Ngày 8/9, Bệnh viện E (Hà Nội) thông tin, các bác sĩ Khoa Phẫu thuật Tiêu hóa của Bệnh viện vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật lấy sỏi mật cho một nam bệnh nhân 63 tuổi, trú tại Hà Nội, mắc dị tật bẩm sinh đảo ngược phủ tạng hoàn toàn so với người bình thường.

Theo bác sĩ Nguyễn Khắc Điệp, Khoa Phẫu thuật tiêu hóa, Bệnh viện E, đảo ngược phủ tạng là dị tật bẩm sinh hiếm gặp, di truyền theo gene lặn trên nhiễm sắc thể thường, với tỷ lệ xuất hiện chỉ khoảng 1/5.000 đến 1/20.000 người, tùy từng khu vực. Ở những người mắc tình trạng này, các cơ quan nội tạng trong lồng ngực và ổ bụng được sắp xếp theo hình ảnh “phản chiếu qua gương” so với cấu trúc bình thường.

Đảo ngược phủ tạng không làm tăng nguy cơ mắc sỏi mật, nhưng gây nhiều khó khăn trong quá trình chẩn đoán và điều trị, bởi các dấu hiệu lâm sàng và hình ảnh giải phẫu bị đảo ngược. Chính vì vậy, việc nắm vững đặc điểm bệnh lý và lựa chọn phương pháp xử trí phù hợp là yếu tố then chốt để đảm bảo điều trị thành công.

Nhận thấy tính chất đặc biệt của ca bệnh, các bác sĩ đã nhanh chóng hội chẩn liên chuyên khoa để xây dựng phương án tối ưu. Bác sĩ Nguyễn Khắc Điệp cho biết ban đầu, người bệnh được chỉ định thực hiện thủ thuật nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) nhằm lấy sỏi ống mật chủ. Tuy nhiên, thực tế bệnh nhân hẹp nhú tá tràng, kích thước sỏi quá lớn, có túi thừa quanh nhú... có thể cản trở bác sĩ nội soi tiếp cận bóng vater và ống mật chủ để lấy sỏi một cách hiệu quả.

Trước tình huống đó, bác sĩ Hữu Hoài Anh, Trưởng khoa Phẫu thuật tiêu hóa, cùng ê-kíp phẫu thuật đã quyết định điều trị nội khoa tích cực trước để kiểm soát tình trạng viêm gan cấp và nhiễm trùng, sau đó tiến hành phẫu thuật mở lấy sỏi ống mật chủ. Đáng chú ý, do người bệnh bị đảo ngược phủ tạng hoàn toàn, nên ê-kíp phẫu thuật buộc phải thực hiện các thao tác ngược lại so với các ca phẫu thuật thông thường. Nhờ sự chuẩn bị chu đáo và thao tác chính xác, ca mổ diễn ra thuận lợi, an toàn.

Các bác sĩ khuyến cáo, sỏi mật là bệnh lý khá phổ biến và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đặc biệt trong các trường hợp phức tạp như thế này. Vì vậy, khi có các triệu chứng như đau bụng vùng hạ sườn, sốt cao, vàng da, vàng mắt... cần đến ngay cơ sở y tế uy tín, có đầy đủ chuyên khoa để thăm khám và điều trị, tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Trước đó, ngày 16/8, bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Ngọc Hớn, Giám đốc Bệnh viện Trưng Vương (TP.HCM), cũng thông tin về ca phẫu thuật giải thoát cho một nữ bệnh nhân khỏi tình trạng nguy hiểm ở túi mật. Chị H.N. (sinh năm 1974, Việt kiều Mỹ) được một cơ sở y tế tại Mỹ phát hiện sỏi mật, tuy nhiên thất bại trong quá trình gây mê để phẫu thuật, nên chỉ được điều trị nội khoa và giảm đau.

