Ngày 10 – 11/9, Hội nghị Quản lý bệnh viện châu Á 2025 diễn ra tại TP.HCM, với sự tham gia 1.200 đại biểu từ 30 quốc gia, đặc biệt là đại diện cho các Bộ Y tế Thái Lan, Malaysia, Philippines, Australia.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh y học toàn cầu đang đối diện những thách thức chưa từng có như dân số già hóa nhanh, bệnh không lây nhiễm gây hơn 70% ca tử vong, dịch bệnh mới nổi, biến đổi khí hậu và khủng hoảng nhân lực y tế. Trước những áp lực toàn cầu, ngành y tế Việt Nam cũng đang chuyển đổi tư duy từ mô hình “chữa bệnh” sang “quản trị sức khỏe chủ động”.

Đây là năm thứ 5 Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị Quản lý Bệnh viện Châu Á. Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, đây là cơ hội để Việt Nam chia sẻ tầm nhìn phát triển hệ thống y tế bền vững, đồng thời tiếp nhận những kinh nghiệm quản lý bệnh viện tiên tiến từ khu vực và thế giới.

VIỆT NAM ĐÃ ĐẠT NHIỀU BƯỚC TIẾN VỀ Y TẾ

Trong những năm qua Việt Nam đã đạt nhiều bước tiến trong nâng cao chất lượng y tế, với việc triển khai Bộ tiêu chí chất lượng bệnh viện gồm 83 tiêu chí trên toàn quốc. Nhiều bệnh viện công lập và tư nhân đã được công nhận đạt chuẩn quốc tế.

Chia sẻ bên lề Hội nghị, ông Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, cho biết nhiều quốc gia và hiệp hội y tế trong khu vực đều có hệ thống tiêu chí riêng, trong đó JCI (Joint Commission International) của Mỹ được xem là bộ tiêu chí toàn diện và khó đạt nhất. Việt Nam hiện đã ban hành bộ tiêu chí phù hợp điều kiện thực tế, bao quát từ tiếp đón, chẩn đoán, điều trị đến theo dõi.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đang triển khai nhiều đề án trọng điểm như chuyển đổi số và xây dựng cơ sở dữ liệu y tế, phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện, du lịch y tế gắn với chăm sóc sức khỏe, cùng mạng lưới bệnh viện vệ tinh để hỗ trợ chuyên môn và chuyển giao kỹ thuật.

Theo ông Hà Anh Đức, cả nước hiện có khoảng 1.700 bệnh viện công và tư, trong đó hơn 500 đơn vị đã áp dụng hồ sơ bệnh án điện tử. Cục cũng là cơ quan đầu mối xây dựng danh mục dùng chung cho hệ thống bệnh án điện tử, với gần 100.000 danh mục đã được ban hành nhằm bảo đảm tính liên thông và vận hành dữ liệu hiệu quả.

NHỮNG THÁCH THỨC LỚN TRONG CHUYỂN ĐỔI SỐ Y TẾ TẠI VIỆT NAM

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, hệ thống y tế Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức: tình trạng quá tải ở bệnh viện tuyến trung ương, y tế cơ sở chưa phát huy đúng vai trò, thiếu hụt nhân lực chất lượng cao ở vùng khó khăn, cơ chế tài chính và bảo hiểm y tế chưa đồng bộ, trong khi chuyển đổi số còn thiếu tính liên thông.

Theo TS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám và chữa bệnh, chuyển đổi số y tế hiện nay đối diện ba vấn đề lớn:

Thứ nhất, cơ chế chỉ đạo và khung pháp lý chưa theo kịp tốc độ phát triển của dịch vụ số, trong khi cơ chế tài chính bền vững cho hạ tầng công nghệ còn hạn chế.

Thứ hai, hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) thiếu đồng bộ, dữ liệu y tế phân mảnh, chưa cập nhật thời gian thực và tiềm ẩn rủi ro an ninh.

Thứ ba, nhân lực chuyên trách về CNTT y tế còn thiếu, chưa có chương trình đào tạo bài bản và liên tục.

Ngoài ra, người dân vẫn lo ngại vấn đề bảo mật khi sử dụng dịch vụ trực tuyến. Bộ Y tế đang phối hợp Bộ Công an để tăng cường an toàn dữ liệu. Ông Đức nhấn mạnh, để tiệm cận chuẩn quốc tế, bệnh viện Việt Nam cần xác định lộ trình, tiếp thu kinh nghiệm tiên tiến và ứng dụng phù hợp thực tiễn.

Ông cũng cho biết, Việt Nam đang ở giai đoạn đầu xây dựng tiêu chuẩn và quy định cho ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y tế. Nếu bắt kịp xu thế, AI sẽ góp phần giảm tải bệnh viện, tiết kiệm chi phí và nâng cao niềm tin của người bệnh.

KINH NGHIỆM QUỐC TẾ CHO VIỆT NAM

Tại phiên thảo luận với chủ đề “Chuyển đổi mô hình chăm sóc – Chiến lược nâng cao hiệu quả lâm sàng và vận hành, hướng tới chất lượng điều trị tốt hơn cho người bệnh”, các chuyên gia đã chia sẻ những thách thức lớn của hệ thống y tế và giải pháp chuyển đổi tại các quốc gia của mình nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe.

