“Chưa dám nói” tội phạm tham nhũng giảm

“Nếu nói về tội phạm tham nhũng, như lý luận chúng ta gọi nó là tội phạm ẩn. Cho nên, ngay trong Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng, hôm vừa rồi họp, cũng chưa dám nói là giảm".

Đó là phát biểu của Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an trong phiên họp của Uỷ ban Tư pháp xem xét báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2017, sáng 6/9.

“Từ góc độ cơ quan công an và công tác điều tra, trước hết chúng tôi khẳng định năm 2017, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng đạt được nhiều hiệu quả tích cực” - ông Vương nói.

Trước nhiều băn khoăn về hiệu quả của công tác phòng chống tham nhũng, Thứ trưởng Vương hồi đáp: nếu nhìn lại các vụ án hình sự đang điều tra, thì đa phần đã xảy ra cách đây hàng chục năm, như vụ Hà Văn Thắm từ 2009, vụ Trịnh Xuân Thanh, Tổng công ty xây lắp dầu khí (PVC) cũng là từ 2009, rồi xa hơn nữa là vụ Vinashin, Vinalines, Phạm Công Danh. 

Theo ông, đây là vấn đề rất đáng suy nghĩ để xem xét. Tức là, các vụ án lớn hiện nay đang điều tra đều là giải quyết hậu quả của giai đoạn trước. Đó là giai đoạn quản lý còn nhiều thiếu sót, nhất là hậu quả của việc thành lập tập đoàn kinh doanh đa ngành nghề, thành lập ngân hàng. 

Có hai vấn đề hiện đang phải tập trung giải quyết là lợi ích nhóm và việc thành lập các “sân sau”, chưa nói đến chuyển giá trong hoạt động kinh tế - ông Vương nhấn mạnh.

Nhìn lại nguyên nhân của một số vụ việc, Thượng tướng Lê Quý Vương cho rằng có 3 yếu tố cần nêu rõ. Đó là việc thực hiện luật phòng chống tham nhũng chưa hiệu quả, tính công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, các tổ chức chưa cao. 

"Tôi nhớ Luật Phòng chống tham nhũng quy định 19 lĩnh vực - từ kinh tế, văn hóa, xã hội đến tổ chức cán bộ... đều đặt vấn đề công khai, minh bạch, nhưng hiệu quả chưa rõ nét. Đơn cử, nhìn lại sai phạm tại PVC - vụ án đang được Bộ Công an điều tra, thì thấy rất rõ việc thành lập doanh nghiệp, việc chỉ định thầu... đều không đúng quy định, nhất sai phạm nhiều trong tổng thầu EPC (đơn cử tại các dự án nhiên liệu sinh học hiện đang được thanh tra). Hay lĩnh vực ngân hàng, cho vay rất dễ dàng, rót vốn Nhà nước vào xong cho vay. Vụ việc Oceanbank đang được mang ra xét xử cũng cho thấy rõ sơ hở rất lớn trong công tác quản lý” - ông Vương phát biểu.

Thứ trưởng Vương cũng lưu ý một vấn đề nổi lên hiện nay là đạo đức công vụ của cán bộ trong một số lĩnh vực, nhất là vấn đề lợi ích nhóm cũng nhìn thấy rõ. Trong mấy vụ án vừa qua, có việc cầm tiền chia chỗ này chia cho chỗ kia, đều có lợi ích trong đó. Vấn đề thứ 3 là tuy Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ đã hoạt động rất tích cực, nhưng công tác kiểm toán nội bộ và thanh tra chuyên ngành chưa đạt hiệu quả.

Liên quan đến các vấn đề đại biểu băn khoăn về việc tội phạm tham nhũng có đặc thù thời gian điều tra dài, khó thu hồi tài sản... Thượng tướng Lê Quý Vương “đề nghị các đồng chí Uỷ ban Tư pháp quan tâm” về việc thực hiện Luật giám định tư pháp còn rất yếu.

“Tại sao một số vụ án kéo dài? Vướng nhất là công tác giám định. Ví dụ vụ PVC liên quan đến 46 công ty trong Tổng công ty này, với 67 dự án, thực hiện trong khoảng 3, 4 năm, bằng nhiều hình thức, nên công tác giám định gặp nhiều khó khăn. Vụ án Phạm Công Danh, phải qua đúng 4 lần, hiện giai đoạn 2 mới bắt đầu đạt kết quả. Hay vừa rồi mới giải quyết được ông Trầm Bê; tới đây xem xét trách nhiệm thêm một vài ngân hàng...” - ông Vương thông tin thêm.

Về dự báo tình hình, nhất là băn khoăn của các đại biểu khi báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng nhận định “Tình hình tham nhũng năm 2018 sẽ tiếp tục có dấu hiệu giảm”, Thượng tướng Lê Quý Vương nói: "Chúng ta đấu tranh tích cực, phòng chống có hiệu quả, nhưng chưa gọi là giảm. Nếu nói từ nay về sau, tiềm ẩn vẫn còn".

Còn 2 lĩnh vực tôi thấy rất đáng lo ngại là vấn đề đất đai và vấn đề đầu tư các dự án BOT, BT, BTO... Thành phố Hà Nội còn rất nhiều khu đất hàng chục năm nay vẫn cỏ mọc xanh, có tiềm ẩn trong đấy không? Phải hết sức chú ý. Chưa thể nói là đáng yên tâm - ông Vương nhấn mạnh.