Tại hội nghị toàn quốc về du lịch y tế gắn với phát triển bền vững do Bộ Y tế và Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tổ chức mới đây, GS. TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Y tế, nhận định du lịch y tế là xu thế phát triển mạnh mẽ, kết hợp dịch vụ y tế chất lượng cao và trải nghiệm du lịch, mang lại lợi ích kinh tế và nâng cao vị thế quốc gia.

Theo báo cáo quốc tế, thị trường du lịch y tế toàn cầu năm 2024 đạt 100 tỷ USD, với mức tăng trưởng hằng năm từ 15 đến 25%. Tại Việt Nam, quy mô thị trường đã đạt khoảng 700 triệu USD trong năm 2024 và dự báo có thể đạt gần 4 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng bình quân 18%/năm.

LỢI THẾ CỦA VIỆT NAM

"Việt Nam có nhiều điều kiện để trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch y tế thế giới", ông Thuấn nhận định. Lợi thế lớn nhất là chi phí cạnh tranh cùng chất lượng chuyên môn được khẳng định. Nhiều kỹ thuật y học phức tạp như can thiệp tim mạch, ghép tạng, hỗ trợ sinh sản (IVF), nha khoa thẩm mỹ tại Việt Nam có chi phí thấp hơn nhiều so với khu vực và quốc tế.

Một thế mạnh khác của nước ta đó là nền y học cổ truyền lâu đời. GS.TS. Trịnh Thị Diệu Thường, Phó Cục trưởng Cục Quản lý y dược cổ truyền (Bộ Y tế), thông tin Việt Nam có hơn 5.000 loài thực vật dược liệu cùng nhiều phương pháp trị liệu đặc sắc như châm cứu, dưỡng sinh, xoa bóp...

Hiện cả nước có 66 bệnh viện y học cổ truyền công lập, hàng nghìn phòng khám gia truyền. "Đây là lợi thế riêng giúp xây dựng thương hiệu du lịch y tế Việt Nam - điểm đến chăm sóc sức khỏe Đông - Tây kết hợp," GS. Thường nói.

Nhiều năm qua, hệ thống y tế Việt Nam có những bước phát triển nổi bật, từ ghép tạng, ung thư đến điều trị hiếm muộn. Nhiều bệnh viện lớn như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện 108, Bệnh viện 103 đã làm chủ nhiều kỹ thuật ngang tầm khu vực, thậm chí có kỹ thuật chỉ rất ít nước làm được.

Việt Nam cũng sở hữu đội ngũ bác sĩ trình độ cao, nhiều người được đào tạo tại các quốc gia y khoa hàng đầu. Chi phí điều trị tại Việt Nam thường thấp hơn 40 – 70% so với Singapore hay Thái Lan, nhưng chất lượng dịch vụ đang tiệm cận. Với lợi thế cạnh tranh này, không ít Việt kiều, người dân các nước lân cận đã lựa chọn đến Việt Nam chữa bệnh kết hợp nghỉ dưỡng.

Cùng với định hướng chiến lược, nhiều bệnh viện đầu ngành đã tiên phong triển khai mô hình du lịch y tế phục vụ bệnh nhân nước ngoài. Đại diện Ban Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ mỗi năm, bệnh viện tiếp nhận hàng nghìn bệnh nhân từ Campuchia, Lào, cùng kiều bào và khách từ Mỹ, Úc, Canada, Nhật Bản. Điều này chứng tỏ uy tín y tế Việt Nam đang được khẳng định trên bản đồ khu vực.

Trong khi đó, Khu Y tế kỹ thuật cao Hoa Lâm - Shangri-La, bao gồm Bệnh viện Quốc tế City và Bệnh viện Gia An 115, được xem là mô hình tiêu biểu cho sự hội nhập chuẩn quốc tế. TS.BS. Trương Vĩnh Long, Giám đốc Bệnh viện Gia An 115, cho biết Gia An 115 là bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam đạt chuẩn AACI (Mỹ), với chuyên khoa mũi nhọn về tim mạch, thần kinh, đột quỵ. "Cùng với dịch vụ cấp cứu 24/7, chúng tôi hướng đến phục vụ du khách quốc tế ngay trong hành trình nghỉ dưỡng," BS. Long nói.