Theo PGS.TS Nguyễn Hoàng Định, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, y học hiện đại ngày càng phức tạp, người bệnh thường mắc nhiều bệnh mạn tính đòi hỏi sự phối hợp đa chuyên khoa, dẫn đến nguy cơ điều trị phân mảnh. Ngoài ra, tình trạng quá tải, áp lực chi phí và nguy cơ kiệt sức của nhân viên y tế đang ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng điều trị.

Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, một số sáng kiến đã được triển khai như tích hợp cảnh báo trong hồ sơ bệnh án điện tử (EMR), giúp phát hiện nguy cơ nhiễm khuẩn sớm và giám sát viêm phổi bệnh viện, qua đó nâng cao an toàn người bệnh.

TS Jamine Ong, Dược sĩ lâm sàng chính của Bệnh viện Đa khoa Singapore, chia sẻ Singapore đối mặt tình trạng già hóa dân số nhanh chóng, ít nhất 1/5 dân số sẽ trên 65 tuổi, kéo theo gánh nặng bệnh mạn tính và nhu cầu chăm sóc dài hạn. Do đó, quốc gia này chú trọng các nguồn lực để hỗ trợ người dân sống khỏe mạnh, gắn với chiến lược “già hóa lành mạnh”.

Ông Ihtiman Hossain, Chuyên gia tư vấn Giải pháp lâm sàng, Wolters Kluwer Health (Singapore), nhấn mạnh một thách thức lớn của khu vực châu Á là giảm thiểu sự khác biệt trong điều trị, hướng tới y tế dựa trên bằng chứng và quản lý chi phí hiệu quả. Bài toán đặt ra không chỉ là triển khai công nghệ mà còn là duy trì tính liên tục và bảo đảm dữ liệu y tế chính xác, liên thông.

Đối với vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI), TS Ong dẫn ví dụ chương trình sàng lọc võng mạc quốc gia tại Singapore ứng dụng AI để hỗ trợ nhân viên y tế không chuyên, đạt độ chính xác gần tương đương chuyên gia, góp phần mở rộng tiếp cận dịch vụ. Tuy nhiên, chi phí đầu tư hạ tầng số và yêu cầu giám sát liên tục vẫn là rào cản lớn.

Ở góc độ khác, TS Jamine Ong nhận định ứng dụng AI trong ngành y tế vẫn chậm và đi sau những ngành khác như tài chính, công nghệ, logistic…

Tuy nhiên đa số các diễn giả đều có chung nhận định “AI trong y tế di chuyển với tốc độ của niềm tin”. Muốn ứng dụng bền vững, cần minh bạch, có cơ chế quản trị vòng đời, đảm bảo khả năng giải thích và tính an toàn.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Định nhấn mạnh: “Chúng tôi không xem AI là thay thế, mà là công cụ hỗ trợ, phải được triển khai ở những lĩnh vực hẹp, có thể kiểm chứng hiệu quả”.

NĂM 2025 LÀ THỜI ĐIỂM THEN CHỐT CHO Y TẾ VIỆT NAM

Tại Hội nghị Quản lý bệnh viện châu Á 2025, hàng loạt giải pháp công nghệ y tế đã được giới thiệu, tập trung vào xu hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và mô hình chăm sóc dựa trên giá trị.

Các chuyên gia từ Hong Kong (Trung Quốc), Philippines và Siemens Healthineers phân tích tiềm năng của AI trong việc giảm tải bệnh viện, tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả điều trị. Trong khi đó, đại biểu Việt Nam, Malaysia và Thái Lan chia sẻ kinh nghiệm triển khai hệ thống thanh toán DRG (Diagnosis Related Groups), hướng tới cân bằng giữa chi phí và chất lượng chăm sóc. TS Wachiraporn Arunothong, Bộ Y tế Công cộng Thái Lan, nhấn mạnh DRG là công cụ quan trọng để phân bổ nguồn lực công bằng, đảm bảo minh bạch và tạo điều kiện để mọi người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng.

Bên lề hội nghị, ông Hồng Nguyễn, Giám đốc Khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Wolters Kluwer Health, cho biết dù AI trong y tế có tốc độ triển khai chậm hơn các lĩnh vực khác do đặc thù ngành, nhưng đổi lại mang tính an toàn cao. Ông cũng lưu ý nhiều công nghệ hiện nay chủ yếu phục vụ người bệnh, trong khi bác sĩ và nhân viên y tế – những người trực tiếp sử dụng vẫn chưa nhận được sự hỗ trợ tương xứng.

Wolters Kluwer Health đã giới thiệu giải pháp UpToDate® Enterprise Edition, hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDS) tích hợp AI dành cho các bệnh viện quy mô lớn. Giải pháp này cho phép tra cứu ngôn ngữ tự nhiên, xử lý tình huống phức tạp nhanh chóng, giảm tải áp lực công việc, đồng thời tận dụng dữ liệu toàn hệ thống để nâng cao hiệu quả quản lý và đào tạo. Giải pháp sẽ được triển khai tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam.

Theo các chuyên gia, năm 2025 là thời điểm then chốt khi Việt Nam phải đối diện nhiều thách thức y tế: thiếu hụt nhân lực, quá tải bệnh viện, yêu cầu nâng cao chất lượng điều trị, cũng như già hóa dân số trong 10 năm tới. Việc đăng cai hội nghị không chỉ thể hiện cam kết cải cách và hội nhập quốc tế của ngành y tế, mà còn là cơ hội để các bệnh viện trong nước tiếp cận kinh nghiệm quản lý tiên tiến và mô hình đổi mới từ nhiều quốc gia.