Ngân hàng Trung ương Nhật Bản khó cân bằng tăng trưởng và lạm phát

Số liệu thống kê của Chính phủ Nhật công bố ngày 30/9 cho thấy sản lượng công nghiệp tháng 8 của nước này giảm 1,2% so với tháng trước, sau khi đã giảm trong tháng 7. Dữ liệu cũng cho thấy doanh nghiệp Nhật kỳ vọng sản lượng công nghiệp tăng trưởng 4,1% trong tháng 9 và tăng 1,2% trong tháng 10, nhưng giới chuyên gia kinh tế cho rằng phía trước là một chặng đường không dễ dàng.

“Ngay cả khi tránh được một đợt sụt tốc mạnh, nền kinh tế Mỹ vẫn có thể phải đối mặt với một thời kỳ tăng trưởng chậm chạp. Nếu điều đó xảy ra, các nhà sản xuất phục vụ xuất khẩu của Nhật Bản có thể sẽ đứng trước một tình huống thậm chí còn khó khăn hơn, với sản lượng của họ có thể trì trệ trong một khoảng thời gian”, nhà kinh tế Takeshi Minami của Viện nghiên cứu Norinchukin nhận định với tờ báo Wall Street Journal.

Giữa lúc kỳ vọng về việc BOJ có thêm một đợt nâng lãi suất nữa đang tăng lên, các nhà hoạch định chính sách của cơ quan này vẫn đang cẩn trọng đánh giá xem thuế quan của Mỹ sẽ có ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế Nhật Bản.

Dù Nhật Bản đã đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ, và chính quyền Tổng thống Donald Trump đã hạ thuế quan đối ứng cho nước này về 15% từ 25% ban đầu, đối với cả mặt hàng ô tô, nhưng đây vẫn là mức thuế quan cao hơn so với trước kia.

Nhà kinh tế Stefan Angrick của công ty phân tích Moody’s Analytics ước tính rằng thuế quan Mỹ đối với hàng hóa xuất khẩu của Nhật Bản sẽ khiến tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Nhật giảm đi ít nhất 0,5%.

“Nhật Bản không thể dựa vào nhu cầu trong nước để bù đắp cho sự suy giảm của triển vọng xuất khẩu. Lạm phát dai dẳng vẫn đang ăn vào tăng trưởng tiền lương, khiến cho người tiêu dùng thận trọng với chi tiêu”, ông Angrick phát biểu.

Cũng theo số liệu của Chính phủ Nhật, doanh thu bán lẻ của nước này trong tháng 8 giảm 1,1% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu tháng giảm đầu tiên kể từ tháng 2/2022.

Ông Angrick nói tình hình sản lượng công nghiệp và doanh thu bán lẻ như vậy có thể khiến BOJ tiếp tục giữ nguyên lãi suất thay vì có một đợt tăng mới. Ông dự báo phải đến tháng 1/2026 BOJ mới có đợt tăng lãi suất tiếp theo trừ phi đồng yên sụt giá mạnh.

Biên bản cuộc họp gần đây nhất của BOJ cho thấy các nhà hoạch định chính sách tiền tệ có quan điểm không đồng nhất về thời điểm nối lại việc thắt chặt chính sách tiền tệ.

“Nếu chỉ nhìn từ điều kiện kinh tế Nhật Bản, có thể đã đến lúc xem xét tăng lãi suất lần nữa, vì đã hơn 6 tháng kể từ lần tăng gần đây nhất rồi” - một thành viên hội đồng chính sách của BOJ nói trong cuộc họp tháng 9. Tuy nhiên, vị này cũng nói thêm rằng BOJ nên trì hoãn việc tăng lãi suất vì triển vọng nền kinh tế Mỹ còn bấp bênh.

Nhưng bên cạnh đó, các thành viên khác lo ngại rằng việc chờ đợi sẽ dẫn tới một cái giá phải trả cao hơn. Nếu tình hình kinh tế và giá cả diễn biến đúng theo dự báo của BOJ, cơ quan này nên tăng lãi suất với tiến độ đều đặn - một thành viên nói.

Số liệu công bố vào tuần trước cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) lõi của Tokyo tăng 2,5% trong tháng 9 so với cùng kỳ năm ngoái, bằng với mức tăng của tháng 8 và tiếp tục cao hơn so với mục tiêu lạm phát 2% mà BOJ đề ra. CPI lõi của Tokyo được xem là chỉ báo quan trọng về xu hướng lạm phát toàn quốc.

BOJ chấm dứt chương trình kích cầu khổng lồ kéo dài cả thập kỷ vào năm ngoái, và đã tăng lãi suất ngắn hạn lên 0,5% vào tháng 1 năm nay trên cơ sở cho rằng Nhật Bản đang trên đà đạt được mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Tốc độ lạm phát lõi ở Nhật đã duy trì trên 2% trong hơn 3 năm qua, nhưng Thống đốc BOJ Kazuo Ueda nhấn mạnh sự cần thiết phải thận trọng trong việc tăng lãi suất lên cao hơn, để đảm bảo rằng giá cả thực sự được thúc đẩy do sự tăng trưởng của tiền lương và nhu cầu tiêu dùng trong nước.