Chậm ban hành văn bản pháp luật thực thi CPTPP khiến doanh nghiệp thiệt thòi
Vũ Khuê
11/11/2021, 09:51
CPTPP có nhiều cam kết, tiêu chuẩn cao hơn WTO nên đặt ra yêu cầu phải thay đổi các quy định pháp luật trong nước để đáp ứng những cam kết này. Khoảng 89 nhóm cam kết CPTPP cần phải được thực thi trong pháp luật Việt Nam...
Các diễn giả tham gia hội thảo
Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực với Việt Nam được gần 03 năm. Trong thời gian này, Việt Nam đã triển khai một khối lượng công việc lớn để thực thi CPTPP. Trong đó, đáng chú ý nhất là công tác xây dựng pháp luật thực thi các cam kết thế hệ mới, tiêu chuẩn cao của CPTPP.
Để đánh giá hiệu quả hoạt động xây dựng pháp luật đã triển khai, nhận diện tác động tới doanh nghiệp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã thực hiện khảo sát đánh giá hiệu quả hoạt động xây dựng pháp luật thực thi CPTPP.
Tại hội thảo “Hoạt động xây dựng pháp luật thực thi CPTPP – Đánh giá hiệu quả thực hiện và hàm ý chính sách”, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập (VCCI) cho biết có khoảng 89 nhóm cam kết CPTPP cần phải được thực thi trong pháp luật Việt Nam thông qua các hoạt động xây dựng pháp luật. Nhưng con số này nếu so với 6.000 trang văn bản của CPTPP thì hơi ít.
Hiện có tổng cộng 11 văn bản quy phạm pháp luật được ban hành để thực thi các cam kết CPTPP có hiệu lực ngay và 4 văn bản đang được soạn thảo để chuẩn bị thực thi các cam kết CPTPP có hiệu lực theo lộ trình trong giai đoạn 2019 - 2021.
Trong đó, có 2 luật, 2 nghị định và 7 thông tư, thực thi 63 nhóm cam kết CPTPP về thương mại hàng hóa, sở hữu trí tuệ, mua sắm công, lao động... đều đảm bảo phù hợp với Hiến pháp Việt Nam, đúng thẩm quyền, trình tự, thể thức và cơ bản hài hòa, không mâu thuẫn với các quy định khác trong hệ thống pháp luật liên quan.
Qua quá trình rà soát, VCCI nhận thấy, hoạt động xây dựng pháp luật thực thi CPTPP của Việt Nam trong thời gian qua tập trung chỉ vào 2 mục tiêu: làm sao để tổ chức thực thi được các cam kết CPTPP trên thực tế và làm thế nào để hệ thống pháp luật trong nước đảm bảo tương thích với các cam kết tiêu chuẩn cao của CPTPP.
Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập (VCCI).
Trong 11 văn bản thì có 10 văn bản công khai dự thảo trên website bộ chuyên ngành, giúp doanh nghiệp tiếp cận được dự thảo trong quá trình đang xây dựng. Tuy nhiên, số doanh nghiệp biết đến dự thảo trên các website này không nhiều.
Về thời điểm ban hành và có hiệu lực, theo bà Trang, các văn bản được rà soát đều ban hành chậm so với yêu cầu CPTPP. 11 văn bản có 8 văn bản ban hành năm 2019, 3 văn bản ban hành năm 2020.
Như vậy, trung bình mỗi văn bản chậm 246 ngày. Song phần lớn văn bản đều có quy định hồi tố (áp dụng cho những giao dịch có liên quan được thực hiện trước thời điểm ban hành).
Có điều, bà Trang nhận định: “sự chậm trễ trong ban hành văn bản pháp luật khiến doanh nghiệp thiệt thòi. Vì ban hành chậm thì việc tận dụng các cơ hội, các quyền của doanh nghiệp sẽ chậm. Thực hiện trực tiếp còn khó khăn huống chi hồi tố”.
