
Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam
Việt Nam đáp ứng các tiêu chí nâng hạng từ thị trường chứng khoán cận biên lên thị trường mới nổi.
Thứ Hai, 06/10/2025
Ngọc Lan
06/10/2025, 23:45
Khi tình hình biến đổi khí hậu gia tăng, rủi ro với hệ thống lương thực Việt Nam cũng lớn dần. Nhiệt độ tăng, xâm nhập mặn và thời tiết khắc nghiệt... đang đe dọa cây trồng, vật nuôi và hoạt động nuôi trồng thủy sản. Trước bối cảnh đó, an ninh lương thực sẽ phụ thuộc vào khả năng phát triển hệ thống nông- lương thực bền vững, an toàn và công bằng...
Theo phân tích của Đại học RMIT, con đường hướng tới an ninh lương thực vào năm 2050 không còn đơn thuần là giảm thiểu thất thoát lương thực mà cần chuyển đổi cách thức trồng trọt, chế biến và tiếp cận lương thực theo hướng hài hòa lợi ích cho cả con người và Trái đất.
ÁP LỰC ĐÈ NẶNG LÊN HỆ THỐNG
Trong giai đoạn 2012-2022, diện tích trồng lúa đã giảm từ 7,76 triệu ha xuống còn 7,11 triệu ha và có thể giảm xuống chỉ còn 6,42 triệu ha vào năm 2030. Đồng thời, lượng nước dự trữ ở các vùng trọng điểm chỉ đạt 40-50% dung tích thiết kế, làm suy yếu hệ thống tưới tiêu và năng suất cây trồng.
Nuôi trồng thủy sản, đặc biệt ở đồng bằng sông Cửu Long, cũng đang chịu nhiều áp lực. Theo TS. Trương Thục Tuyền, Chủ nhiệm bộ môn Công nghệ thực phẩm và Dinh dưỡng tại RMIT Việt Nam, tình trạng xâm nhập mặn, thiếu nước và dịch bệnh bùng phát ngày càng trầm trọng hơn do nhiệt độ tăng cao và thời tiết thất thường.
TS. Tuyền cũng nhận định rằng ngành lúa gạo và nuôi trồng thủy sản của Việt Nam đang bị ảnh hưởng trực diện từ cuộc khủng hoảng khí hậu. "Hai lĩnh vực này có ý nghĩa chiến lược đối với an ninh lương thực quốc gia, hoạt động xuất khẩu và sinh kế ở khu vực nông thôn," bà cho biết. "Tuy nhiên, diện tích trồng lúa đang bị thu hẹp, nguồn nước ngọt ngày càng khan hiếm và năng suất trở nên kém ổn định".
Chia sẻ vấn đề này, TS. Lê Vi An Tâm, Giảng viên Khoa Kinh doanh Đại học RMIT Việt Nam, nêu bật những điểm dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu làm gián đoạn chuỗi cung ứng thực phẩm và gia tăng thất thoát sau thu hoạch. Điều này khiến chi phí tăng và hệ thống thêm bất ổn.
"Những thách thức trên có thể làm gia tăng bất bình đẳng trong khả năng tiếp cận thực phẩm an toàn, đủ dinh dưỡng cho người tiêu dùng có thu nhập thấp," bà nhấn mạnh.
Ví dụ, bão lũ thường xuyên làm hư hại hạ tầng giao thông và làm chậm việc vận chuyển hàng hóa dễ hỏng. Riêng cơn bão Yagi năm 2024 đã khiến hơn 95.000 người dân tại 14 tỉnh thành ở Việt Nam đối mặt với nguy cơ mất an ninh lương thực (theo UNDP).
Nghiên cứu của TS. Tâm cũng cho thấy các công ty thực phẩm đang phải vật lộn để duy trì tiêu chuẩn an toàn thực phẩm do tác động của biến đổi khí hậu, chi phí tăng và thiếu hụt hạ tầng.
