Thanh long là loại quả quen thuộc với người dân Nhật Bản. Người tiêu dùng Nhật Bản coi thanh long là loại quả giàu dinh dưỡng, giàu chất xơ, đem lại làn da đẹp, mịn màng. Họ thường ăn thanh long theo kiểu làm salad, trộn với ngũ cốc, hoặc ăn trực tiếp.

Ông Tạ Đức Minh, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản, cho biết nhu cầu tiêu thụ thanh long ở Nhật Bản khá cao. Nhật Bản đã trồng thanh long tại các tỉnh như Okinawa, Kagoshima, nhưng sản lượng không nhiều, đồng thời quả nhỏ, chua và giá đắt. Giá thành một quả thanh long ruột đỏ tại Nhật Bản khoảng 400 - 500 yên/quả (tương đương 80.000 - 100.000 VND).

Năm 2009 Việt Nam đã bắt đầu xuất khẩu thanh long tươi ruột trắng, đến tháng 01/2017 bắt đầu xuất khẩu thanh long ruột đỏ sang Nhật. 

Khi lần đầu tiên thanh long Việt Nam được đưa vào Nhật Bản, Công ty Yasaka (công ty đầu tiên đưa công nghệ xử lý nhiệt bằng hơi nước nóng vào Việt Nam) đã chọn đưa quả thanh long vào phân khúc là loại quả cao cấp chỉ bán tại các cửa hàng bách hóa.

Quả thanh long từ lúc hái xử lý và đưa lên kệ hàng chỉ trong vòng 3 ngày để giữ độ tươi ngon và được vận chuyển bằng đường hàng không.

Những năm gần đây, quả thanh long được nhập khẩu với số lượng nhiều hơn vào Nhật và đi bằng đường biển nên giá cả cũng rẻ hơn và được bán khắp các siêu thị trên toàn Nhật Bản. Cũng chính vậy, sự cạnh tranh của quả thanh long trên thị trường Nhật Bản cũng tăng lên.

Gần đây nhiều công ty của Việt Nam bắt đầu giới thiệu, chào hàng sản phẩm thanh long qua chế biến như nước quả thanh long đóng chai, thanh long sấy dẻo…, tuy nhiên về mẫu mã và giá cả chưa phù hợp với người tiêu dùng Nhật Bản.

“Các sản phẩm này nếu được đầu tư tốt, nghiên cứu kỹ nhằm phù hợp với thị hiếu tiêu dùng thì sẽ có thể có chỗ đứng tốt tại thị trường Nhật Bản”, ông Minh nhận định.

Để xuất khẩu hoa quả tươi nói chung và thanh long sang Nhật Bản một cách ổn định, bền vững không hề đơn giản. Bởi theo ông Minh, Nhật Bản là thị trường hết sức khó tính, khi chúng ta để lượng lượng quả tươi xuất sang Nhật vì bất kỳ lý do gì không được tốt. Chỉ cần một lô quả không đảm bảo tươi ngon, không đảm bảo quy định vệ sinh an toàn thực phẩm, để tồn dư chất bảo vệ thực vật thì bao công sức của bà con nông dân trồng ra được quả ngon sẽ không còn ý nghĩa.

“Chúng ta cần phải thực hiện liên kết đồng bộ từ khâu trồng trọt, xử lý, bảo quản, vận chuyển và xuất khẩu để đảm bảo quả tươi ngon, giữ được chất lượng, giữ được thương hiệu và giữ được thị trường”, ông Minh lưu ý.

Một vấn đề nữa Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản lưu ý, đó là người tiêu dùng Nhật Bản luôn có sự nhạy cảm cao với sự thay đổi liên tục giá bán sản phẩm nào đó. Do vậy các nhà nhập khẩu luôn mong muốn sự ổn định của giá cả và lượng cung từ phía đối tác Việt Nam.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt Nam cũng nên chú trọng đầu tư công nghệ, kỹ thuật sau thu hoạch để nghiên cứu nâng cao chất lượng, đa dạng chủng loại, hình thức sản phẩm nhằm đáp ứng thị hiếu riêng biệt của nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.

Ngoài những quy định chung về điều kiện trồng trọt, xử lý, bao bì, dán nhãn, chứng nhận kiểm dịch thực vật…quả thanh long tươi muốn xuất khẩu sang thị trường này còn phải đảm bảo một số quy định kỹ thuật như xử lý dịch hại, lấy mẫu kiểm tra trước xử lý, kiểm dịch thực vật và giấy chứng nhận… tuy nhiên so với Mỹ hay Australia, quá trình đưa các loại quả tươi vào Nhật kéo dài hơn với nhiều khó khăn.

Đối với Mỹ và Australia, quả thanh long xuất khẩu đi hai thị trường này phải được xử lý chiếu xạ tại các cơ sở chiếu xạ đã được Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) công nhận dưới sự giám sát của cán bộ kiểm dịch thực vật của Việt Nam.

Trong khi đó yêu cầu của Nhật Bản đưa ra có phần khắt khe hơn, đó là các lô thanh long xuất khẩu phải được xử lý hơi nước nóng (tối thiểu nhiệt độ 47,5 độ C trong 40 phút, phải đảm bảo được độ brix). Đồng thời việc xử lý hơi nước nóng phải được sự giám sát của cán bộ kiểm dịch của cả Việt Nam và Nhật Bản.