Nhận định về dòng tiền trên thị trường chứng khoán, ông Phạm Lê Duy Nhân, Giám đốc Quản lý Danh mục Đầu tư, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF), cho rằng thanh khoản thị trường đã cải thiện rõ rệt trong tháng 4 và tháng 5 vừa qua, tăng từ mức bình quân 700 triệu USD/phiên trong quý 1, lên hơn 900 triệu USD/phiên.

1 TỶ USD/NGÀY CHƯA ĐỦ ĐỂ THỊ TRƯỜNG BÙNG NỔ 

Điều này diễn ra trong bối cảnh thị trường chứng khoán đã trải qua đợt điều chỉnh mạnh vào tháng 4 do những lo ngại về chính sách thuế quan đối ứng của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Rủi ro của người này thường lại là cơ hội cho người khác. Trong bối cảnh lãi suất duy trì ở mức thấp, dòng tiền thông minh trong nước đã quay trở lại tìm kiếm cơ hội khi nhiều cổ phiếu được chiết khấu sâu.

Tiếp theo đó, các tín hiệu tích cực hơn về vấn đề thuế quan, như việc tạm hoãn thuế đối ứng trong 90 ngày, Mỹ và Trung Quốc tạm dừng leo thang căng thẳng để đàm phán, cùng với những hành động kịp thời của Việt Nam trong đàm phán với Mỹ, đã dần chuyển tâm lý thị trường từ tiêu cực sang tích cực. Đây chính là yếu tố then chốt giúp thanh khoản thị trường được cải thiện tốt.

Cũng cần nhấn mạnh rằng, sau giai đoạn bán tháo hầu hết các cổ phiếu trên thị trường đều giảm mạnh như nhau, thị trường đã dần nhận ra rằng rủi ro từ thuế quan đối ứng không tác động đồng đều lên tất cả các ngành và các cổ phiếu. Nhiều cổ phiếu ít bị ảnh hưởng hơn, và khi giá được chiết khấu sâu, đã tạo ra cơ hội tốt để tích lũy. Thực tế cho thấy, tại thời điểm hiện tại, nhiều cổ phiếu thậm chí đã vượt qua mức giá trước khi xuất hiện vấn đề về thuế quan đối ứng.

Cũng theo ông Nhân, thanh khoản thị trường dù có cải thiện dồi dào hơn, nhưng chưa đủ để thị trường bứt phá mạnh mẽ. Với mức gần 1 tỷ USD/ngày như hiện tại, thanh khoản này tương đương giai đoạn tháng 04-06/2024, thời điểm VN-Index cũng quanh mốc 1.300 điểm.

Thực tế, thanh khoản phụ thuộc vào hai yếu tố chính: chi phí cơ hội (lãi suất) và niềm tin. Trong đó, lãi suất hiện đang thấp. Tuy nhiên, niềm tin thị trường vẫn cần thời gian củng cố, đặc biệt khi các bất định vĩ mô lớn vẫn hiện hữu và thông tin nhiễu loạn hàng ngày làm khó khăn cho quyết định đầu tư. Các cuộc đàm phán thuế quan vẫn chưa có kết quả chính thức, dù đã có nhiều tiến triển tích cực.

Một yếu tố khác là nhóm ngân hàng, chiếm 40% trọng số VN-Index. Trừ một số ít cổ phiếu có hiệu suất tốt, nhìn chung giá cổ phiếu nhóm ngân hàng không quá tích cực tăng bình quân 1,4% từ đầu năm và giảm 3,3% trong hai tháng qua. Hiệu suất không tốt này đến từ những thách thức vĩ mô và kết quả kinh doanh quý 1 chưa đạt kỳ vọng.

Trong số khoảng 18 ngân hàng mà quỹ theo dõi, bình quân tổng thu nhập hoạt động quý 1 giảm 11% so với quý liền trước, NIM suy giảm 36 điểm cơ bản, trong khi tỷ lệ nợ xấu tăng 26 điểm cơ bản và tỷ lệ bao phủ nợ xấu cũng giảm.

