Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) cho biết vừa có yêu cầu các doanh nghiệp phối hợp thông tin các nội dung liên quan đến thực tập sinh doanh nghiệp dịch vụ đưa lao động đi làm việc tại Nhật Bản.

Động thái được Cục Quản lý lao động ngoài nước đưa ra sau khi Tổ chức thực tập kỹ năng Nhật Bản (OTIT) đề nghị phối hợp thông tin tới doanh nghiệp dịch vụ và thực tập sinh đi làm việc tại Nhật Bản một số nội dung liên quan đến việc bảo vệ quyền lợi, nâng cao chất lượng sinh hoạt, công việc thực tập sinh và doanh nghiệp dịch vụ.

Ở Nhật Bản, luật pháp nghiêm cấm về việc sa thải công nhân với lý do là đã mang thai. Công ty phái cử và Nghiệp đoàn quản lý không được phép cưỡng ép người lao động về nước với lý do đã có thai. Khi biết mình đã có thai, thực tập sinh có thể liên lạc và báo cho quầy tư vấn của nghiệp đoàn quản lý, người quản lý của công ty thực tập sinh đang thực tập hoặc nhờ đến cơ quan quản lý thực tập sinh người nước ngoài và quầy tư vấn khu vực thực tập sinh đang sinh sống để được tư vấn.

Khi nhận ra mình đã có thai, thực tập sinh cố gắng đăng ký sớm tại cơ quan hành chính địa phương nơi mình đang sinh sống để nhận được sổ sức khỏe bà mẹ và trẻ em cùng với phiếu khám thai.

Nếu thực tập sinh cảm thấy có thể sắp bị sa thải, hoặc bị bảo cho về nước thì hãy liên lạc đến cơ quan quản lý thực tập sinh người nước ngoài để được tư vấn.

Sau khi sinh con, lao động không được phép đi làm trong vòng 8 tuần đầu. Khoản thời gian sau đó, lao động có thể quay lại tiếp tục công việc thực tập kỹ năng.

Trường hợp lao động bị đình chỉ công việc thực tập kỹ năng để trở về nước sinh con, vẫn có thể xin tái nhập cảnh Nhật Bản để tiếp tục công việc thực tập.

Để tiếp tục công việc thực tập, thực tập sinh cần phải làm thủ tục giấy tờ ở cơ quan quản lý thực tập sinh người nước ngoài. Về vấn đề muốn tái tiếp tục thực tập kỹ năng và thời điểm tái tiếp tục thì thực tập sinh nên liên lạc, báo cho nghiệp đoàn quản lý và công ty đang thực tập biết nguyện vọng của mình.

Ngoài tư vấn bằng tiếng Việt qua điện thoại và email, thực tập sinh Việt Nam có thể liên hệ với dịch vụ hỗ trợ tư vấn bằng cuộc gọi trực tuyến (ứng dụng zoom). Ngay cả khi lao động không có số điện thoại vẫn có thể nhận tư vấn cách sử dụng đường truyền internet trong môi trường wifi.

Trước đó, Tổ chức thực tập sinh kỹ năng Nhật Bản đã tiến hành điều tra các thực tập sinh Việt Nam và phát hiện một số thực tập sinh được doanh nghiệp yêu cầu ký bản cam kết hoặc tư vấn với nội dung “thực tập sinh sẽ bị về nước nếu mang thai, sinh con trong thời gian thực tập tại Nhật Bản”.

Tổ chức thực tập kỹ năng Nhật Bản khẳng định việc này không phù hợp quy định pháp luật của hai nước và bản ghi nhớ về chương trình thực tập kỹ năng.

Để tránh phát sinh sự việc Tổ chức thực tập kỹ năng Nhật Bản phản ánh nêu trên, Cục Quản lý lao động ngoài nước cũng đã yêu cầu doanh nghiệp quán triệt các nhân viên của doanh nghiệp trong quá trình tư vấn, tuyển chọn, giáo dục định hướng, ký kết hợp đồng…, tuyệt đối không yêu cầu người lao động ký cam kết hoặc tư vấn với nội dung “thực tập sinh sẽ bị về nước nếu mang thai, sinh con trong thời gian thực tập tại Nhật Bản”.

Trường hợp phát sinh sự việc mang thai, sinh con… trong thời gian thực tập tại Nhật Bản, doanh nghiệp trao đổi với với đoàn thể quản lý, công ty tiếp nhận và bản thân thực tập sinh để có phương án xử lý phù hợp, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động.

Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, những năm gần đây, số lao động Việt Nam sang làm việc tại Nhật Bản chiếm khoảng 50% tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài hàng năm. Nhật Bản cũng là một trong những thị trường có điều kiện làm việc và thu nhập tốt, được người lao động Việt Nam ưa thích.

Hiện nay, Việt Nam phái cử lao động đi làm việc tại Nhật Bản theo các hình thức như: Chương trình thực tập sinh kỹ năng; chương trình đưa ứng viên điều dưỡng, hộ lý Việt Nam sang Nhật Bản làm việc trong khuôn khổ Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (EPA); chương trình lao động kỹ năng đặc định; chương trình lao động kỹ thuật, phiên dịch viên; lao động xây dựng, đóng tàu.

Hiện Nhật Bản luôn dẫn đầu trong các thị trường tiếp nhận lao động Việt Nam sang làm việc, trong 7 tháng của năm 2023, trong tổng số 85.224 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài thì riêng Nhật Bản tiếp nhận hơn 41.000 người, trong đó có 17.774 lao động nữ.