Gần đây khi về Việt Nam công tác, bệnh nhân đã vào một bệnh viện tư nhân để tìm cơ hội điều trị, nhưng tiếp tục gặp thất bại ở giai đoạn gây mê khi thực hiện ca mổ. Thời điểm vào Bệnh viện Trưng Vương, bệnh nhân trong tình trạng đau nhiều vùng hạ sườn phải, các bác sĩ xác định có sỏi túi mật, cần được phẫu thuật gấp. Nếu không kịp thời can thiệp điều trị, nữ Việt kiều có thể bị viêm túi mật nặng, biến chứng hoại tử túi mật, thậm chí gây nhiễm trùng nặng làm nguy hiểm đến tính mạng.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Đoàn Kim Huyên, Trưởng khoa Gây mê hồi sức, cho biết bệnh nhân được ghi nhận dị ứng với hơn 20 kháng nguyên, đồng thời có cân nặng cao, có tiền sử hội chứng ngưng thở khi ngủ. Do đó, ê-kíp gây mê đã chủ động phun khí dung, tiêm thuốc chống dị ứng đường tĩnh mạch và theo dõi sát đường thở của bệnh nhân. Nhờ vậy, cuộc phẫu thuật được thực hiện một cách suôn sẻ, lấy ra đến 481 viên sỏi trong túi mật.

Cũng là một ca bệnh đặc biệt, đầu tháng 8 vừa qua, TS.BS. Nguyễn Quang Huy, Trưởng Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM), cho biết bệnh viện đã thực hiện thành công kỹ thuật tán sỏi túi mật xuyên gan qua da. Kỹ thuật mới này lần đầu tiên được triển khai tại TP HCM. 

Theo BS Huy, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng sỏi vùng cổ túi mật gây chèn ép ống gan chung và ống mật chủ, dẫn đến tắc mật. Đây là biến chứng nghiêm trọng có thể gây viêm tụy, nhiễm trùng đường mật hoặc thậm chí suy gan nếu không được xử lý kịp thời. Với những trường hợp như vậy, điều trị thông thường là phẫu thuật cắt túi mật. Tuy nhiên, bệnh nhân có nhiều bệnh nền, thể trạng yếu nên việc phẫu thuật gây mê tiềm ẩn nguy cơ cao.

Trước tình hình đó, ê-kíp đã quyết định sử dụng thiết bị chuyên dụng đi xuyên gan qua da để tiếp cận túi mật, sau đó tán sỏi bằng sóng xung kích hoặc công nghệ hiện đại khác dưới hướng dẫn hình ảnh (siêu âm, chụp C-Arm, DSA...). Ưu điểm nổi bật của kỹ thuật này là không cần gây mê toàn thân; ít đau, hồi phục nhanh; giảm nguy cơ biến chứng cho bệnh nhân yếu; giữ lại được túi mật, cơ quan có vai trò quan trọng trong tiêu hóa.

Sỏi túi mật là bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở người lớn tuổi, người ăn nhiều chất béo hoặc ít vận động. Trong nhiều thập kỷ qua, việc cắt túi mật được xem là giải pháp dứt điểm cho bệnh sỏi túi mật. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy, việc sống không có túi mật có thể gây ra một số ảnh hưởng lâu dài, và không phải người bệnh nào cũng lường trước được.

Bên cạnh đó, TS.BS. Phạm Công Khánh, Trưởng khoa Gan – mật – tụy, Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh TP.HCM, thông tin thêm rằng không phải loại sỏi cũng có thể dùng thuốc tan sỏi. Nhiều người bệnh tự ý dùng sản phẩm tan sỏi. không những không có hiệu quả mà còn lỡ mất thời gian điều trị.

Thông thường người bệnh có sỏi mật được chỉ định dùng thuốc tan sỏi phải dùng rất lâu (trên hai năm) nhưng tỷ lệ đáp ứng với thuốc tan sỏi thấp, chỉ khoảng 15 - 30%. Một số trường hợp có thể điều trị hiệu quả với thuốc tan sỏi, tuy nhiên sau khi ngưng thuốc thì tỷ lệ tái phát cao. Sử dụng thuốc điều trị tan sỏi có thể gặp một số tác dụng phụ như buồn nôn, chướng bụng, tiêu chảy, viêm loét dạ dày, viêm gan.

Sỏi mật là bệnh lành tính nhưng nếu không phát hiện, điều trị đúng và kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng như tắc nghẽn ống mật, nhiễm trùng huyết, thấm mật phúc mạc và viêm phúc mạc, chảy máu đường mật, viêm tụy cấp, áp xe gan mật, sốc nhiễm khuẩn đường mật…

Phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật nội soi cắt túi mật, nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) lấy sỏi, phẫu thuật nội soi mở ống mật chủ lấy sỏi, lấy sỏi qua đường hầm ống Kehr kết hợp tán sỏi bằng laser…