Vốn ngoại vào chứng khoán Trung Quốc sẽ bùng nổ sau thỏa thuận "đình chiến"?

Mấy năm qua, nhà đầu tư nước ngoài giữ tâm lý thận trọng trên thị trường chứng khoán Trung Quốc, chỉ tham gia chọn lọc và dè dặt do lo ngại rủi ro giảm phát, sức mua yếu và căng thẳng thương mại với Mỹ. Xu hướng này diễn ra ngay cả khi chứng khoán Trung Quốc ghi nhận xu hướng tăng mạnh nhất kể từ 2019 và vượt trội phần lớn các thị trường lớn khác.

THỊ TRƯỜNG PHẢN ỨNG MỜ NHẠT

Thỏa thuận “đình chiến” thương mại mới nhất giữa Mỹ và Trung Quốc - đạt được trong cuộc gặp ngày 30/10 giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình - đã phần nào gỡ bỏ nỗi lo của khối ngoại đối với thị trường này.

Thỏa thuận hòa hoãn kéo dài 1 năm gồm các điều khoản như Washington giảm thuế quan với hàng hóa Trung Quốc và nới lỏng một phần hạn chế xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc, và đổi lại là Bắc Kinh nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.

Kết quả này nhìn chung được đánh giá tích cực và tạm thời giải quyết được những vấn đề then chốt trong đàm phán song phương. Dù vậy, thị trường chứng khoán Trung Quốc chưa có phản ứng rõ rệt còn thiếu thông tin cụ thể về thỏa thuận.

Ngày thứ Năm (30/10), chứng khoán Trung Quốc và Hồng Kông mở cửa tăng nhẹ khi nhà đầu tư chờ kết quả cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập. Tuy nhiên, đà tăng nhanh chóng bị đảo chiều sau khi cuộc gặp kết thúc. Chốt phiên, chỉ số CSI 300 gồm 300 cổ phiếu vốn hóa lớn của Trung Quốc giảm 0,8%, Shanghai Composite sụt 0,7%, còn chỉ số Hang Seng của chứng khoán Hồng Kông mất 0,2%.

Diễn biến này cho thấy nhà đầu tư vẫn giữ thái độ thận trọng trước khi có thêm chi tiết về thỏa thuận giữa hai nhà lãnh đạo. Dù vậy, nhóm cổ phiếu liên quan đất hiếm đóng cửa trong sắc xanh, phản ánh kỳ vọng vào triển vọng ngành này khi Trung Quốc nới lỏng hạn chế xuất khẩu.

Sáng nay (31/10), CSI 300 tiếp tục giảm 0,4%, còn Hang Seng giảm 0,3% trong bối cảnh tâm lý nhà đầu tư chịu tác động từ số liệu kinh tế mới của Trung Quốc. Trong tháng 10, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất nước này giảm xuống 49 điểm, mức thấp nhất trong 6 tháng, phản ánh xu hướng sụt giảm của hoạt động sản xuất trong nước.

Diễn biến này ngược lại với trạng thái khởi sắc của thị trường chứng khoán châu Á. Chỉ số MSCI châu Á - Thái Bình Dương không bao gồm Nhật tăng khoảng 0,2%, trong khi chỉ số Nikkei 225 của Nhật tăng mạnh nhất khu vực với mức tăng 1,1% nhờ nhóm cổ phiếu công nghệ.

Theo giới phân tích, giá trị lớn nhất của thỏa thuận "đình chiến"mới nằm ở tín hiệu đột phá và cam kết tiếp tục hợp tác, hơn là các nhượng bộ mang tính kỹ thuật trước mắt giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

“Thỏa thuận này khó tạo ra thay đổi đột biến nhưng có thể tạo thêm động lực khuyến khích dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc. Một số nhà đầu tư - chẳng hạn ở Mỹ - lo ngại rằng nếu rót vốn vào Trung Quốc, đến một thời điểm nào đó họ có thể buộc phải thoái vốn. Vì vậy, bất kỳ dấu hiệu ấm lên nào trong quan hệ song phương cũng là sự khích lệ đối với hoạt động đầu tư vào Trung Quốc”, bà Kristina Hooper, chiến lược gia trưởng thị trường của Man Group, nói với hãng tin Reuters.

