Bộ Y tế đang lấy ý kiến góp ý dự thảo Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện giai đoạn 2025-2030, trong đó, Bộ đề xuất một đầu số cấp cứu quốc gia thay cho 113, 114, 115.

Tại dự thảo, Bộ Y tế cho biết cấp cứu ngoại viện có vai trò rất quan trọng trong hệ thống y tế, đặc biệt là trong việc bảo vệ tính mạng và sức khỏe người dân ngay tại cộng đồng hoặc hiện trường tai nạn. 

Cấp cứu ngoại viện hiệu quả giúp cứu sống người bệnh trong “thời gian vàng” là thời điểm quyết định sự sống còn; giúp can thiệp sớm, duy trì chức năng sống trước khi vào bệnh viện; giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng về thần kinh, tim mạch, hô hấp…; tăng cường khả năng phản ứng trong thảm họa, tai nạn hàng loạt (tai nạn giao thông nghiêm trọng, cháy nổ, thiên tai…)…

Theo Bộ Y tế, hệ thống cấp cứu ngoại viện tại Việt Nam hiện nay vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, mặc dù đã có những nỗ lực cải thiện từ phía các cơ quan quản lý và ngành Y tế. 

Theo đó, Việt Nam chưa có một khung pháp lý hoàn chỉnh và toàn diện dành riêng cho hệ thống cấp cứu ngoại viện; chưa ban hành một chiến lược quốc gia hoặc kế hoạch dài hạn về phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện; bảo hiểm y tế chưa chi trả dịch vụ này dẫn đến khó khăn trong vận hành và mở rộng dịch vụ. 

Bên cạnh đó, chưa có sự điều phối tổng thể về hệ thống cấp cứu ngoại viện trên toàn quốc; việc điều phối triển khai hoạt động rời rạc, phân mảnh theo từng ngành (y tế, công an, phòng cháy chữa cháy...), từng địa phương. 

Tổng đài cấp cứu 115 chưa có khả năng phân loại tình trạng bệnh ngay từ khi tiếp nhận cuộc gọi, thông tin người gọi chưa được ghi nhận, xử lý. Độ bao phủ dịch vụ còn thấp, nhiều tỉnh, đặc biệt là vùng sâu vùng xa, người dân hầu như không được tiếp cận dịch vụ cấp cứu ngoại viện đúng chuẩn. 

Các Trung tâm 115 chỉ đáp ứng được khoảng 10-20% nhu cầu cấp cứu, khoảng 80-90% trường hợp còn lại là do người dân tự đến đi bệnh viện hoặc có các đội cấp cứu tình nguyện tự phát. Nguồn nhân lực triển khai hoạt động cấp cứu ngoại viện tại các đơn vị cấp cứu và tại cộng đồng còn thiếu và chưa được đào tạo thường xuyên, liên tục. 

Khoảng 80% nhân viên hiện chưa được đào tạo chuẩn hóa và chưa có hệ thống chứng chỉ hoặc chuẩn đào tạo riêng cho nhân viên cấp cứu ngoại viện… 

Ngoài ra, số lượng và chất lượng trang thiết bị cấp cứu chưa được đầu tư đáp ứng nhu cầu triển khai. Thiếu quy chuẩn quy định cụ thể về số lượng, trang bị cho kíp cấp cứu. Chỉ có khoảng 60% số huyện (trước sáp nhập đơn vị hành chính) có xe cứu thương; khoảng 70% xe cứu thương không đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế; hệ thống thông tin liên lạc lạc hậu, không đồng bộ…

Trong bối cảnh đó, Bộ Y tế xây dựng Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện 2025-2030, với các mục tiêu cụ thể đến năm 2030. Cụ thể, 100% tỉnh/thành kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện, 100% phương tiện cấp cứu đạt chuẩn, ít nhất 2 triệu người dân được đào tạo sơ cấp cứu…

Đáng chú ý, Bộ Y tế đề xuất xây dựng Tổng đài quốc gia cấp cứu ngoại viện với một đầu số duy nhất, tích hợp các đầu số điện thoại khẩn cấp duy nhất (113, 114,115). Tổng đài này vận hành 24/7, kết nối trực tuyến với các lực lượng cấp cứu y tế, phòng cháy chữa cháy, cảnh sát giao thông, cứu hộ cứu nạn... 

Đồng thời, ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn để định vị, phân loại cuộc gọi theo mức độ khẩn cấp; lưu trữ và phân tích dữ liệu để phục vụ đánh giá, dự báo nhu cầu cấp cứu theo vùng. 

Bộ Y tế cũng đề xuất đầu tư, xây dựng các trung tâm điều phối cấp cứu cấp tỉnh và trạm cấp cứu vệ tinh tại cấp cơ sở; trang bị các xe cấp cứu chuyên dụng với các chủng loại khác nhau, phù hợp với mục đích sử dụng. Cùng với đó, phát triển các mô hình xe cấp cứu đa dạng: Xe cứu thương thông thường, mô tô cấp cứu, xe cứu thương địa hình, xuồng cấp cứu, tàu cao tốc…

Dự kiến, lộ trình triển khai đề án gồm hai giai đoạn. Giai đoạn 1 (năm 2025-2027), thí điểm tại 6 địa phương là Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, An Giang. Giai đoạn 2 (2027-2030), sẽ mở rộng triển khai đề án trên phạm vi toàn quốc.