Kho bạc Nhà nước hủy kết quả giao dịch trái phiếu Chính phủ nếu hợp đồng chưa ký trước 16h30

Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 103/2025/TT-BTC hướng dẫn nghiệp vụ sử dụng ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi và xử lý ngân quỹ nhà nước tạm thời thiếu hụt có hiệu lực thi hành từ ngày 15/12/2025. Một trong những nội dung đáng chú ý của Thông tư này là quy định chi tiết về giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ trên hệ thống giao dịch công cụ nợ.

Cụ thể, theo Điều 3 Thông tư số 103/2025/TT-BTC, việc sử dụng ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi được thực hiện thông qua bốn hình thức: (i) tạm ứng, vay cho ngân sách trung ương; (ii) tạm ứng, vay cho ngân sách cấp tỉnh; (iii) đầu tư thông qua mua bán lại trái phiếu Chính phủ và (iv) gửi có kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại.

Đối với ngân sách trung ương, các khoản tạm ứng hoặc vay được thực hiện trên cơ sở hợp đồng ký kết giữa Kho bạc Nhà nước và Vụ Ngân sách nhà nước. Trong khi đó, các địa phương có nhu cầu tạm ứng hoặc vay ngân quỹ phải gửi đề nghị tới Bộ Tài chính kèm theo nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh hoặc dự toán vay đã được phê duyệt.

Sau khi được chấp thuận, Sở Tài chính lập hai bản Giấy rút vốn và gửi Kho bạc Nhà nước khu vực. Nếu không, Bộ Tài chính sẽ có văn bản trả lời Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và nêu rõ lý do.

Đáng chú ý, Thông tư số 103/2025/TT-BTC quy định rõ cơ chế sử dụng ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi để mua bán lại trái phiếu Chính phủ.

Theo đó, đối tác giao dịch là các ngân hàng thương mại thành viên giao dịch công cụ nợ theo Thông tư 30/2019/TT-BTC, ngoại trừ các ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt hoặc chuyển giao bắt buộc.

Các giao dịch được thực hiện theo nguyên tắc cạnh tranh lãi suất. Cụ thể, lãi suất mua bán lại được xét chọn theo thứ tự từ cao xuống thấp, đảm bảo tổng khối lượng giao dịch không vượt quá mức Kho bạc Nhà nước thông báo.

Trong trường hợp tổng khối lượng chào vượt quá hạn mức, phần dư sẽ được phân bổ cho các ngân hàng theo tỷ lệ khối lượng chào, làm tròn đến hàng tỷ đồng và phần dư còn lại sau khi làm tròn được phân bổ cho ngân hàng thương mại đầu tiên chào tại mức lãi suất được lựa chọn thấp nhất

Thông tư số 103/2025/TT-BTC nêu rõ, mỗi ngân hàng thương mại được chào tối đa 5 bản chào cho một kỳ hạn trong mỗi phiên giao dịch, đảm bảo tổng khối lượng chào không vượt quá tổng khối lượng yêu cầu chào giá của Kho bạc Nhà nước.

Trong đó, mỗi bản chào bao gồm lãi suất chào (tính đến 2 chữ số thập phân); các mã trái phiếu Chính phủ được sử dụng để làm tài sản đảm bảo và khối lượng chào (khối lượng giao dịch) tương ứng cho từng mã (tính theo mệnh giá).

Trong quá trình giao dịch, trái phiếu Chính phủ được dùng làm tài sản bảo đảm và được giữ nguyên trạng. Nếu phát sinh lãi danh nghĩa trong thời gian giao dịch, việc hoàn trả phần lãi này cho ngân hàng thương mại sẽ được thực hiện bên ngoài hệ thống giao dịch.

Ngoài ra, Thông tư cũng cho phép Kho bạc Nhà nước sử dụng ngân quỹ tạm thời nhàn rỗi để gửi có kỳ hạn tại ngân hàng thương mại, với cơ chế lựa chọn tương tự: cạnh tranh lãi suất.

Theo đó, các ngân hàng có lãi suất chào cao hơn sẽ được ưu tiên, và số tiền gửi sẽ được phân bổ theo tỷ lệ khi tổng mức chào vượt quá hạn mức của Kho bạc Nhà nước. Lịch biểu, phương thức giao dịch và kết quả thực hiện đều được yêu cầu công khai minh bạch.

Về xử lý ngân quỹ tạm thời thiếu hụt, Điều 4 Thông tư quy định, với ngân quỹ bằng đồng Việt Nam, Kho bạc Nhà nước căn cứ phương án điều hành quý đã được Bộ Tài chính phê duyệt để phát hành tín phiếu kho bạc hoặc thu hồi trước hạn các khoản gửi có kỳ hạn tại ngân hàng thương mại, đảm bảo đáp ứng kịp thời nhu cầu chi của ngân sách.

Trong khi đó, với ngân quỹ bằng ngoại tệ, Kho bạc Nhà nước quyết định thời điểm, khối lượng và loại ngoại tệ mua từ các ngân hàng thương mại được phép kinh doanh theo nguyên tắc cạnh tranh tỷ giá từ thấp đến cao, phù hợp với quy định của Ngân hàng Nhà nước về tỷ giá giao ngay giữa đồng Việt Nam với ngoại tệ dự kiến mua. 

Theo Thông tư số 103/2025/TT-BTC, trong trường hợp cần mua ngoại tệ gấp theo đề nghị các đơn vị giao dịch, Kho bạc Nhà nước có thể mua từ một trong các ngân hàng thương mại nơi mở tài khoản thanh toán ngoại tệ vẫn theo nguyên tắc cạnh tranh tỷ giá.