Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, có hiệu lực từ
ngày 1/7/2025, cùng các văn bản hướng dẫn đã quy định về việc thay đổi phương
thức đóng và mức thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, giúp người dân chủ động hơn trong việc
tham gia và tối ưu quyền lợi.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết bảo hiểm xã hội
tự nguyện là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức, cho phép công dân
Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt
buộc có thể tham gia. Người tham gia có quyền lựa chọn mức đóng và phương
thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.
Về mức đóng, theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, tỷ lệ
đóng bảo hiểm xã hội tự
nguyện là 22% thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội. Người tham gia có thể lựa chọn thu nhập làm căn
cứ đóng.
Trong đó, mức thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực
nông thôn (hiện mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn là 1,5 triệu đồng/tháng). Cụ
thể mức đóng thấp nhất là: 22% x 1,5 triệu đồng/tháng = 330.000
đồng/tháng.
Mức cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng
(hiện mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở là 2,34 triệu đồng/tháng). Như vậy,
mức đóng cao nhất là: 22% x 2,34 triệu đồng/tháng = 514.800 đồng (20 lần mức tham chiếu tương ứng 10.296.000 đồng/tháng).
Người tham gia được chọn một
trong các phương thức đóng sau:
Hằng tháng, 3
tháng một lần; 6 tháng
một lần; 12 tháng một lần. Họ cũng có thể đóng một lần
cho nhiều năm về sau (nhưng không quá 5 năm một lần); hoặc một lần cho thời gian còn thiếu để
đủ điều kiện hưởng lương hưu (khi đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng còn thiếu không quá
5 năm).
Sau khi đã lựa chọn một phương thức
và mức đóng ban đầu, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có quyền thay đổi cho phù hợp với điều
kiện của mình. Việc thay đổi chỉ
được thực hiện sau khi người tham gia đã hoàn thành xong phương thức đóng và mức
thu nhập đã chọn trước đó.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam ví dụ, nếu một
người đã chọn phương thức đóng 6 tháng một lần, thì sau khi đóng đủ tiền cho
chu kỳ 6 tháng đó, họ có thể yêu cầu thay đổi sang phương thức đóng 12 tháng, hoặc thay đổi mức thu nhập
làm căn cứ đóng cho chu kỳ tiếp theo.
Người tham gia có yêu cầu thay đổi
cần nộp "Tờ khai điều chỉnh thông tin tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện" cho
cơ quan Bảo hiểm xã hội.
Cơ quan Bảo hiểm xã hội
sẽ tiếp nhận và thực hiện việc điều chỉnh theo yêu cầu của người tham gia.
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, việc cho
phép thay đổi linh hoạt phương thức và mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện mang lại nhiều
lợi ích thiết thực cho người dân.
Người tham gia có thể điều chỉnh kế hoạch đóng góp dựa trên sự thay đổi
về thu nhập và điều kiện sống của bản thân. Khi thu nhập tốt hơn, họ có thể chọn
mức đóng cao hơn để hưởng lương hưu cao hơn trong tương lai và ngược lại.
Sự linh hoạt này giúp giảm bớt
rào cản tài chính, khuyến khích nhiều người tham gia, và duy trì quá trình đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện một
cách bền vững, hướng tới mục tiêu an sinh xã hội toàn dân.