Ngành công nghiệp thép của Canada đã lên tiếng cảnh báo về sự mất mát việc làm ở mức độ “thảm họa”, các nhà máy phải giảm hoạt động và chuỗi cung ứng bị gián đoạn sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng gấp đôi thuế quan áp lên thép nhập khẩu lên 50%.

Theo tờ báo Financial Times, động thái thuế quan mới nhất của ông Trump đã gây ra một làn sóng phản ứng mạnh ở quốc gia láng giềng Bắc Mỹ Canada. Mới tháng trước, Thủ tướng Mark Carney đã có chuyến công du tới Nhà Trắng nhằm cải thiện mối quan hệ xấu đi giữa hai nước sau khi ông Trump áp thuế quan mạnh tay lên Canaada - đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ.

Canada cũng là nhà cung cấp thép và nhôm lớn nhất cho Mỹ, chiếm gần 1/4 lượng thép mà Mỹ nhập khẩu trong năm 2023 và khoảng một nửa lượng nhôm mà nước này nhập khẩu trong năm ngoái.

“Thuế quan 25% đã là khó khăn, 50% là một thảm họa”, Chủ tịch Catherine Cobden của Hiệp hội Các nhà sản xuất thép Canada (CSPA) phát biểu.

Ngành công nghiệp thép của Canada có trị giá 15 tỷ đôla Canada, tương đương 11 tỷ USD, sử dụng 23.000 người lao động là công dân nước này và hỗ trợ thêm khoảng 100.000 công việc gián tiếp - theo dữ liệu của CSPA.

“Thuế quan thép ở mức này sẽ gây ra sự gián đoạn lớn và hệ quả tiêu cực trong chuỗi cung ứng thép có mức độ tích hợp cao của chúng tôi và khách hàng ở cả hai bên biên giới”, bà Cobden nói.

Khi mới trở thành Thủ tướng Canada, ông Carney đã tới thăm Phòng Bầu dục vào đầu tháng 5 với hy vọng sẽ cải thiện được mối quan hệ đã bị tổn hại bởi lời đe dọa của ông Trump đòi sáp nhập Canada vào Mỹ và có động thái áp thuế quan 25% lên hàng hóa nhập khẩu từ Canada. Trong cuộc gặp, hai nhà lãnh đạo nói họ sẵn sàng đàm phán lại Thỏa thuận Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) - một thỏa thuận tự do mậu dịch thay thế cho Hiệp định Tự do thương mại Bắc Mỹ (NAFTA), được ký kết trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump và dự kiến được rà soát lại vào năm tới.

Nhưng tại một cuộc gặp với công nhân ngành thép Mỹ ở bang Pennsylvania vào hôm thứ Sáu tuần trước, ông Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế quan áp lên thép và nhôm nhập khẩu lên 50% - một nước đi leo thang trong cuộc chiến thương mại toàn cầu mà ông đã khởi xướng.

Bà Cobden nói rằng tuyên bố thuế quan mới của ông “thực chất đóng lại cánh cửa thị trường Mỹ” đối với Canada và sẽ “gây ra những hậu quả không thể khắc phục”.

Hiệp hội Nhôm Canada cho biết họ đang chờ “xác nhận pháp lý rõ ràng và chính thức hơn” trước khi bình luận về những tác động tiềm ẩn của tuyên bố thuế quan nói trên.

Bộ trưởng Bộ Thương mại quốc tế Canada Dominic LeBlanc cho biết nước này vẫn “cương quyết” bảo vệ người lao động và các cộng đồng của mình. “Khi chúng tôi đàm phán về mối quan hệ kinh tế và an ninh mới với Mỹ, Chính phủ mới của Canada sẽ cương quyết để có được thỏa thuận tốt nhất cho người dân Canada”, ông LeBlance cho biết trong một bài đăng trên nền tảng mạng xã hội X vào hôm thứ Bảy.

Thông báo về tăng gấp đôi thuế quan thép và nhôm được đưa ra cùng tuần khi Trump cho biết Canada sẽ phải trả 61 tỷ USD để tham gia vào lá chắn phòng thủ tên lửa “Golden Dome” (Vòm Vàng) đầy tham vọng của ông, nhưng sẽ được miễn phí nếu Ottawa từ bỏ chủ quyền để trở thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.

Một người phát ngôn của Chính phủ Canada cho biết Thủ tướng Carney “đã nói rõ mỗi khi có cơ hội, kể cả trong các cuộc trò chuyện với Tổng thống Trump, rằng Canada là một quốc gia độc lập, có chủ quyền và sẽ vẫn như vậy”.

Tuyên bố tăng thuế quan thép và nhôm lên 50% được ông Trump đưa ra khi ông công bố mối quan hệ đối tác trị giá 15 tỷ USD giữa hãng thép Nippon Steel của Nhật và US Steel của Mỹ. Tại cuộc mít-tinh đó, ông cam kết sẽ dựng một “hàng rào” thuế quan xung quanh hoạt động sản xuất kim loại trong nước. Trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social sau đó, ông Trump nói mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ ngày thứ Tư (4/6).

Để đáp trả thuế quan của Mỹ, Canada đã tuyên bố sẽ phản ứng kiểu “một đôla đổi một đôla” bằng cách áp thuế quan lên các sản phẩm thép trị giá 12,6 tỷ đôla Canada, các sản phẩm nhôm trị giá 3 tỷ đôla Canada, và các hàng hóa khác trị giá 14,2 tỷ đôla Canada nhập khẩu từ Mỹ. Những thuế quan này được công bố vào tháng 3, ngoài một kế hoạch thuế quan trả đũa khác đã được công bố trước đó áp lên 30 tỷ USD hàng hóa Mỹ. Nhưng vào giữa tháng 4, Ottawa đã âm thầm giảm bớt một số biện pháp trả đũa nhằm vào các hãng sản xuất ô tô và nhà sản xuất khác của Mỹ.

Các thủ hiến bang và tỉnh trưởng của Canada có cuộc họp ở Saskatoon, tỉnh Saskatchewan vào ngày 2/6 để thảo luận về các biện pháp đa dạng hóa nền kinh tế nhằm giảm bớt sự phụ thuộc quá mức vào Mỹ.

“Đây không phải là chính sách thương mại, mà là một cuộc tấn công trực tiếp vào các ngành công nghiệp và người lao động của Canada”, ông Marty Warren - Giám đốc quốc gia Canada của Liên hiệp Công nhân nghề thép (USW) - phát biểu.