Hội đồng xét xử gồm 5 người do thẩm phán Trần Nam Hà làm chủ tọa phiên tòa.

Có tổng số hơn 70 luật sư tham gia phiên tòa để bào chữa cho các bị cáo và bảo vệ quyền lợi cho những cá nhân, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Bị cáo Phan Quốc Việt, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á bị xét xử về tội Đưa hối lộ và Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Cựu bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh bị xét xử về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Cựu bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long bị xét xử về tội Nhận hối lộ…

Các bị cáo khác bị truy tố về các tội “Vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, “Đưa hối lộ”, “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.

Tòa án triệu tập nhiều Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) các tỉnh như đại diện CDC Hải Dương, CDC Bình Dương, CDC Nghệ An, CDC Yên Bái, CDC Hà Giang…

Trong phần thủ tục phiên tòa, bị cáo Trần Thị Hồng (SN 1995, ở Bình Dương), nhân viên Công ty Việt Á, có đơn xin xét xử vắng mặt với lý do vừa sinh con nhỏ. Ngoài ra, có một số tổ chức, cá nhân vắng mặt.

Sau khi hội ý, Hội đồng xét xử cho rằng bị cáo Hồng vắng mặt có lý do chính đáng và không ảnh hưởng đến việc xét xử vụ án. Do đó, tòa án chấp nhận cho bị cáo Hồng vắng mặt. Mặt khác, trong quá trình xét xử, tòa sẽ tiếp tục triệu tập những người vắng mặt.

Theo truy tố, đầu năm 2020, khi dịch COVID-19 bùng phát mạnh, Học viện Quân y được giao triển khai đề tài nghiên cứu kit xét nghiệm COVID-19, nhằm giúp Việt Nam chủ động vật tư y tế chống dịch.

Phan Quốc Việt đã thông đồng, câu kết với Trịnh Thanh Hùng (cựu vụ phó Vụ KH&CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH&CN) để ông Hùng tác động Chu Ngọc Anh (cựu bộ trưởng Bộ KH&CN), Phạm Công Tạc (cựu thứ trưởng Bộ KH&CN) quyết định cho Công ty Việt Á được thực hiện đề tài nghiên cứu chế tạo test xét nghiệm trái pháp luật.

Với động cơ vụ lợi, bị cáo Trịnh Thanh Hùng đã tìm cách đưa Công ty Việt Á tham gia đề tài. Quá trình thực hiện, các bị cáo thông đồng với nhau, tham mưu cấp trên tổ chức nghiệm thu ngay sau khi có kết quả giai đoạn 1 (thay vì nghiệm thu toàn phần).

Để được tham gia nghiên cứu, cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm, hiệp thương giá, Phan Quốc Việt đưa hối lộ cho 6 quan chức.

Cụ thể, Phan Quốc Việt đã hai lần đưa hối lộ Trịnh Thanh Hùng với tổng số tiền 350.000 USD (tương đương hơn 8 tỷ đồng); Việt trực tiếp và chỉ đạo cấp dưới đưa hối lộ cho các bị can tại Bộ Y tế là Nguyễn Thanh Long, Nguyễn Huỳnh, Nguyễn Minh Tuấn (cựu vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Bộ Y tế), Nguyễn Nam Liên (cựu vụ trưởng Vụ KHTC, Bộ Y tế) tổng cộng 2,65 triệu USD (tương đương hơn 60 tỷ đồng) và 4 tỷ đồng.

Trong giai đoạn bán kit xét nghiệm, Việt đưa hối lộ cho giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến 27 tỷ đồng.

Kết quả điều tra xác định Công ty Việt Á bỏ ra gần 365 tỷ đồng để mua nguyên vật liệu, cộng với các loại chi phí khác, thuế và lợi nhuận 5%, giá thành 1 kit xét nghiệm là hơn 143.000 đồng.

Tuy nhiên, Công ty Việt Á đã "thổi giá" nâng khống lên gấp nhiều lần và được phía Bộ Y tế chấp thuận khi hiệp thương giá, để bán ra thị trường mức 470.000 đồng/1 kit xét nghiệm.

Cơ quan điều tra xác định, từ việc nâng khống giá bán kit xét nghiệm, Công ty Việt Á thu lời bất chính 1.235 tỷ đồng.

Ngoài tiền hối lộ, Phan Quốc Việt còn chi tiền "cảm ơn" nhiều người khác gồm: ông Nguyễn Văn Trịnh (cựu trợ lý của nguyên phó thủ tướng) nhận 200.000 USD; cựu bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh nhận 200.000 USD; cựu thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc nhận 50.000 USD.

Để tiêu thụ test xét nghiệm tại các địa phương với số lượng lớn và được thanh toán theo giá đã nâng khống, Phan Quốc Việt và các nhân viên Công ty Việt Á đã thông đồng, câu kết với lãnh đạo, nhân viên các cơ sở y tế công lập thực hiện hành vi trái quy định của pháp luật về đấu thầu, ứng hàng sử dụng trước, hợp thức thủ tục, hồ sơ thanh toán sau theo đơn giá do Công ty Việt Á đưa ra.

Quá trình tiêu thụ test xét nghiệm, Phan Quốc Việt chỉ đạo các nhân viên tính toán và chi tiền phần trăm ngoài hợp đồng; trực tiếp hoặc chỉ đạo Vũ Đình Hiệp, Phan Tôn Noel Thảo, Hồ Thị Thanh Thảo đưa hối lộ tổng cộng 34 tỷ đồng cho các lãnh đạo, nhân viên tại các cơ sở y tế công lập trên phạm vi cả nước.

Cơ quan điều tra xác định tổng số tiền Việt đưa hối lộ là 106 tỷ đồng; gây thiệt hại số tiền 1.235 tỷ đồng, trong đó thiệt hại cho ngân sách nhà nước 402 tỷ đồng.

Trước đó, trong vụ án đầu tiên, Phan Quốc Việt lĩnh 25 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.