Nga cảnh báo châu Âu về ý định sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga

Ủy ban châu Âu (EC) - cơ quan điều hành của EU - đang tìm cách sử dụng tài sản Nga bị đóng băng ở châu Âu để cung cấp hỗ trợ tài chính cho Ukraine nhằm giúp nước này vượt qua những khó khăn do cuộc chiến tranh với Nga gây ra.

Trong một bài đăng trên Telegram, ông Dmitry Medvedev - Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga - nói rằng nếu EU làm như vậy, Moscow sẽ coi đó là lý do chiến tranh.

“Nếu EU tìm cách dùng tài sản của Nga bị đóng băng ở Bỉ để cấp vốn vay, hành động đó sẽ bị phân loại là hành động khơi mào chiến tranh theo quy định của luật pháp quốc tế. Brussels và các quốc gia EU sẽ phải hứng chịu tất cả hậu quả”, hãng tin CNBC dẫn lời ông Medvedev.

Trước đây, Nga đã tuyên bố sẽ trả đũa nếu EU thực hiện ý định sử dụng tài sản đóng băng của Nga.

Về phần mình, EC vẫn lập luận rằng việc sử dụng tài sản đóng băng của Nga không phải là một sự đánh cắp, vì họ sẽ chỉ dùng những tài sản đó làm tài sản thế chấp để có một khoản vay cho Ukraine, và Ukraine sẽ chỉ phải trả lại khoản vay đó nếu Moscow trả tiền bồi thường chiến tranh cho Kiev.

Hôm 3/12, EC đề xuất về một khoản vay như vậy cho Ukraine. Khoản vay này sẽ được cấp bằng tiền mặt từ các định chế tài chính châu Âu đang giữ tài sản bị đóng băng của Ngân hàng Trung ương Nga (CBR). EC cũng đưa ra một phương án khác là vay vốn từ thị trường quốc tế, và các quốc gia thành viên EU phải đứng ra đảm bảo cho khoản vay này.

Hai phương án được đưa ra sau khi Bỉ vào cùng ngày phủ quyết kế hoạch mà EC đưa ra về sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để cấp 90 tỷ euro, tương đương 105 tỷ USD, để đáp ứng các nhu cầu tài chính của Ukraine. Bỉ là quốc gia đang giữ phần lớn tài sản bị phong tỏa của Nga và lo ngại rằng nước này sẽ phải đứng ra chịu trách nhiệm về việc trả lại số tài sản Nga bị đem ra sử dụng cho Kiev.

Theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), trong thời gian từ năm 2026 đến 2029, Ukraine cần số tiền 136,5 tỷ USD để cân bằng ngân sách.

Trong một tuyên bố, EC cho rằng vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy Nga sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận hòa bình hợp lý và bền vững. Trong bối cảnh đó, áp lực tài chính đối với Ukraine tiếp tục gia tăng, đòi hỏi sự hỗ trợ kéo dài từ EU.

Đến nay, các nước châu Âu đã sử dụng lợi nhuận phát sinh từ tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ tài chính cho Kiev, nhưng một số nhà lãnh đạo châu Âu đã bày tỏ lo ngại rằng các biện pháp xa hơn có thể gây ra những hệ quả cả về tài chính và pháp lý.

Bỉ là quốc gia có mối lo ngại đặc biệt lớn về vấn đề này, bởi Bỉ là nơi đặt trung tâm lưu ký và thanh toán Euroclear, định chế tài chính nắm phần lớn tài sản Nga bị đóng băng ở châu Âu sau khi chiến tranh Nga - Ukraine nổ ra vào năm 2022. Lãnh đạo Bỉ đã bày tỏ lo ngại về hệ quả pháp lý của việc sử dụng tài sản Nga và muốn các nước khác trong EU cũng phải cam kết chia sẻ trách nhiệm.

Theo tiết lộ của một quan chức EU với CNBC, nếu EU chọn cách đi vay tự đảm bảo để giúp Ukraine, phương án này sẽ cần sự nhất trí của 100% thành viên. Còn nếu họ chọn phương án sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga, kế hoạch cần sự phê chuẩn của đa số thành viên.

Hungary phản đối việc hỗ trợ thêm cho Ukraine, dẫn tới trở ngại cho việc đạt sự đồng thuận 100%.

Trong khi đó, tiến trình đàm phán hòa bình cho Ukraine dường như lại lâm vào bế tắc. Hôm 2/12, cuộc thảo luận giữa Nga và Mỹ đã không mang lại kết quả đột phá nào. Hiện chưa rõ kế hoạch hòa bình nào đã đưa ra với Nga trong cuộc thảo luận này, sau khi một kế hoạch ban đầu gồm 28 điểm, do Mỹ và Nga bí mật soạn thảo, được Mỹ đưa ra với Ukraine cách đây vài tuần.

Phát biểu tại một sự kiện ở London ngày 4/12, ông Kim Darroch - đại sứ Mỹ tại Anh trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump - nhận định: “Tôi không cho rằng chiến tranh Nga - Ukraine sẽ sớm kết thúc, trừ phi Ukraine chấp nhận đầu hàng, nhường lãnh thổ, và cam kết không bao giờ gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Đó là những điều kiện mà tôi không cho là lãnh đạo Ukraine có thể đáp ứng mà vẫn còn thể sống sót về mặt chính trị”.