Mỹ đã đề nghị Trung Quốc ủng hộ nỗ lực của Tổng thống Barack Obama tiến tới thành lập một liên minh các quốc gia chống lại nhóm cực đoan Nhà nước Hồi giáo (IS). Thông tin này được một quan chức chính phủ Mỹ tiết lộ với báo chí hôm qua (9/9) sau chuyến thăm Bắc Kinh 3 ngày của cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Susan Rice.

Tờ Wall Street Journal nói rằng, các quan chức Trung Quốc đã bày tỏ quan tâm tới đề xuất mà bà Rice đưa ra, và Mỹ đang xem xét các lĩnh vực mà Trung Quốc có thể đóng góp cho liên minh chống IS.

Hiện Bộ Ngoại giao Trung Quốc chưa đưa ra tuyên bố gì về vấn đề này, nhưng gần đây, giới chức Trung Quốc nói có thể có công dân nước này từ vùng Tân Cương tham gia chiến đấu với IS tại Iraq và Syria.

Tân Cương là nơi tập trung chủ yếu tộc người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi, và cũng là nguồn xuất phát của làn sóng những cuộc tấn công khủng bố nhằm vào một loạt thành phố Trung Quốc trong vòng một năm qua. Nhà chức trách Trung Quốc cho rằng, tác giả thực hiện các cuộc tấn công này là các phần tử ly khai và những kẻ cực đoan Hồi giáo.

Trong chuyến thăm Trung Quốc, bà Rice đã tìm kiếm sự tương đồng quan điểm giữa Washington và Bắc Kinh trong một loạt vấn đề quốc tế song phương và đa phương. Chuyến thăm này được cho là “tiền trạm” cho cuộc gặp giữa Tổng thống Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh vào tháng 11 tới, khi ông Obama tới Bắc Kinh để tham dự hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác châu Á-Thái Bình Dương (APEC).

Theo vị quan chức cung cấp thông tin, trong các cuộc gặp giữa bà Rice với ông Tập Cận Bình và các quan chức cao cấp khác của Trung Quốc, không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc sẵn sàng cùng với các nước phương Tây gây áp lực với Nga trong cuộc khủng hoảng ở Ukraine. Tuy nhiên, vị này nói rằng, Bắc Kinh đã phản ứng tích cực hơn trước đề xuất của Mỹ về xây dựng một liên minh chống IS, một vấn đề mà vị quan chức Mỹ nói là lợi ích của Washington và Bắc Kinh “có tiềm năng tương đồng”.

“Ở thời điểm này, chúng tôi muốn Trung Quốc đóng góp” vào cuộc chiến chống IS, vị quan chức nói.

Vị này thêm rằng, Mỹ đã mời Trung Quốc tham dự một cuộc họp Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc mà Tổng thống Obama chủ trì trong tháng này về vấn đề các chiến binh nước ngoài tham gia IS.

“Phía Trung Quốc bày tỏ quan tâm tới đề xuất của chúng tôi. Mối quan ngại của họ về chủ nghĩa khủng bố trong và ngoài nước đang gia tăng. Họ muốn xem xét đâu là cơ hội trong những cách thức phù hợp với lợi ích và giá trị Mỹ”, vị quan chức nói.

Trong chuyến thăm Bắc Kinh, bà Rice cũng đề cập đến mối lo ngại của Mỹ về những vụ máy bay chiến đấu Trung Quốc lại gần tới mức nguy hiểm máy bay tuần tra của Mỹ tại khu vực gần Trung Quốc trong thời gian gần đây. Theo vị quan chức Mỹ, có vẻ như Trung Quốc hiểu được tác động của một vụ va chạm nếu có lên quan hệ song phương và nhất trí hai bên sẽ hợp tác cùng nhau trong “các biện pháp xây dựng niềm tin” để tránh điều này.

Hai bên “cần hiểu rõ hơn về hoạt động dưới biển và trên không để tránh bất kỳ dạng sự cố hay tính toán sai lầm nào”, vị quan chức nói và từ chối cung cấp thêm thông tin.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh từ chối bình luận cụ thể về vấn đề này, nhưng nói rằng Trung Quốc và Mỹ cần tăng cường quan hệ quân sự để tránh hiểu lầm và để duy trì ổn định trong khu vực. Đến nay, Trung Quốc vẫn liên tục yêu cầu Mỹ ngừng các chuyến bay giám sát quân sự trong vùng đặc quyền kinh tế rộng 200 hải lý của mình.