Da giày, ngân hàng và chế biến lương thực - thực phẩm có tần suất gặp hành vi gây khó khăn của cơ quan Nhà nước cao nhất, theo báo cáo khảo sát thực hành liêm chính trong kinh doanh và nhu cầu hỗ trợ xây dựng năng lực của doanh nghiệp vừa được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố sáng 29/12.

Đây là khảo sát được thực hiện tại 3 thành phố Hà Nội, Tp.HCM và Đà Nẵng trong tháng 9 và 10/2015, với sự tham gia của 180 doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, hoạt động trong các lĩnh vực chế biến lương thực, thực phẩm, da giày, dệt may, ngành công nghiệp lắp ráp, điện - điện tử, ngân hàng.

Kết quả khảo sát cho thấy, 55% doanh nghiệp nhận thức đầy đủ và hiểu đúng về liêm chính trong kinh doanh, và họ đồng ý cho rằng liêm chính phải gắn liền với các nguyên tắc, chuẩn mực về đạo đức và quy phạm pháp luật, tạo ra rào cản đối với nạn tham nhũng, hối lộ.

Đối với khái niệm về minh bạch và bộ quy tắc ứng xử trong kinh doanh, hầu hết các doanh nghiệp đều hiểu khá đầy đủ và không có sự khác nhau, chiếm từ 92,78% - 93,82%.

Tuy nhiên, nếu xét sự hiểu biết của các doanh nghiệp trong từng ngành thì có sự chênh lệch, chưa đồng đều.

Đáng chú ý, chỉ có 29% doanh nghiệp cho biết đã triển khai chính sách về liêm chính. Một số doanh nghiệp cho biết chưa triển khai chương trình liêm chính tổng thể trong doanh nghiệp nhưng đã triển khai các chính sách và quy định trong nội bộ doanh nghiệp như kiếm soát chi tiêu, thực hiện cơ chế báo cáo (chiếm trên 60%). Nếu tính riêng lĩnh vực ngân hàng thì tỷ lệ này chiếm 80%.

Các quy định khác như mua sắm - đấu thầu, luân chuyển cán bộ, tặng quà và nhận quà, khiếu nại, tố cáo… vẫn chưa nhiều doanh nghiệp thực hiện. Trên 50% chú trọng triển khai tới các quy định như kiểm soát nội bộ, tuyển dụng đào tạo, đề bạt, chế độ đãi ngộ, tiếp khách.

Gần một nửa số doanh nghiêp tham gia khảo sát cũng cho biết thỉnh thoảng gặp hành vi gây khó khăn khi giao dịch với cơ quan Nhà nước (thuế, hải quan…).

Và được "ưu tiên” trong việc gây khó khăn này là các ngành da giày, ngân hàng, chế biến lương thực - thực phẩm.

Cơ quan tiến hành khảo sát cho rằng, lý do dẫn đến các doanh nghiệp Việt Nam chưa thực hiện và thực hiện chưa thành công chương trình liêm chính trong doanh nghiệp so với các công ty đa quốc gia là do chưa có đủ khả năng kiểm soát hết các quy định về hoạt động của doanh nghiệp, thiếu nhân lực, khó khăn trong việc xác định giá trị cốt lõi và nếu có triển khai thì việc phổ biến, đào tạo thường xuyên còn hạn chế, chưa có sự đồng thuận cao trong doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, có rất nhiều yếu tố dẫn đến thành công trong việc thực hiện chương trình liêm chính trong doanh nghiệp, đó là sự đồng thuận và tính cam kết cao, tăng cường vai trò của các nhà lãnh đạo và tính trách nhiệm trong kinh doanh, thường xuyên nâng cao yêu cầu về các chuẩn mực liên quan tới tính nhất quán, tính tuân thủ phải là một công việc có tính bắt buộc...

Theo ông Nguyễn Quang Vinh, Phó tổng thư ký VCCI, liêm chính và minh bạch thực ra là lõi của quản trị kinh doanh, chi phối quá trình giao tiếp, trao đổi thông tin trong nội bộ doanh nghiệp, tương tác từ cả chiều trên xuống và dưới lên.

“Tìm cơ hội săn tìm lợi nhuận ở “vùng nước đục”, đó là cách làm chỉ mang tính ngắn hạn. Giờ đây, nền kinh tế đã phát triển đến mức, cơ hội thực sự chỉ dành cho những doanh nghiệp có cái nhìn dài hạn theo đuổi giá trị phát triển bền vững mà thôi”, ông Vinh nói.