Về phía doanh nghiệp lữ hành, đại diện NovaWorld Phan Thiết (Nova Group) cho biết định hướng xây dựng mô hình nghỉ dưỡng chăm sóc sức khỏe toàn diện, kết hợp dịch vụ du lịch y tế hiện đại với các liệu pháp phục hồi chức năng, yoga, thiền và spa. Mục tiêu là mang đến cho du khách quốc tế trải nghiệm "nghỉ dưỡng - khám chữa bệnh - tái tạo năng lượng" trọn gói ngay tại một điểm đến.

3 TRỤ CỘT CHIẾN LƯỢC

Theo đại diện Cục Du lịch Quốc gia, Việt Nam là điểm đến du lịch hấp dẫn với nhiều di sản thiên nhiên, văn hóa được thế giới công nhận như Vịnh Hạ Long, Phong Nha – Kẻ Bàng, các bãi biển Đà Nẵng, Nha Trang, các di tích lịch sử tại Hà Nội, Huế... Các yếu tố chính trị – xã hội ổn định, khả năng tổ chức sự kiện quốc tế lớn như APEC, ASEM là lợi thế trong việc kết hợp du lịch với nghỉ dưỡng – chăm sóc sức khỏe.

Tuy nhiên, ngành du lịch y tế Việt Nam đang đối mặt nhiều thách thức. Cả nước có rất ít bệnh viện đạt chứng nhận chất lượng cấp quốc tế (như JCI), gây khó khăn trong việc thu hút khách hàng cao cấp. Một số quy định về liên doanh, liên kết và cơ chế tài chính còn bất cập, chưa cho phép bệnh viện công lập có đủ động lực phát triển dịch vụ chất lượng cao.

Để khắc phục các điểm nghẽn, "Đề án Phát triển dịch vụ khám, chữa bệnh chất lượng cao và thúc đẩy du lịch y tế giai đoạn 2025 - 2030" đang được xây dựng. Theo đó, mục tiêu đến năm 2030, sẽ có ít nhất 15 bệnh viện đạt chuẩn quốc tế, trong đó 5 bệnh viện công lập, triển khai 10 - 15 gói dịch vụ kết hợp y tế - du lịch - nghỉ dưỡng tại các địa phương trọng điểm như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Khánh Hòa...

Các gói dịch vụ dự kiến bao gồm: Khám sức khỏe tổng quát, điều trị tim mạch, hỗ trợ sinh sản, phẫu thuật thẩm mỹ, phục hồi chức năng, trị liệu bằng y học cổ truyền… gắn liền với tour du lịch nghỉ dưỡng.

Bộ Y tế đã xác định phát triển du lịch y tế là hướng đi chiến lược với ba trụ cột: y tế chuyên sâu, y học cổ truyền và chăm sóc sức khỏe gắn với du lịch nghỉ dưỡng.

Trước mắt, Việt Nam tập trung một số dịch vụ thế mạnh như: ghép tạng, điều trị ung thư, tim mạch, nha khoa, thẩm mỹ và phục hồi chức năng. Song song, phát triển các trung tâm y học cổ truyền, spa trị liệu, dịch vụ chăm sóc sức khỏe kết hợp nghỉ dưỡng biển, núi, văn hóa bản địa.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh để hiện thực hóa mục tiêu, Việt Nam cần có tầm nhìn dài hạn. "Bên cạnh việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế theo chuẩn quốc tế, chúng ta phải xây dựng chiến lược quảng bá đồng bộ, phát triển cơ chế visa y tế; đồng thời khuyến khích hợp tác công - tư để huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội," Thứ trưởng nói.

Về chính sách, Bộ Y tế phối hợp Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch cùng các địa phương xây dựng cơ chế quảng bá, liên kết bệnh viện với doanh nghiệp lữ hành. Các gói dịch vụ y tế - du lịch sẽ được chuẩn hóa, công khai chi phí và chất lượng để tạo niềm tin cho khách hàng.

Các chuyên gia cũng cho rằng Việt Nam cần tập trung đào tạo nhân lực y tế, đặc biệt ngoại ngữ và kỹ năng phục vụ. Việc gắn kết dịch vụ y tế với sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng, văn hóa, ẩm thực cũng sẽ tạo nên sự khác biệt, kỳ vọng mang lại nguồn thu lớn cho đất nước.