Chuẩn mực kế toán IFRS 9 khai mở cánh cửa thị trường vốn quốc tế

Ngày 5/11, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phối hợp với Câu lạc bộ Kế toán trưởng toàn quốc (VCCA) và Hiệp hội Kế toán công chứng Anh (ACCA) tổ chức buổi chia sẻ kinh nghiệm áp dụng IFRS 9 tại các ngân hàng thương mại.

NGÂN HÀNG CHỦ ĐỘNG ÁP DỤNG IFRS 9

Phát biểu tại buổi chia sẻ, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, trong quá trình hội nhập, các tiêu chuẩn và chuẩn mực quốc tế là điều không thể thiếu nhằm đảm bảo các doanh nghiệp Việt Nam tuân thủ những nguyên tắc cơ bản trong quản trị nội bộ và giao dịch với đối tác bên ngoài, trong đó ngân hàng là ngành đòi hỏi cao các giá trị, chuẩn mực và nguyên tắc trong vận hành kinh doanh.

Hiện nay, một trong những chuẩn mực quan trọng mà nhiều ngân hàng đã và đang hướng tới áp dụng chính là Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) và chuẩn mực quản trị rủi ro theo Basel 3.

IFRS là sự thay đổi quan trọng trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính, là thay đổi về chuẩn mực kế toán lớn nhất trong thời đại và trở thành ngôn ngữ kế toán chung phổ biến nhất trên toàn cầu, giúp các giao dịch tài chính quốc tế giảm thiểu chi phí và tăng tính minh bạch.

Với IRFS 9, các ngân hàng sẽ phải trích lập dự phòng cho các khoản tổn thất trong tương lai, ngược với thực tiễn hiện hành là chỉ trích lập dự phòng cho các tổn thất đã phát sinh.

Theo ông Hùng, điều này sẽ cho phép các ngân hàng Việt Nam quản lý rủi ro tốt hơn, phù hợp với các thông lệ tốt nhất trên toàn cầu. "IFRS 9 mang lại những lợi ích lớn cho các tổ chức tài chính như tăng khả năng so sánh, gia tăng chất lượng thông tin công bố từ đó mở cánh cửa hội nhập vào thị trường vốn quốc tế", ông Hùng nhấn mạnh.

Khẳng định IFRS 9 đặc biệt quan trọng với ngành ngân hàng, ông Lê Anh Xuân, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính – Kế toán, Ngân hàng Nhà nước cho biết, sau khi Bộ Tài chính giao nhiệm vụ chủ trì để xây dựng lộ trình triển khai áp dụng IFRS đối với ngành ngân hàng.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng đã có các cuộc trao đổi sơ bộ với 3 công ty kiểm toán là PwC, KPMG và E&Y, cũng như trao đổi với các tổ chức tín dụng về lộ trình triển khai IFRS, đặc biệt là IFRS 9 tại Việt Nam. “Qua trao đổi, các ngân hàng đều mong muốn áp dụng IFRS”, ông Lê Anh Xuân chia sẻ.

Thực tế cũng cho thấy điều này, từ lợi ích của IFRS 9 mang lại, một số ngân hàng tại Việt Nam đã chủ động triển khai và áp dụng thành công như VIB và Techcombank. Vào cuối tháng 9 vừa qua, TPBank cũng công bố hoàn thành các yêu cầu IFRS 9. Một số ngân hàng khác cũng đang trong quá trình chuẩn bị hoặc đang triển khai dự án như VCB khởi động dự án triển khai IFRS 9 từ cuối 2020 và sẽ sớm hoàn thành trong thời gian tới.

XOÁ NHỮNG "NÚT THẮT CỔ CHAI"

Dù lợi ích mang lại rất nhiều nhưng trong quá trình xây dựng hệ thống IFRS cũng không ít thách thức.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Thảo, Giám đốc Trung tâm Quản trị rủi ro tích hợp, khối Quản trị rủi ro VPBank, các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai IFRS 9 có thể phân loại theo 4 mục: (i) tính sẵn có và chất lượng dữ liệu trong xây dựng mô hình; (ii)cam kết chất lượng dịch vụ; (iii) tính linh hoạt cao cho việc tùy chỉnh; (iv) dữ liệu kinh tế vĩ mô không nhất quán, do không có nguồn dữ liệu kinh tế vĩ mô tập trung trên thị trường nên dẫn đến sự không thống nhất trong quá trình xác định ảnh hưởng đến các biến vĩ mô…

Trong khi đó, với kinh nghiệm triển khai tại Techcombank, ông Silva R Krishnan, Phó Tổng Giám đốc, kiêm Giám đốc Khối quản trị rủi ro Techcombank cho rằng, để triển khai và áp dụng thành công IFRS 9, các tổ chức tín dụng cần xác định được phạm vi và thời gian áp dụng.

Việc triển khai IFRS 9 trong hệ thống ngân hàng sẽ có 2 giai đoạn. Thứ nhất, giai đoạn trước mắt sẽ có các tổ chức tín dụng tự nguyện (một số tổ chức tín dụng đã tiên phong như Techcombank, VIB, VPBank). Thứ hai, giai đoạn bắt buộc các tổ chức tín dụng triển khai.

Ông Lê Anh Xuân, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính – Kế toán, Ngân hàng Nhà nước

Bên cạnh đó, ap dụng IFRS không chỉ là câu chuyện về chuẩn mực kế toán, đó còn là câu chuyện của nghiệp vụ kinh doanh ngân hàng. Do vậy, cần sự tham gia của tất cả các bộ phận trong ngân hàng như kế toán, kiểm toán, quản trị rủi ro…

“IFRS 9 là một chuẩn mực kế toán phức tạp. Tuy nhiên, chúng ta cũng không nên phức tạp hóa quá trình thực hiện, mà nên cố gắng sử dụng tối ưu các nguồn lực sẵn có, đồng thời xóa đi những nút thắt cổ chai để có thể triển khai được”, ông Silva R Krishnan chia sẻ.

Nhìn chung, qua trao đổi với các tổ chức tín dụng, ông Lê Anh Xuân đánh giá, trong quá trình triển khai IFRS 9, các ngân hàng đang gặp khó khăn, vướng mắc liên quan tới quá trình chuyển ngữ; nguồn nhân lực; cơ sở dữ liệu và trình độ công nghệ thông tin; nhận thức của lãnh đạo các cấp tại ngân hàng trong triển khai… Do đó, để triển khai IFRS 9 ngay trong thời điểm này là rất khó.

“Để giúp các tổ chức tín dụng triển khai thành công IFRS 9, Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp với Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện bản chuẩn mực áp dụng cho thị trường Việt Nam về mặt chuyển ngữ. Phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán, Bộ Tài chính để có các hướng dẫn cần thiết. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính trong việc rà soát lại các văn bản pháp lý liên quan, đặc biệt là về cơ chế tài chính để nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các tổ chức tín dụng khi triển khai IFRS 9”, ông Lê Anh Xuân nhấn mạnh.