Việt Nam đã khẳng định vị thế của mình trên thị trường xuất khẩu gạo toàn cầu, vươn lên vị trí thứ hai thế giới về khối lượng xuất khẩu gạo. Theo thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), trong bảy tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu 5,5 triệu tấn gạo, đạt giá trị 2,81 tỷ USD, tăng 3,1% về khối lượng nhưng giảm 15,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, trong tháng 7/2025, Việt Nam đã xuất khẩu 750 nghìn tấn gạo, với giá trị 366,1 triệu USD.

Philippines tiếp tục là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm 42,6% tổng kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu gạo sang Philippines đã giảm 13,5% so với cùng kỳ năm trước. Ngược lại, thị trường Gana và Bờ Biển Ngà ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ với mức tăng lần lượt là 53,5% và 96,6%. Đáng chú ý, thị trường Bănglađét có sự tăng trưởng ấn tượng với mức tăng 188,2 lần, trong khi Malaysia lại chứng kiến sự sụt giảm mạnh 58,5%.

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch VFA, cho biết với kết quả xuất khẩu gạo đạt được trong bảy tháng đầu năm, VFA dự kiến cả năm 2025, Việt Nam sẽ xuất khẩu khoảng 8,8 triệu tấn gạo, giữ vững vị trí quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới. Ông nhấn mạnh rằng gạo Việt Nam đã xây dựng được thương hiệu riêng, được nhiều thị trường ưa chuộng, với giá xuất khẩu bình quân đạt 514 USD/tấn.

Tuy nhiên, một thách thức lớn đang chờ đón các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam khi Philippines thông báo sẽ ngừng nhập khẩu gạo trong vòng 60 ngày. Điều này có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp, đặc biệt khi Philippines chiếm khoảng 40-45% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo hàng năm của Việt Nam. Việc ngừng nhập khẩu có thể dẫn đến tình trạng tồn kho lớn và áp lực về thanh khoản cho các doanh nghiệp.

Để ứng phó với tình hình này, VFA đã kiến nghị các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp như áp dụng tín dụng lãi suất thấp, gia hạn thời gian trả nợ và tạo kho dự trữ để chờ thời điểm xuất khẩu trở lại. Đồng thời, VFA cũng đề nghị Bộ Công Thương gửi công hàm đến Bộ Nông nghiệp Philippines để tháo gỡ khó khăn, đảm bảo cho doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp tục xuất khẩu gạo.

Mặc dù có những thách thức, nhiều doanh nghiệp vẫn lạc quan về triển vọng xuất khẩu gạo trong thời gian tới. Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại Phước Thành IV, cho biết chính sách nhập khẩu của Philippines thường xuyên thay đổi và doanh nghiệp Việt đã quen ứng phó. Ông cũng nhấn mạnh rằng Philippines vẫn thiếu gạo và sẽ phải nhập khẩu số lượng lớn để đảm bảo an ninh lương thực.

Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp cần nắm bắt nhu cầu và diễn biến thị trường để có chiến lược sản xuất và xuất khẩu phù hợp. Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) dự kiến tổng diện tích gieo cấy lúa trong năm 2025 khoảng 7,03 triệu ha, với sản lượng ước đạt 43,14 triệu tấn, đáp ứng đủ nhu cầu lương thực trong nước và cho xuất khẩu trên 8,5 triệu tấn gạo.

Việc xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam, đặc biệt là gạo chất lượng cao, sẽ là yếu tố quyết định giúp Việt Nam duy trì vị thế trên thị trường quốc tế. Chương trình “siêu vùng nguyên liệu” với 1 triệu ha lúa chất lượng cao tại Đồng bằng sông Cửu Long đang được triển khai hiệu quả, hứa hẹn sẽ mang lại lợi ích lớn cho ngành xuất khẩu gạo trong tương lai.

Nội dung đầy đủ bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 33-2025 phát hành ngày 18/8/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

Link: VNEconomy - Tạp chí Kinh tế Việt Nam