Đánh giá về chất lượng của 11 quy định, VCCI cho rằng phần lớn tương thích với CPTPP. Và hầu hết các quy định thực thi CPTPP đều đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng tuy nhiên còn một số điểm chưa minh bạch, rõ ràng lắm để doanh nghiệp hiểu được như ký hiệu (CC, CTH... ) trong Thông tư quy tắc xuất xứ của từng nhóm mặt hàng.
Do đó, để hoạt động xây dựng pháp luật thực thi CPTPP có hiệu quả, bà Trang khuyến nghị, trong giai đoạn rà soát trước khi Quốc hội phê chuẩn hiệp định, hoạt động rà soát cần có cách tiếp cận toàn diện và liên ngành, bao trùm toàn bộ hệ thống pháp luật hơn là chỉ rà soát các văn bản ở cấp độ luật, nghị định, thông tư.
Vai trò thẩm định kết quả rà soát, kết nối và bao quát các lĩnh vực trong trường hợp có liên quan tới nhiều chế định pháp luật khác nhau của Bộ Tư pháp cần được nhấn mạnh hơn, với sự tham gia sâu hơn của cơ quan này vào quá trình rà soát của các bộ ngành chủ trì từng chế định.
Đồng thời quá trình rà soát phải được thực hiện minh bạch, với thông tin rõ ràng và kịp thời về các kết quả rà soát từng thời điểm, đặc biệt chú trọng việc tham vấn cộng đồng doanh nghiệp và các đối tượng chịu ảnh hưởng từ với các dự thảo kết quả rà soát cũng như giải pháp thể chế dự kiến.
Ở khía cạnh này, sự chủ động tham gia của các doanh nghiệp mà đặc biệt là các tổ chức đại diện doanh nghiệp (hiệp hội doanh nghiệp, VCCI) cũng là điều cần chú ý. Hiệu quả của tham vấn phải xuất phát ở cả hai chiều: cơ quan tham vấn và đối tượng được tham vấn.
Bộ Tư pháp thẩm định Luật Quản lý nợ công (sửa đổi)
Dự thảo luật chỉnh lý 22 điều; có 17 điều được sửa đổi, 5 điều bãi bỏ và 5 điều bổ sung mới, với trọng tâm tăng cường phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục và hoàn thiện cơ chế quản lý nợ...
Dự án Luật Chuyển đổi số nhằm tạo nền tảng pháp lý liên ngành
Dự thảo nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật để số hóa quốc gia, tạo nền tảng pháp lý liên ngành về chuyển đổi số trong ngành, lĩnh vực: số hóa, kết nối thế giới thực và thế giới số; hạ tầng cho chuyển đổi số...
16 năm có mặt tại Việt Nam, Samsung đã sản xuất được 2 tỷ chiếc điện thoại
Đến cuối tháng 6/2025, các nhà máy điện thoại di động tại Bắc Ninh và Thái Nguyên của Samsung đã đạt mốc sản xuất 2 tỷ chiếc điện thoại di động sau 16 năm kể từ khi bắt đầu sản xuất vào tháng 4 năm 2009…
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lan tỏa tinh thần tình nguyện trong chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát
Mặt trận và các tổ chức thành viên nỗ lực trong tham gia huy động, vận động nguồn lực, lan tỏa tinh thần tình nguyện, kêu gọi lực lượng quần chúng, chung tay hỗ trợ làm nhà cho các hộ gia đình với nhiều mô hình, cách làm chủ động, sáng tạo…
Ưu tiên sửa chữa nhà ở, trường học cho người dân vùng bão
Ngày 26/8, ngay sau khi chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo tiền phương ứng phó với bão số 5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã trực tiếp đến Hà Tĩnh thăm hỏi nhân dân, động viên lực lượng tại chỗ và kiểm tra tình hình khắc phục hậu quả tại nhiều địa bàn bị thiệt hại nặng.
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: