Trong một động thái hiếm thấy, hãng thông tấn Tân Hoa Xã của Trung Quốc mới đây đã đăng bài viết miêu tả chi tiết nạn mua quan bán chức ở nước này, thông qua phỏng vấn một số thành viên trong các cơ quan chống tham nhũng trung ương và địa phương.

Theo bài viết, sau khi thanh tra 31 tỉnh, 7 cơ quan trung ương, 6 doanh nghiệp trung ương, và 2 trường đại học trực thuộc trung ương trong vòng hai năm qua, các nhóm thanh tra chống tham nhũng của trung ương Trung Quốc đã phát hiện thấy rằng việc đưa hối lộ để được thăng tiến và thậm chí là mua một vị trí là một vấn đề nghiêm trọng ở nhiều nơi tại nước này.

Các khoản hối lộ để đưa thăng quan tiến chức trong một số trường hợp có thể lên tới hàng chục triệu Nhân dân tệ. Mỗi 10 triệu Nhân dân tệ tương đương 1,63 triệu USD.

Một viên chức làm việc lâu năm trong một cơ quan chống tham nhũng tổng kết rằng, có 3 loại người bỏ tiền mua chức, bao gồm: những người muốn có vị trí cao hơn; những người muốn được chuyển công tác từ một đơn vị kém sang một đơn vị tốt hơn, hoặc từ vùng này sang vùng khác; và những người không làm việc trong cơ quan nhà nước muốn trở thành công chức.

Có cầu ắt có cung. Không ít người muốn bán chức vụ để lấy tiền, bao gồm lãnh đạo các đơn vị có quyền thuyên chuyển nhân sự. Ngoài ra, cấp dưới của các nhân vật này cũng sẵn sàng ăn tiền đút lót để giúp những người muốn mua chức đạt được mong muốn.

Cơ hội tốt nhất để hối lộ quan chức cấp cao là trong các dịp lễ tết, khi các quan có người nhà ốm, hoặc khi con cái các quan có kế hoạch lên đường du học, và trong các dịp đặc biệt quan trọng của nhà quan, chẳng hạn đám cưới.

Việc mua quan bán chức ở Trung Quốc thường diễn ra trước các kỳ bầu cử và trước mỗi dịp thay đổi lãnh đạo đảng.

Thi thoảng, các quan chức cấp cao cố tình “hé lộ” thông tin về thay đổi nhân sự để tạo cơ hội được ăn của đút lót. Đôi khi, các vị trí thậm chí còn được ngã giá để quan chức cấp cao thẳng thừng đòi một số tiền nhất định từ người muốn mua. Không có đủ tiền, sẽ không có chuyện nhận được vị trí mong muốn - bài báo của Tân Hoa Xã cho biết.

Một chuyên gia về chống tham nhũng cho biết, vì số tiền mua một vị trí là khá lớn, những người đi mua chức thường vay mượn tiền, xin công ty tư nhân tài trợ, hoặc biển thủ công quỹ để có tiền hối lộ.

Một lý do khiến nạn mua quan bán chức diễn ra rầm rộ ở Trung Quốc là việc quyền lực tập trung trong tay thủ trưởng của từng đơn vị. Nếu thủ trưởng này là một tham quan, thì cấp dưới không còn cách nào khác để được thăng tiến ngoài con đường hối lộ.

Hệ thống bầu cử và đề bạt của Trung Quốc không có các quy định chặt chẽ, thiếu minh bạch và có quá nhiều cách để các cá nhân có thể trục lợi. Sự thiếu vắng của một hệ thống giám sát và báo cáo cũng là một nguyên nhân dẫn tới sự phổ biến của tham nhũng, theo bài báo.

Một ví dụ điển hình của mua quan bán chức ở Trung Quốc là vụ Trương Tiếu Đông, Bí thư Thành ủy An Dương thuộc tỉnh Hà Nam. Ông này bị cáo buộc nhận hối lộ 33 lần, tất cả đều liên quan đến vấn đề thay đổi nhân sự. Trong vụ lớn nhất, Trương ăn hối lộ 2 triệu tệ, tương đương gần 327.000 USD, để quyết định một người được đề bạt.

Bài báo trên được Tân Hoa Xã đăng tải vào ngày 16/11 và được nhiều tờ báo và trang tin của Trung Quốc đăng lại. Tuy nhiên, nhiều trang web của Trung Quốc đại lục, bao gồm cả chính Tân Hoa Xã, đã nhanh chóng xóa bài viết này vào hôm 17/11 mà không đưa ra bất kỳ lời giải thích nào.