Theo quy định tại Khoản 2, Điều 22, Luật Thuế thu nhập cá nhân, biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công với 7 bậc thuế lần lượt là 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%.

Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng cho thấy biểu thuế này còn tồn tại nhiều bất cập. Nhiều ý kiến cho rằng việc chia quá nhiều bậc, trong khi khoảng cách giữa các bậc lại khá hẹp, dễ dẫn đến tình trạng “nhảy bậc” khi tổng hợp quyết toán thu nhập cuối năm, khiến số thuế phải nộp tăng mạnh.

Trên cơ sở rà soát, Bộ Tài chính nhận định cơ cấu biểu thuế hiện hành có một số vấn đề chưa phù hợp với xu hướng cải thiện mức sống dân cư. Do đó, cơ quan này cho rằng cần nghiên cứu cắt giảm từ 7 bậc thuế xuống số bậc thấp hơn để phù hợp với thực tiễn; đồng thời, nới rộng khoảng cách thu nhập giữa các bậc để đảm bảo tính công bằng và điều tiết mạnh hơn đối với nhóm thu nhập cao.

Theo đó, Bộ Tài chính đã xây dựng hai phương án sửa đổi biểu thuế theo hướng tinh gọn số bậc và mở rộng khoảng cách thu nhập giữa các bậc.

Tại dự thảo mới nhất của Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính cho biết đã trình Chính phủ phương án 2.

Trước đó, đa số ý kiến cũng nghiêng về phương án này song cũng có đề xuất tiếp tục giãn cách mức thu nhập trong từng bậc thuế, đồng thời hạ mức thuế suất ở các bậc như giảm bậc thuế cao nhất từ 35% xuống 30% hoặc 25%.

Phản hồi về ý kiến nói trên, Bộ Tài chính cho biết nhiều nước trong khu vực vẫn áp dụng mức thuế suất cao nhất là 35% như Thái Lan, Indonesia, Philippines; thậm chí ở mức 45% như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ.

Do vậy, việc điều chỉnh theo hai phương án được đề xuất, kết hợp nâng mức giảm trừ gia cảnh và bổ sung thêm các khoản giảm trừ khác (y tế, giáo dục…) đã góp phần giảm gánh nặng thuế cho người nộp. Theo đó, nhóm thu nhập trung bình và thấp sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, còn nhóm thu nhập cao hơn cũng được giảm so với hiện hành, Bộ Tài chính cho biết.

Ngoài ra, theo Báo cáo Khảo sát mức sống dân cư của Tổng cục Thống kê, vào năm 2024, thu nhập bình quân đầu người đạt 5,4 triệu đồng/tháng, trong khi nhóm 20% dân số có thu nhập cao nhất (nhóm 5) đạt bình quân 11,8 triệu đồng/tháng. Với mức giảm trừ cho người nộp thuế dự kiến là 15,5 triệu đồng/tháng, con số này cao gấp gần 3 lần thu nhập bình quân và cao hơn cả mức bình quân của nhóm 20% giàu nhất.

Song song với đó, theo cách thiết kế mới, biểu thuế sẽ tập trung điều tiết mạnh hơn vào nhóm thu nhập trung bình cao.

Cụ thể, bậc 1 sẽ áp dụng mức thuế suất 5% cho phần thu nhập tính thuế từ 0 đến 10 triệu đồng mỗi tháng. Với cách tính này, một cá nhân có một người phụ thuộc và thu nhập từ tiền lương, tiền công khoảng 20–35 triệu đồng/tháng thì bắt đầu thuộc diện chịu thuế. Tương tự, bậc 2 được thiết kế với thuế suất 15% cho phần thu nhập tính thuế từ 10 đến 30 triệu đồng/tháng, tương ứng với mức lương của cá nhân có một người phụ thuộc dao động trong khoảng 35–56 triệu đồng/tháng.