RỦI RO THUẾ QUAN VẪN HIỆN HỮU

Rủi ro lớn nhất hiện nay của thị trường vẫn đến từ chính sách thuế quan toàn cầu của Mỹ.

Hiện, Chính phủ Việt Nam đã chủ động và xây dựng các biện pháp đối phó như đề xuất giảm thuế nhập khẩu Mỹ xuống 0%, tăng mua hàng hóa Mỹ, kiềm chế gian lận xuất xứ và tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ. Trong khi đó, Mỹ cũng không có ý định chuyển dịch sản xuất các mặt hàng đơn giản (dệt may, giày dép…về nước. Hơn nữa, chính quyền Trump cũng mong muốn sớm đạt được thỏa thuận với các đối tác thương mại lớn, bao gồm Việt Nam.

Từ những yếu tố trên, VCBF kỳ vọng một kết quả đàm phán thương mại tích cực giữa Mỹ và Việt Nam. Điều này có thể là mức thuế suất thấp hơn đáng kể so với 46%, hoặc chính sách thuế tập trung vào các ngành cụ thể mà Mỹ muốn dịch chuyển sản xuất về nước như điện tử, bán dẫn, dược phẩm...

Mặc dù vậy, trong mọi kịch bản thuế quan, Việt Nam cần dựa nhiều hơn vào các động lực tăng trưởng thay thế như đầu tư công và du lịch trong ngắn hạn. Về dài hạn, cần giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ bằng cách tận dụng 17 hiệp định thương mại tự do đã ký và thúc đẩy đầu tư tư nhân trong nước thông qua cải cách thể chế.

Thị trường chứng khoán đã phục hồi đáng kể từ đáy khi rủi ro thuế quan tạm lắng, dù rủi ro này vẫn hiện hữu. Lợi nhuận doanh nghiệp sẽ chịu áp lực từ rủi ro thuế quan và tâm lý tiêu dùng, đầu tư suy yếu toàn cầu. Mức độ tác động phụ thuộc vào kết quả đàm phán thương mại Việt Nam - Mỹ và khác nhau giữa các công ty.

Một điểm tích cực là định giá thị trường hiện không đắt so với quá khứ và các công ty niêm yết Việt Nam nhìn chung vẫn duy trì sức khỏe tài chính lành mạnh. VCBF kỳ vọng vào những cải cách thể chế và cam kết hỗ trợ tăng trưởng của chính phủ sẽ tạo động lực tăng trưởng dài hạn cho doanh nghiệp. Do đó, nếu Việt Nam đạt được mức thuế đủ để duy trì lợi thế xuất khẩu vào thị trường Mỹ, thị trường chứng khoán sẽ có rất nhiều cơ hội tăng trưởng vượt bậc trong thời gian tới.

Về chiến lược đầu tư, theo ông Nhân, môi trường đầu tư cổ phiếu tại Việt Nam nói riêng và toàn cầu nói chung những năm gần đây đã chứng kiến nhiều biến động lớn và đầy thách thức. Điều này khiến việc đầu tư ngắn hạn trở nên rất khó khăn, tiềm ẩn rủi ro mất vốn lớn khi đầu tư tập trung vào một số ít cổ phiếu, cũng như nguy cơ bán cắt lỗ ngay đáy trong những thời điểm hoảng loạn.

Do đó, nhà đầu tư có thể tham khảo chiến lược đầu tư vào các công ty có định giá hấp dẫn so với triển vọng tăng trưởng và ban lãnh đạo tốt, thứ hai là duy trì tầm nhìn dài hạn, và thứ ba là đa dạng hóa danh mục vào nhiều nhóm cổ phiếu chất lượng tốt. "Không hoảng loạn khi thị trường hoảng loạn cũng như không hưng phấn quá mức khi thị trường hưng phấn", ông Nhân khuyến nghị.