TÂM LÝ THẬN TRỌNG CỦA NHÀ ĐẦU TƯ

Nhờ các biện pháp hỗ trợ chính sách và làn sóng đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI), chỉ số CSI 300 đã tăng khoảng 20% từ đầu năm, còn Hang Seng tăng 31%, vượt mức 23% của chỉ số Nasdaq (Mỹ).

Dù vậy, vốn ngoại vẫn tỏ ra thận trọng khi chủ yếu chọn các mã gắn với AI và các sáng kiến tự cường “Made in China 2025” của Trung Quốc. Theo dữ liệu từ LSEG Lipper, từ đầu 2025 đến nay, nhà đầu tư nước ngoài đã rút 3,9 tỷ USD khỏi các quỹ chuyên đầu tư cổ phiếu Trung Quốc niêm yết ở nước ngoài.

Tỷ trọng cổ phiếu Trung Quốc trong danh mục của các quỹ đầu tư chưa tương xứng với quy mô nền kinh tế nước này. Trung Quốc hiện đang chiếm khoảng 1/5 tổng sản phẩm trong nước (GDP) toàn cầu. Theo dữ liệu từ công ty dịch vụ tài chính Morningstar, đến cuối tháng 9, các quỹ lớn trên thế giới chỉ phân bổ trung bình 1,43% vào thị trường Trung Quốc.

Theo đánh giá của ông Cusson Leung, Giám đốc đầu tư công ty tài chính KGI có trụ sở tại Hồng Kông, các tín hiệu hạ nhiệt trong quan hệ Trung - Mỹ là tin tích cực cho thị trường.

“Tôi sẽ tăng tỷ trọng cổ phiếu Trung Quốc khi thị trường điều chỉnh”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh quyết định này chủ yếu là đặt cược vào đà phục hồi của kinh tế Trung Quốc, hơn là dựa vào kết quả đàm phán thương mại.

Ông Chaoping Zhu, chiến lược gia thị trường toàn cầu tại JPMorgan Asset Management ở Thượng Hải, nhận định Mỹ và Trung Quốc đều theo đuổi rõ ràng mục tiêu tăng cường an ninh chuỗi cung ứng, cụ thể là Washington tìm nguồn đất hiếm thay thế, còn Bắc Kinh thúc đẩy năng lực công nghệ. Diễn biến này mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp nội địa ở nhiều lĩnh vực.

“Cạnh tranh nhiều khả năng sẽ còn tiếp diễn, dù vẫn có dư địa cho hợp tác. Kịch bản này đã phần nào được thị trường định giá vào giá tài sản. Xác suất đi lên có lẽ nhỉnh hơn một chút so với rủi ro đi xuống”, ông Zhu nhận định.

Các nhà phân tích tại ngân hàng BNP Paribas và Goldman Sachs kỳ vọng các động lực nội tại mạnh lên sẽ giúp thị trường chứng khoán Trung Quốc tiếp tục khởi sắc.

Trong báo cáo công bố tuần trước, Goldman Sachs dự báo chính sách, tăng trưởng, định giá và dòng tiền có thể giúp các chỉ số Trung Quốc đại lục và Hồng Kông tăng khoảng 30% từ nay tới cuối 2027.

“Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất và đồng USD tiếp tục suy yếu có thể thúc đẩy các quỹ toàn cầu xem xét cơ hội đầu tư vào Trung Quốc”, báo cáo chỉ ra.

Tuy vậy, chưa thể nói chiến tranh thương mại đã khép lại và giới phân tích tiếp tục khuyến nghị nhà đầu tư thận trọng.

“Các yếu tố tích cực chưa được phản ánh nhiều vào giá, vì thị trường vẫn còn hoài nghi về sự bền vững của trạng thái cân bằng trong quan hệ song phương này”, ông Devesh Divya, chiến lược gia ngoại hối tại Standard Chartered ở Singapore, nhận định.

Ông đánh giá mức độ bất định đã hạ nhiệt phần nào, nhưng môi trường đầu tư vẫn khó khăn cho doanh nghiệp và các tập đoàn đa quốc gia.