Vụ lừa đảo 433 tỷ đồng: Bất cập trong quy định nội bộ ngân hàng
Đỗ Mến
17/03/2023, 15:46
Ý kiến các luật sư cho rằng các quyết định nội bộ của Ngân hàng Việt Á mâu thuẫn với nhau trong việc ghi nhận quyền, trách nhiệm của cán bộ nhân viên trong cùng sản phẩm...
Ảnh minh họa.
Vụ án Nguyễn Thị Hà Thành và đồng phạm lừa đảo 3 ngân hàng và các cá nhân số tiền 433 tỷ đồng đang được TAND TP Hà Nội đưa ra xét xử.
Riêng tại Ngân hàng Việt Á (viết tắt là VAB), có 4 cán bộ ngân hàng gồm Nguyễn Thị Thu Hương (chuyên viên quan hệ khách hàng Phòng Khách hàng Doanh nghiệp), Quản Trọng Đức (cựu giám đốc chi nhánh), Nguyễn Mai Phương (kiểm soát viên), Đặng Thị Quỳnh Hương (cựu Trưởng phòng khách hàng cá nhân phòng giao dịch Đông Đô) bị cáo buộc đồng phạm với Thành về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Các bị cáo Đặng Thị Quỳnh Hương; Nguyễn Thị Hồng Nhung, Trịnh Phương Ngân (giao dịch viên) bị truy tố về tội Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng.
Vụ án này liên quan đến việc cho vay cầm cố số dư sổ tiết kiệm. VAB đã ban hành 2 quyết định là Quyết định số 588/2017 và Quyết định 1760/2016.
QUY ĐỊNH NỘI BỘ CÓ MÂU THUẪN?
Cho vay cầm cố số dư tiền gửi là một sản phẩm có nhiều điểm khác biệt so với các sản phẩm cho vay khác. Bởi lẽ, tài sản của khách hàng là số dư tiền gửi trên sổ tiết kiệm của khách hàng do chính ngân hàng đang nắm giữ và kiểm soát.
Theo quy định của ngân hàng thì chỉ được phép vay không quá 97% số dư của tiền gửi và có thời hạn nên ngân hàng hoàn toàn kiểm soát được hạn mức và khả năng chi trả lãi, gốc của khách hàng.
Quang cảnh phiên tòa.
Theo luật sư Nguyễn Thị Thanh Thủy và Bùi Văn Dũng, tại VAB, quy trình cho vay cầm cố số dư tiền gửi được thực hiện theo 7 bước kèm theo Quyết định 588, nêu trách nhiệm của giao dịch viên tại quầy (tư vấn, tiếp nhận hồ sơ, định giá, thẩm định khách hàng) và kiểm soát viên (soạn thảo, ký kết hợp đồng).
Thẩm quyền phê duyệt khoản vay thuộc giám đốc phòng giao dịch/chi nhánh. Việc phong tỏa, hạch toán, nhập kho, giải trên hệ thống phần mềm Flexcube do giao dịch viên và kiểm soát viên tại quầy. Kiểm soát tín dụng Hội sở thực hiện việc theo dõi sau cho vay.
Còn theo quyết định 1760 thì chuyên viên quan hệ khách hàng là người trực tiếp làm việc với khách hàng, thẩm định hồ sơ, lập hồ sơ xét duyệt.... Kiểm soát đề xuất cấp tín dụng vẫn phải thực hiện lại công việc của chuyên viên quan hệ khách hàng, và cấp phê duyệt quyết định cấp tín dụng vẫn phải chịu trách nhiệm đối với việc kiểm soát thu thập và lập hồ sơ xét duyệt cấp tín dụng.
Theo luật sư, Điều 94 Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 quy định rõ “tổ chức tín dụng phải tổ chức xét duyệt cấp tín dụng theo nguyên tắc phân định trách nhiệm giữa khâu thẩm định và quyết định cấp tín dụng”.
So sánh quy định pháp luật với quy định tại Quyết định 1760 có thể thấy khâu phê duyệt quyết định cho vay, cấp phê duyệt của VAB phải kiểm soát việc thu thập và lập hồ sơ xét duyệt tín dụng. Luật sư cho rằng, nội dung tại Quyết định 1760 có dấu hiệu không đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật.
Một bất cập mà luật sư chỉ ra là, khoản 3, Điều 93 Luật Các tổ chức tín dụng thì “Tổ chức tín dụng phải gửi cho Ngân hàng Nhà nước các quy định nội bộ ngay sau khi phát hành”.
Còn theo khoản 3, Điều 22, Thông tư số 39/2016/TT-NHH ngày 30/12/2016 thì “trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung quy định nội bộ về cho vay, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân gửi quy định nội đó cho Ngân hàng nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố; tổ chức tín dụng khác gửi cho Ngân hàng Việt Nam (cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng).
Theo luật sư, VAB thừa nhận phải áp dụng 588 để thực hiện đối với sản phẩm cho vay cầm cố số dư sổ tiết kiệm. Trong khi đó, Quyết định 1760 và 588 mâu thuẫn với nhau trong việc ghi nhận quyền, trách nhiệm của cán bộ nhân viên trong cùng sản phẩm.
Theo các luật sư, trong trường hợp này, để có giá trị pháp lý thi hành trên thực tế Quyết định 1760 phải được báo cáo Ngân hàng nhà nước thông qua. Tuy nhiên, nội dung của Quyết định 1760 có dấu hiệu trái với quy định nên có lý do để nghi ngờ rằng VAB không báo cáo với Ngân hàng nhà nước.
