Đó là bình luận của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (Tp.HCM) ngay sau khi có kết quả lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội, chiều 25/10.

Bà Lan cũng nhấn mạnh sự băn khoăn khi mà một người vừa được 137 phiếu tín nhiệm thấp (cao nhất trong số 38 người được lấy phiếu) đồng thời cũng được 140 phiếu tín nhiệm cao.

Thưa bà, qua ba lần lấy phiếu (nhiệm kỳ trước 2 lần) số phiếu tín nhiệm thấp cao nhất đều rơi vào thành viên Chính phủ. Khóa 13 đã có những thành viên Chính phủ lần 1 tín nhiệm cao rất thấp, nhưng lần 2 lại cao hơn rất nhiều. Bà có kỳ vọng nhiệm kỳ này các vị tư lệnh ngành cũng sẽ có sự bứt phá tương tự?

Tôi rất kỳ vọng vào việc này và đây cũng chính là bản chất của việc lấy phiếu. Lấy phiếu không phải đơn thuần là chê hay khen. Những người được khen thì không vì thế mà ngủ quên trên chiến thắng, những người bị chê thì cũng thấy được hiệu quả công việc của mình chưa thuyết phục.

Quốc hội khóa 13 có tới 2 kỳ đánh giá nên các bộ trưởng có cơ hội được đánh giá lại. Rất tiếc kỳ này sẽ chỉ có 1 lần, nên các vị lãnh đạo được lấy phiếu tín nhiệm sẽ phải tự phấn đấu và người dân sẽ tự đánh giá, chứ không có sự đánh giá nào nữa của các vị đại biểu Quốc hội.

Tuy nhiên, tôi cũng rất băn khoăn. Chúng tôi không ngạc nhiên khi thấy Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo bị đánh giá với số phiếu tín nhiệm thấp rất cao (137 phiếu). Nhưng điều này xuất phát từ thực tế ngành giáo dục có rất nhiều khó khăn và thời gian vừa qua có những việc không thể chấp nhận được. Không phải một mình ngành giáo dục có khó khăn, mà ở đây phải thể hiện được vai trò của người bộ trưởng, có những định hướng, xử lý tình huống làm sao để đại biểu và người dân tin tưởng là tình hình sẽ khá hơn.

Chúng tôi bỏ phiếu không phải chỉ riêng ý kiến của chúng tôi, mà ý kiến của cử tri. Tôi rất băn khoăn, 137 phiếu tín nhiệm thấp, nhưng 140 phiếu tín nhiệm cao, sự đánh giá là quá chênh lệch. Vậy thì anh đứng ở góc nhìn nào để anh đánh giá.

Tôi cũng chia sẻ góc nhìn của tôi với cách chúng ta gọi tên phiếu. Tại sao là tín nhiệm cao, tín nhiệm và tín nhiệm thấp? Tín nhiệm thấp là gì? Nói thẳng ra là tôi không tín nhiệm. Có như thế thì thuốc đắng mới dã tật. Để sau đó tổng kết lại tất cả các phiếu thì ta có thể nhìn thấy Bộ trưởng đó được Quốc hội tín nhiệm cao hay tín nhiệm thấp hay tín nhiệm vừa vừa. Còn ta gọi thế này vừa dài dòng vừa không phản ánh được thực chất của vấn đề.

Tôi nghĩ lần này Bộ Giáo dục và đào tạo đã nhận được một tiếng chuông rất lớn để cảnh tỉnh để làm sao toàn ngành cùng với bộ trưởng cải thiện niềm tin của người dân, của đại biểu. Mà chắc chắn là phải làm thôi, bởi vì chúng tôi đánh giá những việc xảy ra của ngành giáo dục thì phản ứng của Bộ như vậy chúng ta không thể coi là việc nhẹ nhàng, việc có thể bỏ qua được, vì nó phá vỡ mọi tiêu chuẩn của xã hội này và nó phá vỡ niềm tin của người dân vào ngành giáo dục. Cho nên, các đại biểu đã đánh giá rất chính xác.

Tuy nhiên, với con số 140 phiếu tín nhiệm cao tôi có thể nói thẳng ra một câu, nếu như chúng tôi có quyền đánh giá những thành viên do Quốc hội bầu ra thì người dân cũng có quyền đánh giá đại biểu mà họ bầu ra khi có đánh giá chênh lệch như vậy.

Mới đây Đảng ban hành nghị quyết về nêu gương, trong đó có nội dung lãnh đạo không đáp ứng được yêu cầu công việc thì nên từ chức. Một trong những  mục đích của đợt lấy phiếu tín nhiệm cũng vậy. Tuy nhiên, căn cứ theo quy định thì không ai phải làm việc này. Bà đánh giá thế nào?

Tôi cho rằng chúng ta còn đánh giá các chính khách rất mong manh dễ vỡ, ngay cả tên phiếu cũng phải tín nhiệm từ thấp tới trung bình tới cao chứ không dám dùng từ "không tín nhiệm".

Tuy nhiên, thực tế chúng ta phải thấy người dân đánh giá về công việc của mình thế nào. Lãnh đạo, chính khách phải là người đủ bản lĩnh để chấp nhận sự thật. Với cách trên 50% tín nhiệm thấp phải xin từ chức, 2/3 tín nhiệm thấp Quốc hội miễn nhiệm thì rất khó xảy ra, đặc biệt khi có 137 phiếu tín nhiệm thấp rồi mà vẫn có tới 140 phiếu tín nhiệm cao.

Cả nhiệm kỳ mới có 1 kỳ bỏ phiếu, nhưng cái quan trọng hơn là đánh giá của người dân, bởi vì tôi cho rằng hiện giờ người dân đã có dư khả năng đánh giá công việc của từng người. Đương nhiên chúng ta cũng phải đánh giá một cách công bằng, rằng bộ đó, ngành đó còn những khó khăn. Song, tôi nghĩ rằng, chính trong những tình huống khó khăn thì càng có điều kiện mà làm, thể hiện bản lĩnh và luôn luôn người dân đánh giá cao những ai chịu làm. Tuy nhiên, chúng ta phải xem lại đánh giá và phải tập dần văn hóa từ chức, xin nói thẳng là như vậy.

Có những ý kiến cho rằng dù ai ngồi vào ghế Bộ trưởng giáo dục, y tế thì phiếu tín nhiệm cũng sẽ "đội sổ" thôi, vì đó là ngành đụng đến tất cả mọi người và người dân có đòi hỏi rất cao. Bà có chia sẻ quan điểm đó không?

Tôi không chia sẻ quan điểm này. Tôi chia sẻ đấy là những ghế nóng, rất khó khăn, nhưng xã hội cũng có cái nhìn về các ngành này rất bao dung. Vấn đề ở đây là thể hiện bản lĩnh như thế nào. Thứ hai nữa là có đấu tranh cho ngành không. Tôi đồng ý đây là những ngành rất khó khăn, nhưng không phải vì như thế mà bất cứ ai ngồi vào ghế này cũng bị đánh giá thấp. Không có đâu. Tôi nghĩ rằng trong quá khứ chúng ta đã từng có những vị bộ trưởng giáo dục, y tế uy tín rất tốt, được đánh giá rất cao. Đấy là cái bảnh lĩnh, tâm huyết và trình độ của mỗi người. Càng khó khăn thì càng là môi trường khiến chúng ta chứng tỏ được bản lĩnh của mình. Người dân luôn hiểu được cái tâm, cái tầm của mỗi vị lãnh đạo.