“Sự xuất hiện của các mầm bệnh mới và nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng khan hiếm buộc doanh nghiệp phải xem xét lại danh mục sản phẩm, cũng như đầu tư vào nghiên cứu và phát triển hệ thống kiểm soát rủi ro," bà nói thêm. Những doanh nghiệp gặp khó khăn nhất trong việc đáp ứng chi phí thực hành an toàn thực phẩm thường là những đơn vị có năng lực thích ứng hạn chế”.
THAY ĐỔI MANG TÍNH HỆ THỐNG TRONG DÀI HẠN
Theo TS. Tâm, an ninh lương thực của Việt Nam vào năm 2050 sẽ phụ thuộc vào tính bền bỉ của quá trình chuyển đổi sản xuất lương thực cũng như tính hệ thống của các giải pháp đổi mới.
Bà nhấn mạnh ba khía cạnh quan trọng cho quá trình chuyển đổi hệ thống nông- lương thực, bao gồm: Phát triển các giống cây trồng có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu; Áp dụng các biện pháp canh tác nông nghiệp thông minh, ít phát thải và tạo điều kiện cho nông hộ nhỏ tham gia; Hoàn thiện cơ sở hạ tầng chuỗi cung ứng để giảm thất thoát lương thực và đảm bảo chất lượng, an toàn.
Trên thực tế, Việt Nam đã đạt được những bước tiến quan trọng trong việc áp dụng các giải pháp khoa học, ứng phó thông minh với biến đổi khí hậu trong những năm gần đây.
Một cam kết đáng chú ý của Chính phủ là đề án sản xuất một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030. Chương trình bao gồm việc sử dụng phương pháp tưới tiêu luân phiên ngập khô, có thể giúp giảm tới 50% lượng khí metan thải từ ruộng lúa.
Chuỗi cung ứng phát thải thấp đang hình thành cho các loại nông sản như thanh long và hải sản.
Trong lĩnh vực chăn nuôi, các hộ nông dân nhỏ lẻ đang sử dụng hầm biogas để biến chất thải thành năng lượng sạch, vừa giảm phát thải vừa cải thiện vệ sinh môi trường.
Nông dân cũng đang áp dụng mô hình lúa- tôm kết hợp và chuyển sang các giống cây chịu mặn, chịu hạn, mang lại cả lợi ích kinh tế lẫn môi trường. “Những biện pháp này giúp tăng cường khả năng thích ứng ở các vùng bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn, đồng thời cải thiện thu nhập cho nông dân”, TS. Tuyền cho biết.
CÔNG NGHỆ LÀ YẾU TỐ THEN CHỐT CHO TIẾN TRÌNH ĐẢM BẢO AN NINH LƯƠNG THỰC
Trong tương lai, an ninh lương thực không chỉ dừng ở nguồn cung, mà còn ở khả năng tiếp cận, an toàn, chất lượng và khả năng chống chịu.
Nhìn về tương lai, các giảng viên RMIT tin rằng công nghệ tiên tiến sẽ đóng vai trò then chốt. Nông nghiệp chính xác (precision agriculture) ứng dụng AI, khả năng truy xuất nguồn gốc thực phẩm bằng blockchain và phân tích rủi ro khí hậu theo thời gian thực được kỳ vọng mang lại tiềm năng lớn.
Các giải pháp thay thế mới nổi như thức ăn từ vi tảo, côn trùng hoặc thậm chí nông nghiệp tế bào cũng có thể giảm áp lực lên các nguồn protein truyền thống, đồng thời hỗ trợ các mục tiêu về dinh dưỡng và phát triển bền vững.
Công nghệ tiên tiến sẽ đóng vai trò then chốt. Nông nghiệp chính xác ứng dụng AI, khả năng truy xuất nguồn gốc thực phẩm bằng blockchain và phân tích rủi ro khí hậu theo thời gian thực được kỳ vọng mang lại tiềm năng lớn.
"Nhưng đổi mới thôi là chưa đủ. Tất cả những can thiệp này phải chú trọng đến dinh dưỡng. Chúng ta cần ưu tiên không chỉ tạo ra nhiều thực phẩm hơn mà còn phải chất lượng hơn”, TS. Tuyền nói thêm.
Ngoài ra, đảm bảo tính công bằng và bao trùm cũng rất quan trọng. Điều này đồng nghĩa với việc tạo điều kiện tiếp cận công nghệ, kiến thức và quyền tham gia ra quyết định cho phụ nữ, thanh niên và các hộ nông dân nhỏ.
Đến năm 2050, an ninh lương thực ở Việt Nam không chỉ đơn thuần là tránh tình trạng thiếu hụt, mà còn đảm bảo người dân ở mọi vùng miền đều được tiếp cận với nguồn thực phẩm an toàn, giá cả hợp lý và có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu. Hãy tưởng tượng những bữa ăn học đường được chế biến từ nguyên liệu từ các trang trại phát thải thấp, hay những khu chợ nhỏ chốn thành thị bày bán nông sản tươi được trồng trọt bền vững ở vùng lân cận. Đó là viễn cảnh mà các chuyên gia tin rằng sẽ khả thi nếu hành động đúng đắn ngay từ bây giờ.
“Điều cho tôi hy vọng là quá trình chuyển đổi này đã bắt đầu. Các chương trình và sáng kiến mới gần đây cho thấy Việt Nam không chờ đợi mà đang hành động," TS. Tuyền nói. "Bước tiếp theo là mở rộng quy mô, tích hợp và thể chế hóa những nỗ lực này thông qua khoa học, quản trị bao trùm và giáo dục tập trung vào phát triển bền vững."
Nghiên cứu, phát triển công nghệ xanh, năng lượng tái tạo phục vụ kinh tế biển; công nghệ kiểm soát và xử lý ô nhiễm biển; Ứng dụng công nghệ tiên tiến, đột phá (như AI, dữ liệu lớn, IoT) hỗ trợ công tác phục hồi, tái tạo, quan trắc và bảo vệ tài nguyên môi trường biển, đảo, quan trắc và cảnh báo thiên tai, biến đổi khí hậu...
Phát hiện kịp thời và kiên quyết xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm theo thẩm quyền hoặc kiến nghị xử lý trong trường hợp vượt thẩm quyền; hoặc chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng về bảo vệ môi trường; không để phát sinh điểm nóng về môi trường, tập trung xử lý dứt điểm các khu vực, địa điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng…
Quyết định rút khỏi, sau đó quay lại, rồi tiếp tục rút khỏi Thỏa thuận Paris về khí hậu của Mỹ đã tạo ra khoảng trống “lãnh đạo” ở thời điểm then chốt, xói mòn niềm tin và gây hoang mang cho cộng đồng quốc tế. Khoảng trống ấy càng hiện rõ tại Diễn đàn Khí hậu Toàn cầu 2025 vừa diễn ra, nơi Mỹ không đưa ra bất kỳ cam kết mới nào, trong khi châu Âu và Trung Quốc lại khẳng định quyết tâm nâng tầm mục tiêu khí hậu, cho thấy trục hợp tác mới đang dần hình thành...
Việc chuyển đổi sang khu công nghiệp sinh thái là yêu cầu tất yếu, nhằm phát huy hiệu quả sản xuất đồng thời đáp ứng mục tiêu bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính...
Giữa dãy Trường Sơn hùng vĩ, Bạch Mã từ lâu được xem là “nóc nhà” của xứ Huế với khí hậu mát lành, hệ sinh thái đa dạng và cảnh sắc nên thơ. Từng là nơi nghỉ dưỡng nổi tiếng Đông Dương, Bạch Mã nay đứng trước vận hội mới khi đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí giai đoạn 2024- 2030 được phê duyệt.
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán), có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu). Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: