Tại “Ngày hội mua sắm, giải trí trực tuyến TP.HCM 2023 – Khám phá, trải nghiệm và mua sắm tại chợ di sản Bến Thành”, hàng trăm tiểu thương tại chợ Bến Thành đã được các bạn trẻ, nhà sáng tạo nội dung hỗ trợ livestream bán hàng qua kênh Tiktok. Sự kiện gây dấu ấn bằng những con số đáng chú ý, theo đó gần 19.000 đơn hàng được bán, thu hút hơn 150 triệu lượt theo dõi tại các phiên livestream, mang về doanh thu 4,2 tỷ đồng.

NHIỀU CHỢ TẠI TP.HCM “LÊN SÓNG”

Đến nay, một số tiểu thương tại chợ Bến Thành vẫn tiếp tục duy trì livestream bán hàng. Vào mùa cao điểm cận Tết Nguyên đán, chủ sạp mứt kẹo Ngọc Châu cho hay lượng khách mua sắm qua online duy trì ổn định và tiếp tục tăng. "Nói chung, livestream đã giúp thổi làn gió mua sắm nhộn nhịp, tích cực hơn rất nhiều cho tiểu thương kinh doanh tại chợ. Khác rất nhiều so với không khí ế ẩm, trầm lắng từ nửa đầu năm ngoái", một chủ sạp chuyên bán đồ ăn uống tại chợ Bến Thành chia sẻ.

Sau chợ Bến Thành, tiểu thương chợ An Đông, mà tiểu thương tại các chợ khác như Bình Tây (quận 6), Tân Bình (quận Tân Bình)… cũng tập tành bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook, YouTube, TikTok… Tiểu thương Ứng Thị Liên, gần 70 tuổi, chuyên ngành hàng bánh kẹo khoảng 50 năm nay tại chợ Bình Tây, cho biết, sức mua trực tiếp tại chợ hiện nay khá yếu, nhưng sức mua hàng thông qua mạng xã hội lại tăng. Nhóm khách của bà Liên cũng như một số sạp có áp dụng bán hàng qua mạng xã hội đã nhích dần. Dù chưa được như kỳ vọng nhưng điều này cũng là tín hiệu tích cực, cho thấy “bức tranh sáng màu” khi áp dụng công nghệ vào bán hàng.

Trưởng ban Quản lý chợ An Đông, ông Đinh Hồ Duy Ngọc, nhận xét đa số tiểu thương có sự chủ động tìm kiếm khách hàng qua kênh bán hàng online, livestream... đều thu được kết quả tích cực. Để tạo nên diện mạo mới, Ban Quản lý chợ An Đông TP.HCM cho biết, ngoài hợp tác với các TikToker, YouTuber, ban quản lý chợ cũng đã tổ chức nhiều buổi tập huấn cho tiểu thương ứng dụng công nghệ thông tin, bán hàng online, livestream bán hàng… đồng thời, vận động các tiểu thương áp dụng thanh toán không tiền mặt để bắt kịp xu hướng tiêu dùng hiện đại.

Với các giải pháp để “hồi sinh chợ” truyền thống, bà Trần Như Quỳnh, Phó Trưởng phòng Quản lý thương mại, Sở Công Thương TP.HCM, nhận định chợ truyền thống sẽ tồn tại, tuy nhiên giải pháp và mô hình nào phù hợp, thì thời gian tới nghiên cứu, đề xuất nghiên cứu đề án phát triển chợ TP.HCM. “Đối với các chợ hoạt động hiệu quả, chúng tôi sẽ tính tới phương án chuyển đổi công năng, gom ngành hàng. Ngoài ra, tổ chức lớp trực tiếp cho tiểu thương quảng bá sản phẩm qua sàn thương mại, đa dạng thanh toán, khảo sát nhu cầu thương nhân để tổ chức tiếp cận nguồn hàng giá rẻ giảm kinh phí, và tăng độ cạnh tranh”, bà Quỳnh nhấn mạnh.

