Theo dự báo, xuất khẩu gạo của Việt Nam sẽ khởi sắc vào cuối năm 2024 khi nhu cầu nhập khẩu từ các khách hàng truyền thống tăng lên. Tuy nhiên, việc Ấn Độ đang xem xét nới lỏng chính sách xuất khẩu gạo hay nguy cơ Việt Nam không có đủ gạo xuất khẩu đang được xem là những yếu tố có thể khiến thị trường xuất khẩu gạo cuối năm 2024 có nhiều biến động…
Xuất khẩu gạo 7 tháng năm 2024 ước đem về 3,34 tỷ USD.
Theo số liệu sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 7/2024, Việt Nam xuất khẩu 290.035 tấn gạo, giá trị 177 triệu USD, tăng 15% về lượng và 30% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Với kết quả này, dự tính 7 tháng năm 2024, xuất khẩu gạo có thể đạt 5,26 triệu tấn, với kim ngạch 3,34 tỷ USD.
PHILIPPINES CHIẾM 42,6% LƯỢNG GẠO XUẤT KHẨU
Về thị trường xuất khẩu, trong 6 tháng năm 2024 so với cùng kỳ năm 2023, gạo của Việt Nam được xuất khẩu nhiều nhất sang Philippines với gần 1,94 triệu tấn, trị giá khoảng 1,21 tỷ USD, tăng 14,1% về lượng, tăng 40,6% về trị giá và chiếm 42,6% trong tổng lượng và chiếm 41,8% trong tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước. Giá gạo xuất khẩu sang Philippines 6 tháng năm 2024 đạt bình quân 622,2 USD/tấn, tăng 23,2% so với cùng kỳ năm 2023.
Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp Philippines, năm 2023, nước này đã nhập khẩu 3,57 triệu tấn gạo, trong đó gạo Việt Nam là 2,97 triệu tấn, chiếm 83%. Năm 2024, dù đã có nhiều nỗ lực thúc đẩy sản xuất lúa gạo trong nước, nhưng Philippines dự kiến vẫn phải nhập khẩu khoảng 4 triệu tấn, vượt qua kỷ lục của năm 2022 là 3,82 triệu tấn.
"Gạo Việt Nam chiếm tới 85% thị phần gạo nhập khẩu của Philippines; kế đến là Thái Lan với 10%. Trong năm 2024, tổng lượng gạo nhập khẩu của Philippines có thể đạt 4 triệu tấn, thậm chí lên tới 4,5 triệu tấn, cao hơn con số dự báo trước đây. Đây sẽ là cơ hội rất lớn cho hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam trong những tháng cuối năm".
Theo Thương vụ Việt Nam tại Philippines.
Indonesia là thị trường lớn thứ hai của xuất khẩu gạo Việt Nam, chiếm trên 15% trong tổng lượng và tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước. Trong 6 tháng năm 2024, xuất khẩu gạo sang Indonesia đạt 712.438 tấn, tương đương 444,41 triệu USD, giá 623,8 USD/tấn; tăng mạnh 44,6% về lượng, tăng 82% kim ngạch và tăng 26% về giá so với cùng kỳ năm 2023.
Đứng thứ ba là thị trường Malaysia. Trong 6 tháng đầu năm 2024, nước này nhập khẩu từ Việt Nam 461.555 tấn gạo, trị giá 274,72 triệu USD, tăng 136,5% về lượng, tăng 188,6% trị giá so với cùng kỳ năm 2023 và chiếm 10,2% trong tổng lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam. Giá gạo xuất khẩu trung bình đạt 595,2 USD/tấn, tăng 22%.
Theo dự báo của nhiều doanh nghiệp, xuất khẩu gạo sẽ khởi sắc vào cuối năm 2024, khi nhu cầu nhập khẩu gạo tăng lên từ các khách hàng truyền thống của Việt Nam như: Philippines, Indonesia, Trung Quốc, Ghana, Malaysia, Singapore... Ngoài ra, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam cũng đang tích cực mở rộng sang các thị trường mới như Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản.
GIÁ GẠO XUẤT KHẨU GIẢM, CÓ ĐÁNG LO
Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy giá xuất khẩu gạo trung bình của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2024 lên mức cao kỷ lục 636 USD/tấn, tăng 18% so với mức giá bình quân 538 USD/tấn của 6 tháng đầu năm 2023. Đặc biệt, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam sang Brunei lên tới 959 USD/tấn trong 5 tháng đầu năm 2024. Bên cạnh đó, giá xuất khẩu gạo sang nhiều thị trường khác cũng tăng cao, như: Hoa Kỳ đạt 868 USD/tấn; Hà Lan đạt 857 USD/tấn; Ukraine đạt 847 USD/tấn; Iraq đạt 836 USD/tấn; Thổ Nhĩ Kỳ đạt 831 USD/tấn...
"Tuy nhiên, hiện nay nhu cầu về gạo của các nước trên thế giới, nhất là các khách hàng truyền thống của Việt Nam vẫn ở mức cao và có thể tăng lên. Đây được coi là cơ hội để Việt Nam thúc đẩy xuất khẩu gạo từ nay đến cuối năm".
Ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam.
Tuy nhiên, sang đến 15 ngày đầu tháng 7/2024, giá gạo xuất khẩu bình quân chỉ đạt 612,3 USD/tấn, giảm mạnh so với giá xuất khẩu trong tháng 5 và tháng 6, nhưng so với cùng kỳ năm 2023 vẫn tăng 12%. Cụ thể, tính đến ngày 20/7/2024, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đạt 568 USD/tấn, giảm mạnh so với thời điểm đầu năm 2024, nhưng so với cùng kỳ vẫn tăng gần 10% và tương đồng với xu hướng giảm tại các nước, như: tại Ấn Độ, gạo 5% tấm được chào với giá 539-545 USD/tấn trong tuần. Trong khi đó, gạo 5% tấm của Thái Lan cũng giảm xuống mức 570-575 USD/tấn…
Theo các doanh nghiệp, việc giá gạo xuất khẩu điều chỉnh ở thời điểm này, cùng với giá lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long giảm đã giúp họ chủ động và thu mua thóc được dễ hơn. Hiện nay, dù giá gạo có điều chỉnh giảm nhưng vẫn ở mức tương đối cao, vẫn thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Hơn nữa, trong thời gian tới, nếu Ấn Độ bãi bỏ, nới lỏng chính sách xuất khẩu gạo thì giá gạo trên thế giới điều chỉnh giảm xuống là điều dễ hiểu.
VẪN CÒN NHỮNG YẾU TỐ KHÓ LƯỜNG
Về tình hình xuất khẩu gạo từ nay đến cuối năm 2024, một số dự báo cho rằng sẽ có nhiều biến động, do nhiều yếu tố.
Thứ nhất, hiện nay Ấn Độ đang xem xét nới lỏng xuất khẩu gạo. Bloomberg dẫn các nguồn tin thân cận cho biết Chính phủ Ấn Độ đang cân nhắc cho phép xuất khẩu gạo trắng phi basmati và gạo tấm, nhưng sẽ áp một mức thuế cố định. Trước đó, New Delhi cấm xuất khẩu hai loại gạo này từ tháng 7/2023, khiến giá gạo trên thị trường quốc tế tăng vọt.
Ngoài ra, giới chức Ấn Độ cũng đã kiến nghị giảm mức thuế xuất khẩu 20% đối với gạo đồ. Giới phân tích nhận định, bất kỳ quyết định nới lỏng xuất khẩu nào của Ấn Độ cũng có thể giúp hạ nhiệt giá gạo chuẩn ở châu Á. Do đó, áp lực cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam sẽ càng gay gắt hơn, trong khi vẫn đang phải so kè với những đối thủ lớn khác như Thái Lan hay Pakistan...
Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 31-2024 phát hành ngày 29/7/2024. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
Việt Nam tiếp tục giữ vị trí đối tác thương mại lớn thứ 8 của Đài Loan (Trung Quốc)
Hiệu ứng gom hàng trong chuỗi cung ứng trước "giờ G" hiệu lực từ lệnh áp thuế đối ứng của Hoa Kỳ đã giúp Việt Nam có tháng thứ 3 liên tiếp kim ngạch xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc) vượt mốc 1 tỷ USD⁄ tháng...
Cơ hội cho sản phẩm nhựa sinh học Việt Nam tại thị trường Tây Ban Nha
Dự báo thị trường nhựa gia dụng tại Tây Ban Nha sẽ tăng mạnh trong những năm tới, đặc biệt là với các dòng sản phẩm mới như nhựa sinh học. Xu hướng này sẽ mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu cho các doanh nghiệp nhựa, sản phẩm nhựa sinh học Việt Nam...
Xuất khẩu hạt tiêu vượt 1 tỷ USD
Hiệp hội Tiêu và cây gia vị Việt Nam cho biết kết quả 71,8 triệu USD đạt được trong nửa đầu tháng 8/2025 đã nâng tổng kim ngạch xuất khẩu hồ tiêu từ đầu năm đến ngày 15/8/2025 lên con số 1,06 tỷ USD. Riêng với thị trường Hoa Kỳ, dự báo xuất khẩu hạt tiêu trong quý 3 có thể khó khăn do tác động của thuế đối ứng, nhưng từ quý 4 trở đi sẽ khả quan hơn…
Quyết định điều tra chống bán phá giá đối với gạch gốm, sứ ốp lát nhập khẩu từ Ấn Độ
Ngành sản xuất trong nước đã cáo buộc các sản phẩm gạch gốm, sứ ốp lát có xuất xứ từ Cộng hòa Ấn Độ đã và đang bán phá giá vào thị trường Việt Nam gây ra thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất trong nước...
Giá xăng dầu tăng giảm trái chiều
Theo diễn biến của thị trường thế giới, giá xăng dầu trong nước kỳ điều hành ngày 21/8 đã có sự tăng giảm trái chiều. Cụ thể, xăng E5RON92 tăng 110 đồng/lít, xăng RON95-III tăng 208 đồng/lít; ngược lại các mặt hàng dầu có mức giảm từ 152 đồng - 206 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành…
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: