Sau khi bùng nổ cả về thanh khoản và điểm số trong tuần qua, thị trường quay lại giao dịch dập dìu quanh ngưỡng 1.270 điểm. Không có sự bứt phá mạnh mẽ về chỉ số chung nhưng nhiều cổ phiếu ghi nhận thị giá tăng vọt. Nhiều dấu hỏi được nhà đầu tư đặt ra rằng thị giá cổ phiếu tăng chủ yếu do nhịp đảo nợ. Tức là doanh nghiệp có các khoản nợ được đảm bảo bằng cổ phiếu và kéo giá cổ phiếu lên để đảo nợ. 

Nhận định về thực tế này, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường Chứng khoán VPBank cho rằng quan điểm này chưa đúng, bởi xét trên toàn diện thị trường thì không thể có doanh nghiệp nào tạo ra lực đẩy giúp thị trường bùng nổ được.

Thực tế, trong ngày 5/12, tại một hội nghị do Bloomberg Businessweek tổ chức có sự tham gia của đại diện FTST Russell, Ủy ban chứng khoán Nhà nước và Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), đại diện của FTSE đã có những đánh giá về giải pháp loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (Pre-Funding) đối với nhà đầu tư tổ chức nước ngoài tại Việt Nam.

Đây là thông tin có tác động tích cực đến thị trường chứng khoán trong phiên ngày 4 và 5/12, là tín hiệu giúp VN-Index vượt qua vùng 1.255 để lên vùng mới 1.270 trong tuần này. Nhìn lại bảng tổng hợp tiêu chí đánh giá phân loại thị trường của FTSE cập nhật vào tháng 9/2024. Việt Nam còn một số điểm hạn chế như hạn chế về mặt thanh toán là chi phí về giao dịch thất bại. Trong thời điểm tháng 9, Việt Nam vẫn yêu cầu có đủ chứng khoán trước giao dịch và ký quỹ 100%.

FTSE đánh giá cao triển vọng của Việt Nam khi loại bỏ được yêu cầu ký quỹ trước giao dịch đối với nhà đầu tư tổ chức nước ngoài và áp dụng ngay từ đầu tháng 11. Tuy nhiên, họ cần thu thập thêm ý kiến của các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài trong vài tháng tới để đánh giá hiệu quả và tính ổn định của giải pháp Việt Nam thực hiện. Bởi trước đây, Việt Nam chưa áp dụng Non – Prefunding nên chưa có giao dịch nào bị xảy ra lỗi cả nên họ cần có đủ một khoảng thời gian áp dụng để xem có lỗi không.

Đồng thời, FTSE cũng đang đánh giá quy trình xử lý các giao dịch Non – Prefunding không thành công sau khi áp dụng loại bỏ yêu cầu ký quỹ. Nếu nhà đầu tư không đủ tiền thanh toán vào 9h30 sáng ngày T+2 thì công ty chứng khoán – nơi nhà đầu tư đặt lệnh chịu trách nhiệm thanh toán và bán lại lượng cổ phiếu này cho nhà đầu tư trong và ngoài nước vào ngày T+3.

Trong quá trình xử lý này, FTSE cần đánh giá các yếu tố liên quan đến chi phí giao dịch, yếu tố ảnh hưởng đến nhà đầu tư như thế nào.

Điểm nữa, thời gian tới, FTSE sẽ hợp tác với Uỷ ban Chứng khoán và cơ quan quản lý, VSDC để hoàn thành những yếu tố nâng tầm tiêu chuẩn quốc tế đối với thị trường chứng khoán Việt Nam. Đầu tiên là thành lập trung tâm thanh toán bù trừ (CCP) - đây là yếu tố quan trọng. Nếu xây dựng được CCP sẽ hạn chế rất nhiều lỗi giao dịch, bộ đệm về vốn và an toàn vốn nâng cao lên nhiều.

Thứ 2 là cần đơn giản hóa quy trình lập tài khoản và loại bỏ những yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự một số tài liệu. Thứ 3, triển khai cơ chế tài khoản tổng. Thứ 4 là nâng cấp hệ thống hạ tầng giao dịch và xử lý giao dịch – liên quan đến đưa vào vận hành hệ thống KRX.

Mặc dù những yếu tố này không phải là yếu tố chính yếu quan trọng để FTSE review nâng hạng thị trường Việt Nam nhưng sẽ nâng tầm hiệu quả giao dịch của thị trường giúp giao dịch trở nên thông thoáng hơn, giảm thiểu rủi ro thanh toán hơn.

"Tôi kỳ vọng trong tháng 3 sẽ có những ghi nhận và báo cáo, nhanh nhất đến tháng 9/2025 có thể được chính thức nâng hạng. Trong quá trình đó, sẽ có lượng vốn ngoại lớn đổ vào thị trường chứng khoán Việt Nam trước từ 6 đến 8 tháng. Đến tháng 3, khi có những đánh giá mới thì chúng ta có thể thấy khối ngoại mua ròng trở lại rõ ràng hơn", ông Sơn kỳ vọng.

Cũng theo ông Sơn, hiện VN-Index giao dịch quanh 1.200 – 1.300 điểm. Lần nào VN-Index về 1.200 đều kéo dòng tiền lớn chảy vào kéo chỉ số và giá tăng trở lại. Có thể thấy, cứ VN- Index quanh 1.200 nhà đầu tư mua thì khả năng lãi rất cao

Nhìn lại lịch sử, con sóng lớn của thị trường chứng khoán Việt Nam trong 20 năm qua, VN-Index tăng mạnh khi có câu chuyện lớn. Như 2005 – 2027, con sóng Việt Nam gia nhập vào WTO – thu hút được 2 - 3 tỷ USD. Giai đoạn sóng thoái vốn Nhà nước (2016 – 2018) – hút được lượng tiền lớn từ nước ngoài. Giai đoạn 3 là giai đoạn gắn liền với tiền rẻ được gọi là sóng Covid (2020 – 2022).

Ông Sơn kỳ vọng làn sáng tăng thứ 4 sẽ gắn liền với câu chuyện tăng trưởng kinh tế và nâng hạng thị trường (2025 – 2026) . 

"VN-Index năm nay giao dịch xây nền quanh 1.200 – 1.300 và trong nhiều tháng trở lại đây nhìn các bộ nến chặt rất giống các giai đoạn tích lũy 2015 – 2016. Tôi kỳ vọng con sóng nâng hạng lên emerging sẽ giúp VN-Index tăng lên vùng cao mới, mua ở vùng 1.200 – 1.240 điểm và cầm trung, dài hạn thì chắc chắn khả năng chốt lời ở vùng 1.400 – 1.500 trở lên", Giám đốc Chiến lược thị trường Chứng khoán VPBank nhấn mạnh.