Tuần trước, giá dầu Brent giao sau tại thị trường London – giá tham chiếu của thị trường dầu lửa toàn cầu – có lúc vượt 124 USD/thùng, mức cao nhất kể từ đầu tháng 3. Động lực tăng giá mới nhất của “vàng đen” là việc Liên minh châu Âu (EU) vào tuần trước tuyên bố đến cuối năm nay sẽ cắt giảm 90% nhập khẩu dầu từ Nga.

Cuối tuần, giá vàng giảm về ngưỡng 120 USD/thùng sau khi Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) tuyên bố nâng tốc độ tăng sản lượng. Tuy nhiên, mức tăng sản lượng mà OPEC và các nước đồng minh, thường gọi là nhóm OPEC+ đưa ra, được đánh giá là không đủ để giải toả “cơn đau ví” của người tiêu dùng mỗi khi đến trạm bơm xăng, hay để kiềm chế đà leo thang của lạm phát trên phạm vi toàn cầu. Giới phân tích cho rằng, với lệnh cấm vận dầu Nga của EU và sự phục hồi nhu cầu ở Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới – giá dầu sẽ còn duy trì ở mức cao.

Chuyên gia Matt Smith của công ty phân tích Kpler nói rằng “giá dầu ở mức ba con số” nhiều khả năng sẽ tiếp tục hiện diện trong một thời gian dài. “Nếu nhu cầu của Trung Quốc tăng mạnh trở lại sau đợt phong toả vừa rồi và sản lượng dầu của Nga tiếp tục giảm, thì không thể loại trừ khả năng giá dầu tái lập mức đỉnh 139 USD/thùng thiết lập hồi đầu năm”, ông Smith phát biểu.

Dưới đây là 3 lý do khiến giá dầu có thể giữ ở mức cao trong thời gian tới mà trang CNN Business đề cập:

CHÂU ÂU CẤM VẬN DẦU NGA

Ngay cả khi lạm phát tăng mạnh trên toàn cầu và tăng trưởng kinh tế giảm tốc đặt ra mối lo suy thoái, nhu cầu dầu toàn cầu khó có khả năng giảm tới mức đủ để khiến giá tụt giảm như đã xảy ra vào năm 2008.

“Bởi vì đây là một vấn đề về nguồn cung, nên mối lo hiện nay là ngay cả khi xảy ra suy thoái kinh tế, thì chưa chắc giá bán lẻ xăng dầu có thể giảm xuống nhiều”, ông Smith phát biểu.

Hôm thứ Sáu vừa rồi, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức phê chuẩn lệnh cấm vận dầu Nga, một phần trong gói trừng phạt thứ 6 mà khối này áp lên Moscow nhằm đáp trả “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga ở Ukraine. Ngoại trừ một số nước nằm sâu trong đại lục, các quốc gia EU còn lại sẽ có thời gian 6 tháng để cắt giảm dần tiến tới cấm vận dầu Nga. Thời hạn để tiến tới cấm vận các sản phẩm dầu tinh luyện từ Nga là 8 tháng.

Theo ông Smith, ở thời điểm hiện tại, các nước châu Âu vẫn đang được tiếp tục mua dầu từ Nga, nhưng bắt đầu phải tìm kiếm các nguồn cung thay thế. Dữ liệu từ Kpler cho thấy, nhập khẩu dầu thô từ Angola vào châu Âu đã tăng gấp 3 lần kể từ khi xảy ra chiến tranh; nhập khẩu dầu thô từ Brazil và Iraq vào khu vực này cũng tăng tương ứng 50% và 40%.

Việc châu Âu tìm kiếm nguồn dầu từ những nước xa xôi sẽ giữ giá dầu ở mức cao – theo nhà phân tích Roslan Khasawneh thuộc công ty dữ liệu năng lượng Vortexa.

“Một ảnh hưởng trực tiếp của việc này là chi phí vận tải gia tăng vì những chuyến tàu chở dầu phải đi quãng đường dài hơn. Hệ quả là giá dầu cao hơn”, ông Khasawneh nói.

Các chính phủ có thể triển khai một vài biện pháp để giảm nhiệt giá dầu, bao gồm trợ cấp giá xăng dầu và áp trần giá bán lẻ xăng dầu. Nhưng giải pháp hữu hiệu nhất mà thế giới thực sự cần để kéo giá dầu xuống, là tăng nguồn cung dầu, lại là một giải pháp bất khả thi.

