Trung Quốc đang mở rộng cơ sở hạ tầng năng lượng sạch với tốc độ chưa từng có.

Quốc gia này cũng đứng thứ năm toàn cầu về mức độ sẵn sàng chuyển đổi. Điều này phần lớn là nhờ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đầu tư đáng kể vào năng lượng sạch và các cam kết chính trị mạnh mẽ, bao gồm cả kế hoạch giảm phát thải trên toàn nền kinh tế.

Ông Gim Huay Neo, Giám đốc Điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới, cho biết: "Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong quá trình chuyển đổi năng lượng trong nước và hiện là nhà đầu tư lớn nhất thế giới vào năng lượng sạch. Với việc tiếp tục đầu tư vào công nghệ và nhân lực năng lượng sạch, Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hơn nữa những đóng góp của mình cho một tương lai năng lượng bền vững, an toàn và toàn diện."