Người già lái xe, nỗi lo lớn ở Nhật

Chỉ trong vòng vài tuần trở lại đây, những tài xế cao tuổi ở Nhật đã gây ra một loạt vụ tai nạn giao thông: đâm vào dải phân cách, tông vào người đi bộ trên đường, và đâm vào xe khác. Một số người đã thiệt mạng trong những vụ tai nạn như vậy.

Theo hãng tin Bloomberg, cùng với sự lão hóa của dân số Nhật, ngày càng có nhiều người Nhật lớn tuổi lái xe. Số vụ tai nạn giao thông có liên quan đến những tài xế lớn tuổi ở đất nước mặt trời mọc vị thế cũng tăng theo.

Năm ngoái, tài xế từ 75 tuổi trở lên có liên quan đến 459 vụ tai nạn giao thông chết người ở nước này, chiếm 13% tổng số vụ, và tăng 7,4% so với cách đây 1 thập kỷ - theo số liệu của Cơ quan Cảnh sát quốc gia Nhật. Một tuyên bố của cơ quan này nói rằng giảm số vụ tai nạn giao thông liên quan đến người cao tuổi là một vấn đề cấp bách.

“Ngăn ngừa những vụ tai nạn giao thông gây ra bởi sự thay đổi trong điều kiện thể chất của tài xế là một nhiệm vụ cấp bách cần giải quyết”, chuyên gia Mineko Baba thuộc Đại học Keio của Nhật viết trong một nghiên cứu vào năm 2016. “Pháp luật và xã hội vẫn chưa kiểm soát được tình trạng gia tăng nhanh chóng của các bệnh nhân mắc chứng mất trí”.

Hiện nay, 1/4 dân số Nhật là những người từ 65 tuổi trở lên. Tỷ lệ này được dự báo sẽ lên tới 38% trong vòng 5 thập kỷ tới.

Một trong những vụ tai nạn giao thông tồi tệ nhất liên quan đến tài xế cao tuổi gần đây ở Nhật xảy ra vào tháng 10 năm ngoái tại thành phố Yokohama. Một tài xế 87 tuổi đã lao chiếc xe tải nhẹ vào một nhóm học sinh tiểu học đang đi bộ, khiến một em bé 6 tuổi thiệt mạng và hai em khác bị thương.

Tháng 6 năm nay, một phụ nữ 74 tuổi ở Fukuoka khi lái xe đã đâm vào dải phân cách và va chạm với xe do một người đàn ông điều khiển ở làn đường bên kia, khiến người này thiệt mạng. Cách đây ít hôm, hai người trên 80 tuổi đã thiệt mạng khi tông xe vào một chiếc xe tải lớn trong một đường hầm ở tỉnh Gifu.

Chính phủ Nhật hiện đang đẩy mạnh những nỗ lực nhằm ngăn những tài xế cao tuổi “nguy hiểm” nhất ngồi sau tay lái. Luật điều chỉnh có hiệu lực từ tháng 3 năm nay yêu cầu tài xế trên 75 tuổi phải trải qua một cuộc kiểm tra nhận thức khi gia hạn bằng lái, hoặc khi họ phạm luật như vượt đèn đỏ hoặc đi sai làn. Những người không vượt qua được bài kiểm tra này, họ sẽ phải kiểm tra y tế. Nếu không vượt qua được kiểm tra y tế, họ sẽ bị tước bằng lái.

Theo dự báo của Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật, mỗi năm nhà chức trách nước này có thể sẽ tước bằng lái của 15.000 người cao tuổi theo quy định mới.

Bất chấp số vụ tai nạn giao thông liên quan đến người cao tuổi tăng, số người chết vì tai nạn giao thông nói chung ở Nhật đã giảm liên tục trong nhiều năm qua, còn 3.904 người vào năm ngoái, mức thấp nhất trong 67 năm, theo số liệu của cảnh sát.

Ngày càng có nhiều người già Nhật tự nguyện từ bỏ bằng lái xe. Theo một chương trình đã được áp dụng gần 2 thập kỷ, 345.000 người đã từ bỏ bằng lái trong năm 2016, tăng 21% so với cách đây 1 thập niên.

Trong 3 tháng đầu tiên khi luật mới có hiệu lực vào năm nay, mỗi ngày có 1.271 người trả bằng lái, từ mức 946 người/ngày vào năm 2016.

Một số công ty và ngân hàng Nhật đã tung ra các chương trình khuyến khích người già từ bỏ bằng lái, như thẻ sử dụng miễn phí phương tiện giao thông công cộng trong 1 năm, giảm lãi suất vay mua xe cho người sống cùng…

Tuy nhiên, thôi lái xe có lẽ là một việc khó khăn đối với những người không quen với phương tiện giao thông công cộng, hoặc những người là tài xế duy nhất trong gia đình. Ngoài ra, việc mất quyền lái xe và sự chủ động trong việc đi lại có thể sẽ làm gia tăng sự suy giảm thể chất và trí nhớ của người già.

Ông Takao Inui, một công dân lớn tuổi ở quân Shibuya của Tokyo, cho biết ông vẫn sử dụng chiếc Suzuki Cruze một tuần mỗi lần khi đi mua sắm hoặc khi vợ ông cần đi đâu đó. Ông Inui nói không có ý định ngừng lái xe trong vòng khoảng 3 năm tới.

“Tôi biết là ở tuổi 77, mọi thứ trở nên nguy hiểm hơn. Bởi vậy tôi rất thận trọng khi lái xe”, ông nói.