KHÔNG ĐỦ NGUỒN CUNG

Năm ngoái, Nga chiếm 14% tổng nguồn cung dầu toàn cầu – theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga đã tạo ra một sự thâm hụt lớn về nguồn cung trên thị trường. Sản lượng khai thác dầu của Nga mất gần 1 triệu thùng/ngày trong tháng 4 và sự sụt giảm này có thể lên tới 3 triệu thùng/ngày trong nửa sau của năm 2022 – theo IEA.

Hôm thứ Năm, OPEC+ nhất trí bơm thêm 648.000 thùng dầu mỗi ngày trong tháng 7 và tháng 8, nhiều hơn trên 300.000 thùng/ngày so với dự kiến ban đầu. Thoả thuận sản lượng này bao gồm Nga, trong khi sản lượng dầu của Nga trên thực tế đang tụt dốc.

IEA dự báo rằng sản lượng dầu toàn cầu, không bao gồm Nga, sẽ tăng thêm 3 triệu thùng/ngày trong thời gian còn lại của năm nay, theo đó cân bằng ảnh hưởng của lệnh trừng phạt đối với sản lượng dầu của Nga. Tuy nhiên, ông Smith cho rằng đây là điều khó đạt được.

Vị chuyên gia nói rằng ngay từ trước khi xảy ra chiến tranh, các nước sản xuất dầu đã cắt giảm đầu tư vào các dự án khoan tìm và khai thác dầu khí, trong nỗ lực dịch chuyển sang các nguồn năng lượng tái sinh. Bản thân OPEC cũng có những giới hạn không thể vượt qua.

“OPEC+ vốn dĩ đang chật vật với việc thực thi đúng mức hạn ngạch sản lượng đề ra, vì sản lượng của nhiều nước không đạt mức được phân bổ. Ngay cả những thành viên chủ chốt của OPEC như Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Kuwait cũng xuất khẩu khối lượng dầu trong tháng 5 ít hơn nhiều so với tháng 4”, ông Smith nói.

Chiến lược gia Giovanni Staunovo của ngân hàng dầu tư UBS nhận định “nhiều nước thành viên OPEC+ đã chạm tới giới hạn công suất khai thác dầu. Điều này có nghĩa là mức tăng sản lượng thực tế có thể chỉ bằng một nửa so với mục tiêu đề ra”, ông nói.

NHU CẦU DẦU TOÀN CẦU Ở MỨC CAO

Trong nhiều tháng, phong toả nghiêm ngặt để chống Covid-19 ở Thượng Hải, Bắc Kinh và nhiều thành phố lớn khác của Trung Quốc, gây giảm tốc nhu cầu tiêu thụ dầu ở nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới. Nhưng khi Chính phủ Trung Quốc bắt đầu nới lỏng các hạn chế đó, nhu cầu bị dồn nén có thể đẩy giá dầu tăng mạnh. Nước này cũng có thể đẩy mạnh việc nhập khẩu dầu Nga, khi giá dầu Urals của Nga đang rẻ hơn 34 USD/thùng so với giá dầu Brent.

Vortexa ước tính rằng Trung Quốc nhập khẩu 1,1 triệu thùng dầu mỗi ngày từ Nga qua đường biển trong tháng 5, tăng khoảng 37% so với mức bình quân của năm ngoái.

Chuyên gia Smith của Kpler thì cho rằng sẽ không có chuyện nhu cầu dầu của Trung Quốc “bùng nổ” trở lại vì các biện pháp hạn chế chống dịch của nước này được nới từ từ. Nhưng “nhân tố lớn nhất cản trở sự tăng giá của dầu đã được gỡ, nên sẽ có thêm lý do để giá dầu được hỗ trợ ở ngưỡng hiện tại trong thời gian tới”, ông Smith nói.

Nhu cầu dầu của Mỹ cũng đã chứng tỏ được sự vững vàng, bất chấp giá cao ngất ngưởng. Trong tuần trước nữa, nhu cầu xăng tại các trạm bán lẻ xăng dầu của Mỹ chỉ giảm 5% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu của OPIS. Mức giảm khiêm tốn này được ghi nhận trong bối cảnh giá bán lẻ xăng bình quân ở Mỹ tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm 2021, lên mức 4,6 USD/gallon vào cuối tháng 5.