Tương tự tại Hà Nội, nhiều địa điểm kinh doanh sầm uất đang lâm vào tình cảnh “im ắng” như Ninh Hiệp; Đồng Xuân, chợ Mơ, Hàng Da (Hà Nội)… Nguyên nhân là do, khách hàng đã chuyển sang mua sắm trực tuyến, trong khi đó các tiểu thương không chuyển đổi số kịp, dẫn đến vắng khách. Theo các tiểu thương, livestream phải sử dụng công nghệ, có ngoại hình, nội dung hay và ekip hỗ trợ phía sau. Trong khi đó, những yêu cầu trên với họ là rất thiếu vì vậy, họ vẫn chật vật duy trì sạp hàng trong chợ truyền thống dù không biết tương lai sẽ thế nào.

NHÀ NƯỚC VÀ CHUYÊN GIA VÀO CUỘC

Để chợ truyền thống có sức hút trở lại đòi hỏi cần có sự thay đổi từ diện mạo, hàng hoá, cách buôn bán… Do đó, tiểu thương, người kinh doanh truyền thống cần suy nghĩ về các giải pháp mới để đem lại hiệu quả ngay lập tức.

Theo ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam, bà con tiểu thương tại các chợ truyền thống nói chung đã có sẵn kỹ năng giao tiếp tốt với khách hàng, có sự am hiểu sâu về sản phẩm. Vì vậy, nếu chuyển sang bán hàng online chỉ thiếu yếu tố kỹ thuật. Ông Thanh nhấn mạnh: Kỹ năng bán hàng và hiểu sản phẩm là hai yếu tố khó nhất để bán được hàng, việc học kỹ thuật livestream hay bán online rất dễ, hàng triệu người đã thành công.

Ông Nguyễn Ngọc Hồi, Phó Giám đốc Sở TT-TT TPHCM, cho rằng các sản phẩm, dịch vụ ngày càng được quảng bá rộng rãi trên các nền tảng thương mại lớn, góp phần tạo tiền đề đẩy mạnh kinh tế số. Dù vậy, bán hàng qua mạng cũng được xem như cuộc trình diễn, tính tương tác cao và nhà nước phải đi trước giúp các nhà sáng tạo biết giới hạn, tuân thủ quy định pháp luật… Đối với các chợ truyền thống, việc thích ứng nhanh chóng, chuyển đổi kinh doanh kịp thời chính là lối ra duy nhất trong bối cảnh sức mua sụt giảm; đồng thời tiểu thương cũng cần chủ động nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng… mới có thể giữ chân được khách lâu dài.

Bên cạnh đó, để xây dựng và phát triển mô hình kinh doanh mới theo hướng bền vững, chuyên nghiệp hơn, phù hợp xu hướng… cần có sự tổ chức bài bản. Ngày 25/1 vừa qua, Trung tâm livestream TP.HCM (HCMC Livestreams City) chính thức khai trương. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ chương trình do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM tổ chức nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế số. 

"Chúng tôi muốn xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ cho ngành Livestream bán hàng. Tôi tin đây sẽ là tương lai của ngành bán lẻ hiện đại, mang đến những giải pháp kinh doanh kỹ thuật số. Dự án này cũng đồng thời góp phần giúp đỡ những đối tượng yếu thế trong xã hội được tiếp cận, làm việc và phát triển cùng xu thế tương lai này", ông Nguyễn Ảnh Nhượng Tống, đại diện Nova AI Mall, chia sẻ.

Với mô hình hệ sinh thái khép kín trên diện tích hơn 2.000m2, Trung tâm Livestream TPHCM được xây dựng đa chức năng với nhiều khu vực như TikTok Creator House, khu vực phòng Livestream vật lý, khu vực AI Livestream với các phòng live ảo,... Khi chính thức đi vào hoạt động vào cuối tháng 3, trung tâm này được kỳ vọng sẽ kết nối các nguồn lực xã hội để tạo nên một mô hình kinh doanh khép kín, mang lại lợi ích chung cho ngành bán lẻ hiện đại.

Cuối cùng, theo các chuyên gia, bên cạnh nhiệm vụ hỗ trợ các tiểu thương đổi mới phương thức bán hàng, ban quản lý các chợ và cơ quan quản lý Nhà nước có thể hỗ trợ nâng cấp, sửa sang chợ truyền thống khang trang, trở thành điểm đến mua sắm lý tưởng. Chỉ khi đáp ứng được những tiêu chí trên, chợ truyền thống trên khắp cả nước mới “sống” tốt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện nay. Các chợ truyền thống cần hướng đến mô hình chợ văn minh, hiện đại, thực sự trở thành điểm đến đáng tin cậy của người mua hàng, du khách trong và ngoài nước.