IMF và BOE cảnh báo nguy cơ chứng khoán đột ngột điều chỉnh vì cơn sốt AI

Giữa lúc cổ phiếu liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) đang tăng nóng, hai cơ quan này nói đến nguy cơ vỡ bong bóng AI tương tự như vụ vỡ bong bóng dotcom vào năm 2000.

Trong một bài phát biểu vào ngày 8/10, Tổng giám đốc Kristalina Georgieva IMF nhấn mạnh rằng tâm lý lạc quan của thị trường về tiềm năng nâng cao năng suất của AI có thể "thay đổi đột ngột", gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Trước đó chỉ vài giờ, Ủy ban Chính sách Tài chính của BOE cũng đưa ra những so sánh với vụ vỡ bong bóng dotcom, cảnh báo về nguy cơ "điều chỉnh đột ngột" trên thị trường tài chính toàn cầu.

Theo bà Georgieva, sự lạc quan về AI đã "thổi bùng" thị trường và hỗ trợ nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên, bà cũng cảnh báo về một sự điều chỉnh mạnh trong giá cổ phiếu có thể "kéo giảm tăng trưởng toàn cầu, phơi bày những điểm yếu và làm cho cuộc sống trở nên đặc biệt khó khăn đối với các nước đang phát triển".

Tương tự, BOE cảnh báo rằng "nguy cơ điều chỉnh mạnh của thị trường đã gia tăng", khi tỷ lệ giá trên thu nhập (P/E) điều chỉnh theo chu kỳ của cổ phiếu ở Mỹ đang gần đạt mức của 25 năm trước, tương đương với đỉnh của bong bóng dotcom.

Chỉ số S&P 500 - thước đo giá cổ phiếu các công ty lớn niêm yết tại Mỹ đang giao dịch - ở mức P/E là 25 lần, "cao hơn so với bình quân lịch sử" nhưng vẫn dưới mức của bong bóng dotcom năm 2000. Chỉ số này đã tăng 14% trong năm nay, phục hồi nhanh chóng từ sự sụt giảm sau khi Tổng thống Donald Trump công bố kế hoạch thuế quan đối ứng gây chấn động vào tháng 4.

Trong một cuộc trao đổi với hãng tin CNBC, CEO Jensen Huang của hãng chip Nvidia nói rằng sự bùng nổ AI hiện tại "khác biệt đáng kể" so với bong bóng dotcom vì các công ty lớn trong cơn sốt hiện nay như Microsoft, Google và Meta giàu có hơn nhiều so với những công ty như pets.com - một trong những công ty nổi tiếng nhất trong thời kỳ bong bóng internet.

Các quan chức của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng đã nói giảm về khả năng xảy ra một đợt điều chỉnh thị trường gây thiệt hại lớn. Bà Mary Daly, người đứng đầu Fed San Francisco, tuần này nói bong bóng AI không phải là mối đe dọa đối với sự ổn định tài chính. "Nghiên cứu và kinh tế học gọi đó là một bong bóng tốt, nơi các công ty nhận được rất nhiều vốn đầu tư. Ngay cả khi các nhà đầu tư không có được tất cả các khoản lợi nhuận như họ mong muốn, một vụ vỡ bong bóng AI cũng không hoàn toàn vô nghĩa, mà vẫn để lại một thứ gì đó có ích”, bà Daly nói.

Tuy nhiên, BOE lập luận rằng nguy cơ đảo ngược thị trường đã được thúc đẩy bởi các vụ vỡ nợ trên thị trường tín dụng ô tô ở Mỹ trong những tháng gần đây. Ngoài ra, còn có những rủi ro khác liên quan đến áp lực chính trị gia tăng đối với Fed, và tất cả đều có thể "dẫn đến một cuộc định giá lại mạnh mẽ của các tài sản định giá bằng USD". BOE nói thêm rằng sự bất định liên quan tới những diễn biến chính trị gần đây ở Pháp và Nhật Bản cũng có thể gây ra sự gián đoạn trên thị trường nợ.

Cũng theo BOE, những rủi ro nói trên, khi kết hợp với tỷ trọng vốn hóa ngày càng lớn của một số ít công ty liên quan tới AI trong các chỉ số chính, sẽ khiến thị trường cổ phiếu đặc biệt dễ bị tổn thương nếu kỳ vọng về AI trở nên kém lạc quan hơn. Nhóm 5 công ty công nghệ hàng đầu hiện đang chiếm tỷ trọng gần 30% trong S&P 500, mức cao nhất mọi thời đại.

Thị trường tín dụng Mỹ đã rung chuyển trong những tuần gần đây bởi các vụ vỡ nợ của nhà cho vay ô tô dưới chuẩn Tricolor và công ty phụ tùng ô tô First Brands. Hai công ty này có điểm chung là đều dựa nhiều vào các khoản vay từ các nhà cung cấp tín dụng tư nhân và vốn vay ngắn hạn dựa trên hóa đơn chưa được thanh toán (invoice financing).

Bà Georgieva chỉ ra rằng sự bùng nổ AI và xu hướng suy yếu của đồng USD đã giúp nới lỏng các điều kiện tài chính và hỗ trợ nền kinh tế toàn cầu. "Chúng tôi dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu chỉ chậm lại một chút trong năm nay và năm tới. Tất cả các dấu hiệu cho thấy một nền kinh tế thế giới đã trụ vững được khi đương đầu với những căng thẳng cấp tính từ nhiều cú sốc”, bà nói.