Ngày 18/5, Tổ công tác số 6 của Thủ tướng Chính phủ về kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 (theo Quyết định số 548/QĐ-TTg) do Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc làm tổ trưởng, đã có buổi làm việc trực tuyến với 5 tỉnh: Vĩnh Phúc, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bình Phước. 

VÌ SAO TỶ LỆ GIẢI NGÂN ĐẦU TƯ CÔNG THẤP?

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022 cho 5 tỉnh với tổng số vốn là hơn 26.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến ngày 4/5, các địa phương mới giải ngân được hơn 5.000 tỷ đồng, đạt 19% kế hoạch được giao.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh phục hồi kinh tế sau đại dịch, đẩy mạnh đầu tư công được coi là mũi nhọn tạo đột phá đối với tăng trưởng và tạo việc làm, hoàn thiện cơ sở hạ tầng và thu hút đầu tư nước ngoài...

Do vậy, cần tập trung tháo gỡ khó khăn để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, thúc đẩy các dự án để nhanh bàn giao và đưa vào sử dụng. "Càng giải ngân nhanh càng phục hồi kinh tế nhanh, đảm bảo tăng trưởng GDP và giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách nhà nước…", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói. 

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Vũ Việt Văn, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Vĩnh Phúc, cho biết, đến thời điểm ngày 4/5, tỉnh mới giải ngân đạt hơn 21% kế hoạch.

Nguyên nhân là do công tác chuẩn bị đầu tư dự án của các đơn vị còn hạn chế. Bên cạnh đó, thời gian qua, giá nguyên vật liệu tăng đột biến khiến nhiều công trình phải giãn tiến độ thi công.

Ngoài ra, Vĩnh Phúc có nhiều dự án trọng điểm có quy mô tổng mức đầu tư lớn khiến thời gian thực hiện thủ tục đầu tư mất thời gian. Tỉnh cũng gặp khó khăn về thẩm quyền trong việc kéo dài thực hiện, điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công hằng năm của các dự án sử dụng vốn ngân sách địa phương...

Bà Trần Tuệ Hiền, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước cho biết, đến thời điểm hiện tại, tỉnh này thực hiện phân bổ 100% kế hoạch vốn và giải ngân đạt 20% kế hoạch.

Giải thích lý do chậm trễ, bà Hiền nói: "Nguyên nhân khiến giải ngân vốn đầu tư công chậm chạm là do công tác giải phóng mặt bằng chậm; quá trình phê duyệt các bản vẽ thiết kế thi công mất nhiều thời gian, giá nguyên vật liệu tăng, mùa mưa đến sớm".

Ba tỉnh còn lại là Bình Thuận, Khánh Hoà và Phú Yên cũng gặp các vấn đề tương tự. 

Theo đánh giá của ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Địa phương và Lãnh thổ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, công tác thực hiện giải ngân vốn đầu tư công ở các địa phương vẫn còn nhiều hạn chế.

Theo đó, dù nhiều tỉnh đã phân cấp nhưng công tác triển khai vẫn chưa đi đôi với nâng cao năng lực. Nhiều dự án lúng túng trong công tác triển khai, năng lực của một số chủ đầu tư cũng như nhà thầu còn yếu kém, khả năng tài chính thấp nên không đáp ứng được các yếu tố đầu vào dẫn đến việc thực hiện dự án bị đình trệ.

HÀNG LOẠT "NÚT THẮT" CẦN SỚM THÁO GỠ

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn tại Bình Phước, bà Trần Tuệ Hiền, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Chính phủ và bộ, ngành sớm có hướng dẫn xử lý việc tăng giá nguyên nhiên, vật liệu để địa phương có căn cứ thực hiện điều chỉnh các dự án. 

"Cần cho phép địa phương trình HĐND tỉnh phân bổ kế hoạch vốn năm trước khoảng 6 tháng đối với nguồn ngân sách địa phương để thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà thầu thiết kế bản vẽ thi công và lên dự toán…", Chủ tịch Bình Phước nêu kiến nghị. 

Còn ông Lê Ngọc Tiến, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bình Thuận, đề nghị có văn bản hướng dẫn việc bố trí vốn đầu tư công để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch đấu giá tạo nguồn thu ngân sách địa phương, coi đó là cơ sở để phân khai cho các dự án đền bù tạo quỹ đất của tỉnh trong năm 2022.

Đồng thời, bộ, ngành sớm giao kế hoạch bổ sung dự toán ngân sách trung ương cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.

Tổng hợp các ý kiến phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh, theo báo cáo của các tỉnh, hiện nay còn nhiều nút thắt như: thủ tục đầu tư chậm, đấu thầu hợp đồng chậm, phân bổ vốn chậm, giải phóng mặt bằng nhiều khó khăn và xung đột về giá... nên phải tập trung tháo gỡ. Tuy nhiên, điều quan trọng là các địa phương phải thực sự chủ động, xử lý quyết liệt các vướng mắc trong phạm vi quyền hạn cho phép. 

Qua đó, triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện quyết liệt các chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng trong vấn đề giải ngân vốn đầu tư công. 

Cụ thể, sớm hoàn thiện thủ tục, tháo gỡ vướng mắc về giải phóng mặt bằng, đôn đốc thi công nhanh, bố trí vốn đủ để tạm ứng thanh toán, rà soát điều chỉnh vốn cho các dự án có tiến độ giải ngân nhanh.

Bộ trưởng đề nghị UBND tỉnh giao một phó chủ tịch phụ trách chuyên trách làm trưởng ban chỉ đạo của địa phương về giải ngân vốn đầu tư công để theo dõi sát sao và thể hiện trách nhiệm của người đứng đầu. 

"Bộ Tài chính sẽ tiếp thu ý kiến của các địa phương và sau buổi làm việc ngày hôm nay, chúng tôi sẽ phối hợp với các bộ, ngành báo cáo Chính phủ, Quốc hội để sửa đổi các văn bản pháp luật. Trường hợp cấp bách có thể đề xuất Chính phủ xin Quốc hội ban hành nghị quyết", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.