Dự thảo nghị định mới điều chỉnh thẩm quyền xử phạt trong hàng không dân dụng

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, từ khi Nghị định 162/2018/NĐ-CP có hiệu lực tháng 1/2019 đến hết tháng 8/2025, các cơ quan có thẩm quyền đã ban hành 2.867 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không, với tổng số tiền hơn 20,3 tỷ đồng. 

Các hành vi vi phạm chủ yếu là hành khách gây mất trật tự tại cảng hàng không, hút thuốc trên máy bay, nhân viên hàng không không tuân thủ quy trình. Ngoài phạt tiền, nhiều trường hợp còn bị áp dụng biện pháp bổ sung như tước giấy phép, đình chỉ hoạt động hoặc cấm bay.

Thực tiễn triển khai thời gian qua cho thấy, dù Nghị định 162 góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong lĩnh vực hàng không, song công tác xử phạt vẫn tồn tại nhiều vướng mắc. Một số quy định chưa thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi và Nghị định 189/2025/NĐ-CP, dẫn đến việc áp dụng còn bất cập. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương trong phát hiện, xử lý vi phạm chưa thực sự chặt chẽ; trong khi đó, ý thức tuân thủ pháp luật của một bộ phận hành khách và doanh nghiệp vẫn còn hạn chế

Trong bối cảnh bộ máy nhà nước được sắp xếp tinh gọn theo Nghị quyết 18-NQ/TW và mô hình chính quyền hai cấp, cùng với việc nhiệm vụ bảo đảm an ninh hàng không được chuyển giao cho Bộ Công an, nhiều quy định hiện hành đã không còn phù hợp. Chính vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung nghị định lần này được đánh giá là cần thiết để đảm bảo tính thống nhất và hiệu lực thi hành.

Dự thảo nghị định tập trung vào việc phân định lại thẩm quyền xử phạt, tăng mức phạt và bổ sung quyền hạn cho các cơ quan chức năng. Cụ thể, thanh tra viên có thể phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 10 triệu đồng và tịch thu tang vật vi phạm; trưởng đoàn thanh tra có thể xử phạt tới 50 triệu đồng; chánh thanh tra Cục Hàng không, công an cấp tỉnh và lực lượng phòng cháy chữa cháy cứu hộ được quyền phạt tới 80 triệu đồng, đồng thời có quyền tước giấy phép hoặc đình chỉ hoạt động4.sosanh.

Đặc biệt, chánh thanh tra Bộ Công an và trưởng đoàn thanh tra do Bộ này thành lập được trao thẩm quyền xử phạt lên tới 100 triệu đồng, kèm quyền tước giấy phép hoặc đình chỉ.

Song song, dự thảo cũng quy định rõ vai trò của Cục Hàng không Việt Nam và hệ thống cảng vụ. Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam có quyền phạt đến 100 triệu đồng, tước giấy phép hoặc chứng chỉ hành nghề; giám đốc Cảng vụ hàng không có thẩm quyền phạt tới 50 triệu đồng; trong khi đó, trưởng đại diện Cảng vụ có thể xử phạt đến 25 triệu đồng và áp dụng biện pháp đình chỉ hoạt động.

Đối với chính quyền địa phương, Chủ tịch UBND cấp xã có thể xử phạt đến 50 triệu đồng, áp dụng biện pháp tước giấy phép hoặc đình chỉ hoạt động; Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thể xử phạt đến 100 triệu đồng. Đồng thời, thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND cấp huyện được bãi bỏ nhằm bảo đảm phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp hiện nay.

Đáng chú ý, dự thảo nghị định đã bổ sung thẩm quyền cụ thể cho Công an nhân dân. Theo đó, chiến sĩ công an đang thi hành công vụ được phép xử phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 10 triệu đồng và tịch thu tang vật. Trưởng đồn công an, trưởng trạm, đội trưởng hoặc trưởng công an cấp xã có thể xử phạt mức cao hơn, từ 30 đến 50 triệu đồng, kèm quyền đình chỉ hoạt động hoặc tước giấy phép. Các thủ trưởng đơn vị cảnh sát cơ động và cấp lãnh đạo cao hơn được giao thẩm quyền xử phạt tới 100 triệu đồng.

So sánh với quy định trước đây, nhiều chức danh đã được mở rộng thẩm quyền xử phạt và tăng mức phạt tiền. Ví dụ, thanh tra viên từ mức tối đa 500.000 đồng nay được nâng lên 10 triệu đồng; Chủ tịch UBND xã từ 5 triệu đồng lên 50 triệu đồng; đồng thời quyền tước giấy phép và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả cũng được bổ sung.

Bộ Xây dựng khẳng định nghị định sửa đổi không phát sinh thủ tục hành chính mới mà chỉ cụ thể hóa thẩm quyền xử phạt theo luật hiện hành.