NHIỀU CÂU HỎI CHƯA ĐƯỢC LÀM RÕ
Quá trình tố tụng, các luật sư cũng hỏi đại diện VAB loạt các vấn đề như: Đối với khoản vay quá 20 tỷ đồng phải trình lên xét duyệt lên Hội sở thì Hội sở có thẩm định lại không?
Tại sao có quyết định 1760 mà ngân hàng lại ban hành quyết định 588 về sản phẩm cầm cố?
Vai trò, trách nhiệm của Trung tâm phê duyệt và bộ phậm kiểm soát tín dụng của VAB đối với các khoản vay đã phê duyệt như nào?
Trước khi gửi đơn đến cơ quan điều tra, ngân hàng đã gửi văn bản đến Ngân hàng Nhà nước để trưng cầu giám định các quy trình cầm cố sổ tiết không ?...
Tuy nhiên, đại diện ngân hàng cho rằng tại một tổ chức tín dụng lớn, Quyết định 1760 không điều chỉnh hết các vấn đề kinh doanh của ngân hàng nên việc ban hành các quyết định khác là bình thường.
Về trách nhiệm của Hội sở, VAB cho rằng sau khi nhận hồ sơ trình, Hội sở ra thông báo yêu cầu thực hiện các bước ký trước camera, còn tính chính xác, hợp lệ của hồ sơ trình thì đơn vị kinh doanh phải chịu trách nhiệm. Với một số câu hỏi khác, VAB từ chối trả lời.
Theo cáo buộc, Nguyễn Thị Hà Thành đã sử dụng thủ đoạn, một mặt là tìm các cá nhân bằng hình thức gửi tiết kiệm đồng sổ hữu vào ngân hàng (có trả lãi ngoài). Mặt khác, Thành cấu kết với các cán bộ ngân hàng, sử dụng sổ tiết kiệm làm tài sản bảo đảm, giả mạo chữ kỹ của đồng sở hữu để vay tiền của các ngân hàng.
Viện kiểm sát đánh giá, bị cáo Đức, Quỳnh Hương, Mai Phương, Thu Hương giúp sức cho Thành thực hiện 19 vụ lừa đảo, chiếm đoạt của VAB hơn 245 tỷ đồng và các cá nhân khác 53,5 tỷ đồng...
Quá trình xét hỏi, bị cáo Đức nhận thức thiếu trách nhiệm; còn bị cáo Quỳnh Hương không thừa nhận các cáo buộc trên. Bị cáo Hương khai không tham gia chạy “dòng tiền” cho Thành, mọi việc do Thu Hương thực hiện. Bị cáo không có trách nhiệm với việc ký tờ trình đề nghị Hội sở cấp tín dụng vì văn bản này không có ý nghĩa đối với việc giải ngân.
Lần theo dấu vết dòng tiền 433 tỷ đồng của nhóm “siêu lừa”
19:32, 14/03/2023
Vụ siêu lừa 433 tỷ đồng và bài học khách VIP
16:44, 13/03/2023
Siêu lừa đảo, chiếm đoạt 433 tỷ đồng tại ba ngân hàng
Hàng triệu học sinh Hải Phòng và Quảng Ninh tham gia lễ khai giảng đặc biệt
Sáng 5/9, hoà chung không khí vui tươi, phấn khởi của 26 triệu học sinh, sinh viên cả nước, hơn 1,4 triệu học sinh thành phố Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh đã chính thức bước vào năm học mới…
Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp tại Sơn Điện và Linh Sơn
Do ảnh hưởng của bão số 5 gây mưa lớn kéo dài cuối tháng 8, nhiều địa bàn ở Thanh Hóa xuất hiện lũ quét, sạt lở đất với mức độ nguy hiểm cao. Trước tình hình này, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã liên tiếp ban hành các quyết định công bố tình huống khẩn cấp tại xã Sơn Điện và Linh Sơn, đồng thời triển khai nhiều biện pháp cấp bách nhằm bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản và ổn định đời sống cho người dân.
Ưu tiên thu hút, trọng dụng người tài vào lĩnh vực lao động, tiền lương
Bộ Nội vụ xác định lao động tiền lương là một trong những vị trí được ưu tiên thu hút, trọng dụng nhân lực nhằm đảm bảo chính sách tiền lương công bằng và hợp lý, giữ chân nhân tài...
Cuộc “chạy đua” số hóa tại các bệnh viện tuyến cuối
Với việc 100% bệnh án của bệnh nhân tại Bệnh viện Bạch Mai đã được số hóa và điện tử hóa, kho dữ liệu khổng lồ này sẽ liên tục được đưa vào huấn luyện các công cụ AI. Khi dữ liệu càng lớn, các công cụ AI sẽ càng thông minh, chính xác hơn, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh về chẩn đoán và điều trị...
Bộ Tài chính đề xuất áp dụng thuế suất 17% cho cá nhân kinh doanh vượt ngưỡng 200 triệu đồng/năm
Từ năm 2026, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân. Với những trường hợp vượt ngưỡng, phương pháp tính thuế chuyển sang tính thuế suất 17% trên thu nhập ròng. Quy định trên nhằm kích thích người có thu nhập cao tiếp tục cống hiến...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: