Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 7/2024, xuất khẩu tất cả các sản phẩm thuỷ sản chủ lực đều có tăng trưởng khởi sắc hơn.

Đáng chú ý, xuất khẩu tôm tăng 11%, là mức tăng trưởng cao nhất trong 7 tháng qua. Cụ thể, xuất khẩu tôm sang Trung Quốc và EU tăng lần lượt 24% và 32%, trong khi xuất khẩu tôm sang Hoa Kỳ tăng 9%, sang Nhật Bản tăng 4%, sang Hàn Quốc giảm 21%.

KIM NGẠCH XUẤT KHẨU 7 THÁNG ĐẠT GẦN 5,3 TỶ USD

Tính chung trong 7 tháng năm 2024, xuất khẩu tôm đạt gần 2 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, tôm chân trắng đạt 1,45 tỷ USD,tăng 4%,  tôm sú đạt 246 triệu USD, giảm 10%. Riêng xuất khẩu tôm hùm tăng gấp gần 3 lần đạt 145 triệu USD.

Xuất khẩu cá tra có tín hiệu sáng hơn với mức tăng 23% trong tháng 7/2024. Trong đó, xuất khẩu cá tra sang tất cả các thị trường chính đều tăng trưởng 2 con số, từ 20-40%, trừ thị trường EU tăng nhẹ 5%.

Tính chung 7 tháng năm 2024, xuất khẩu cá tra đạt gần 1,09 tỷ USD, tăng 7,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Trung Quốc vẫn là thị trường mục tiêu số 1 của cá tra Việt Nam, với giá trị 317 triệu USD, giảm 2,3% so với cùng kỳ năm 2023. Thị trường này tiêu thụ chủ yếu là cá tra cỡ lớn >1,2 kg/con dạng nguyên con hoặc sản phẩm phile. Ngoài ra đây cũng là thị trường tiềm năng cho sản phẩm phụ là bong bóng cá tra. Trong 7 tháng đầu năm nay, xuất khẩu bong bóng cá tra cả nước đạt khoảng 50 triệu USD, riêng xuất sang thị trường Trung Quốc đạt 40 triệu USD, chiếm 80%.

Sau khi liên tục tăng trưởng 2 con số, từ 16-32%, xuất khẩu cá ngừ tháng 7/2024 đã tăng chậm lại, chi tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 7 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ đạt 555 triệu USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, 2 dòng sản phẩm xuất khẩu chính là cá ngừ đóng hộp, đóng túi và cá ngừ loin/phile đông lạnh (nguyên liệu đề sản xuất cá hộp).

Từ khi Nghị định 37/2024 có hiệu lực (từ 19/5/2024), doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cá ngừ rơi vào tình thế “mệt mỏi” vì không mua được nguyên liệu cá ngừ đóng hộp đúng theo quy định mới yêu cầu cá ngừ vằn khai thác phải đạt kích cỡ tối thiểu 0,5m.

VASEP đã có Công văn gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thỉ tướng Trần Lưu Quang, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo kiến nghị sửa đổi Nghị định 37 sao cho phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn, trong đó có nội dung liên quan đến quy định kích thước tối thiểu cá ngừ vằn.

Đồng thời, VASEP cũng gửi công văn tới doanh nghiệp hội viên để nghị tuân thủ quy định IUU và qui định tại Nghị định 37 trong thời gian chờ Chính phủ xem xét, sửa đổi.

Trong 2 tháng qua kể từ khi Nghị định 37 có hiệu lực, một số doanh nghiệp cá ngừ đã dừng hoàn toàn việc thu mua nguyên liệu cá vằn khai thác trong nước của ngư dân do không đảm bảo kích cỡ 100% đạt 0,5 mét trở lên. Hầu hết các cảng cá hiện nay cũng đã ngừng xác nhận nguyên liệu (giấy S/C) cho các lô hàng cá ngừ vằn do kích thước cá khai thác nhỏ hơn quy định của Nghị định 37. Trong khi giai đoạn này đang là 3 tháng “vào vụ” cao điểm (tháng 7, tháng 8, tháng 9) khai thác cá ngừ vằn của ngư dân Việt Nam”.

Ngoài cá ngừ ra, các sản phẩm thủy sản khác như mực, bạch tuộc và các loại cá biển khác cũng trong tình trạng thiếu nguyên liệu để xuất khẩu, không được xác nhận nguyên liệu khai thác để xuất khẩu đi EU.

Xuất khẩu các loại cá biển khác (trừ cá ngừ) cũng bị giảm hơn 4% trong 7 tháng năm 2024. Trong khi đó, xuất khẩu mực, bạch tuộc chỉ tương đương cùng kỳ năm 2023, đạt khoảng 351 triệu USD.

THUỶ SẢN ĐÔNG LẠNH XUẤT ĐI HOA KỲ VÀ EU, THUỶ SẢN TƯƠI XUẤT SANG TRUNG QUỐC

Top 4 thị trường chính của thuỷ sản Việt Nam có dấu hiệu hồi phục nhu cầu rõ rệt trong tháng 7/2024 gồm: Trung Quốc tăng  30%, Hoa Kỳ tăng 14%, Nhật Bản tăng 11% và EU tăng 14%. Lũy kế 7 tháng, xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ và Trung Quốc đều tăng trưởng 10% và chiếm tỷ trọng tương đương nhau.

Trong khi xuất khẩu thuỷ sản sang Hoa Kỳ và EU chủ yếu là sản phẩm đông lạnh, thì trong bức tranh chung xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường Trung Quốc, các mặt hàng tươi, sống là điểm nhấn. Theo đó, trong nửa đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc đạt gần 690 triệu USD, tăng 8,4%. Trong đó, cá tra vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất, chiếm 35% với hơn 243 triệu USD, giảm 7,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Mặt hàng xuất khẩu lớn thứ 2 sang thị trường Trung Quốc trong nửa đầu năm nay là tôm hùm với gần 122 triệu USD, tăng 174% và chiếm gần 18% giá trị xuất khẩu thủy sản sang thị trường này. Xuất khẩu tôm thẻ chân trắng sang Trung Quốc cũng giảm 10% chỉ đạt 117 triệu USD. Xuất khẩu tôm sú cùng giảm gần 30% đạt 38,5 triệu USD.

Trong khi đó, xuất khẩu cua sống sang Trung Quốc tăng gấp 12 lần đạt 49 triệu USD. Các sản phẩm xuất khẩu dạng đông lạnh sang Trung Quốc nửa đầu năm nay hầu như bị giảm so với cùng kỳ do giá giảm, trong khi các mặt hàng thủy sản sống có dư địa tốt hơn. Ngoài tôm hùm, cua sống, còn có nghêu sống (chủ yếu nghêu lụa, nghêu hoa), ốc hương sống tăng mạnh, tăng lần lượt 280% và 282% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thị trường tôm đông lạnh của Trung Quốc đang trong tình trạng cung vượt cầu, vì sản phẩm của Ecuador tràn ngập và thu hoạch tại các trại nuôi trong nước đạt mức cao. Trong khi đó, dự đoán nhu cầu cá hồi và tôm hùm của Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng.

Là quốc gia dẫn đầu toàn cầu về tiêu thụ hải sản, người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng thích các sản phẩm hải sản chất lượng cao và có giá trị gia tăng. Do đó đã có sự chuyển dịch từ việc mua hải sản tươi sống tại các chợ truyền thống sang mua hải sản tươi sống thông qua các kênh thương mại điện tử. Trong đó,  tôm là mặt hàng hải sản được người tiêu dùng Trung Quốc mua trực tuyến phổ biến nhất.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam nhận định, xét về phân khúc sản phẩm đông lạnh, Hoa Kỳ và EU sẽ là 2 thị trường kỳ vọng trong nửa cuối năm trước những tín hiệu tích cực như kinh tế hồi phục, lạm phát giảm, lãi suất giảm có thể sẽ kích cầu ở những thị trường này.

Trong khi đó, xuất khẩu hàng đông lạnh sang Trung Quốc vẫn chưa đột phá với giá tương đối thấp. Đổi lại, Trung Quốc lại là điểm đến số 1 cho phân khúc thủy sản tươi, sống phục vụ cho nhà hàng, khách sạn, du lịch. Do vậy, các mặt hàng tươi sống như tôm hùm, cua, ngao, ốc...của Việt Nam sẽ vẫn hút khách hàng Trung Quốc trong thời gian tới.