TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
“Nhiều người sẽ không phải nộp thuế như mức hiện nay”
Việc giữ nguyên mức khởi điểm đánh thuế thu nhập cá nhân đang gây ra nhiều ý kiến trái ngược nhau
Việc giữ nguyên mức khởi điểm đánh thuế thu nhập cá nhân đang gây ra nhiều ý kiến trái ngược nhau.
Xung quanh vấn đề này, VnEconomy vừa có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Phụng, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính.
Mức thuế mang đặc thù “rất Việt Nam”
Thưa ông, trước tình trạng lạm phát tăng cao thì có nhiều ý kiến cho rằng, mức giảm trừ 4 triệu đồng cho cá nhân nộp thuế như đề xuất là không còn phù hợp. Vậy, Bộ Tài chính có tính đến việc điều chỉnh ?
Mặc dù hiện nay chúng ta đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát tăng cao, nhưng mức giảm trừ 4 triệu đồng khi tính thuế thu nhập cá nhân đã được Quốc hội chấp thuận và phê chuẩn nên trước mắt vẫn sẽ thực hiện theo mức này.
Còn về phía Bộ Tài chính, hiện vẫn chưa tính đến việc đề xuất điều chỉnh nên chúng tôi đang hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực hiện thuế thu nhập cá nhân trên cơ sở mức giảm trừ là 4 triệu đồng/tháng.
Nhưng nếu vẫn để ở mức 4 triệu đồng thì khi chuyển từ thuế thu nhập cao sang thuế thu nhập cá nhân sẽ có nhiều người nghiễm nhiên không phải nộp thuế do được giảm trừ gia cảnh, thưa ông ?
Đúng vậy, trong Pháp lệnh Thuế thu nhập cao, chúng ta quy định một mức khởi điểm là 5 triệu đồng và không cho giảm trừ gia cảnh. Còn ở thuế thu nhập cá nhân, mức khởi điểm là 4 triệu và được giảm trừ gia cảnh. Điều này chắc chắn sẽ khiến nhiều người vui mừng, đặc biệt là những người đang phải nộp thuế thu nhập cao.
Về nguyên tắc, thuế thu nhập thì phải đánh từ thu nhập đầu tiên nhưng chúng ta lại đưa ra giảm trừ cho cá nhân là 4 triệu đồng và giảm trừ cho người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng, nên những người đang nuôi hai con sẽ được giảm 3,2 triệu đồng và bản thân phải đóng thuế theo dự thảo nghị định nêu là 4 triệu đồng cho người chịu thuế được giảm trừ, tức là 7,2 triệu đồng.
Như vậy, sẽ có rất nhiều người không phải nộp thuế như mức hiện nay nữa.
Hiện nay, có nhiều người cho rằng, mức khởi điểm tính thuế 4 triệu đồng là thấp, nhưng chúng tôi đã nghiên cứu kỹ rồi. Mức thu nhập 4 triệu đồng là một mức mơ ước của đại đa số người lao động hiện nay, cho nên theo tôi thì đây là mức phù hợp với cả Nhà nước lẫn người nộp thuế.
Cũng cần lưu ý rằng, tuy khởi điểm chịu thuế là từ 4 triệu nhưng thường thì phải 6-7 triệu đồng mới có thể phải nộp thuế vì tính giảm trừ cho người phụ thuộc. Do đó, có thể thấy rằng, đây là một mức thuế mang đặc thù “rất Việt Nam”.
"Không có chuyện anh và chị cùng kê khai nuôi cả hai con"
Vậy, việc kê khai và khấu trừ cho những người phụ thuộc sẽ được thực hiện như thế nào, thưa ông ?
Hiện nay, trên thế giới, khi tính thuế thu nhập cá nhân, chưa có một nước nào mà cho giảm trừ gia cảnh nhiều như ở Việt Nam. Chúng ta cho giảm trừ gia cảnh cả anh, chị, em ruột, ông, bà, cô, bác, chú, gì, cậu, mợ… với điều kiện những người này không có khả năng lao động hoặc hết độ tuổi lao động, không nơi nương tựa.
Để được trừ thì phải thỏa mãn điều kiện là bản thân những người này không có thu nhập, tức là không có đồng thu nhập nào, không có tài sản, nhà, cửa hàng cho thuê... Hoặc là có thu nhập nào đó nhưng mức này thấp dưới mức 1/3, tức là dưới 533.000 đồng/tháng so với mức giảm trừ của người phụ thuộc.
Ngoài ra, người nộp thuế phải chứng minh được quan hệ và xác nhận được là người phụ thuộc đủ điều kiện được phụ thuộc. Sẽ có nghị định và thông tư hướng dẫn những giấy tờ cần thiết để yêu cầu các cơ quan xác nhận quan hệ thân nhân của người nộp thuế; người nộp thuế có nuôi ai không và xác nhận thu nhập.
Việc quan hệ và thu nhập sẽ do chính quyền nơi người nộp thuế cư trú cũng như nơi người được nuôi dưỡng cư trú xác nhận. Việc xác nhận này sẽ thực hiện vào cuối năm chứ không bắt người ta kê khai ngay.
Nhưng khi khai báo để chiết trừ gia cảnh sẽ dễ xảy ra tình trạng khai man trong việc xác nhận là nuôi cùng một người, thưa ông ?
Luật đã quy định, mỗi một người phụ thuộc được tính giảm trừ cho một người nộp thuế.
Hai người mà có hai đứa con thì có hai cách lựa chọn, một là anh nuôi cả hoặc là chị nuôi cả, hoặc là anh nuôi một đứa con còn chị nuôi một, chứ không có chuyện anh và chị cùng kê khai nuôi cả hai con. Cùng với đó sẽ có các cơ quan khác kiểm tra, giám sát việc kê khai của người thuộc diện được chiết trừ gia cảnh.
Nhưng cũng thấy rằng, với những điều kiện như thế thì về mặt lý thuyết sẽ có nhiều người tìm ra kẽ hở để san sẻ thu nhập. Tức là khi đó họ sẽ tránh được thuế suất biên, thuế phải nộp. Chính vì như thế mà những người làm chính sách phải biết được để lường.
Tuy nhiên, không có cách nào tốt hơn là chúng ta phải dựa vào xã hội, xã hội sẽ giám sát. Nếu một người nào đó trong đơn vị của các bạn từ chối trách nhiệm nộp thuế thì tôi cho rằng các bạn phải lên tiếng, bởi việc thu thuế không phải là thu cho Nhà nước, mà là thu để phục vụ lợi ích của mỗi chúng ta.
Xung quanh vấn đề này, VnEconomy vừa có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Phụng, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính.
Mức thuế mang đặc thù “rất Việt Nam”
Thưa ông, trước tình trạng lạm phát tăng cao thì có nhiều ý kiến cho rằng, mức giảm trừ 4 triệu đồng cho cá nhân nộp thuế như đề xuất là không còn phù hợp. Vậy, Bộ Tài chính có tính đến việc điều chỉnh ?
Mặc dù hiện nay chúng ta đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát tăng cao, nhưng mức giảm trừ 4 triệu đồng khi tính thuế thu nhập cá nhân đã được Quốc hội chấp thuận và phê chuẩn nên trước mắt vẫn sẽ thực hiện theo mức này.
Còn về phía Bộ Tài chính, hiện vẫn chưa tính đến việc đề xuất điều chỉnh nên chúng tôi đang hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực hiện thuế thu nhập cá nhân trên cơ sở mức giảm trừ là 4 triệu đồng/tháng.
Nhưng nếu vẫn để ở mức 4 triệu đồng thì khi chuyển từ thuế thu nhập cao sang thuế thu nhập cá nhân sẽ có nhiều người nghiễm nhiên không phải nộp thuế do được giảm trừ gia cảnh, thưa ông ?
Đúng vậy, trong Pháp lệnh Thuế thu nhập cao, chúng ta quy định một mức khởi điểm là 5 triệu đồng và không cho giảm trừ gia cảnh. Còn ở thuế thu nhập cá nhân, mức khởi điểm là 4 triệu và được giảm trừ gia cảnh. Điều này chắc chắn sẽ khiến nhiều người vui mừng, đặc biệt là những người đang phải nộp thuế thu nhập cao.
Về nguyên tắc, thuế thu nhập thì phải đánh từ thu nhập đầu tiên nhưng chúng ta lại đưa ra giảm trừ cho cá nhân là 4 triệu đồng và giảm trừ cho người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng, nên những người đang nuôi hai con sẽ được giảm 3,2 triệu đồng và bản thân phải đóng thuế theo dự thảo nghị định nêu là 4 triệu đồng cho người chịu thuế được giảm trừ, tức là 7,2 triệu đồng.
Như vậy, sẽ có rất nhiều người không phải nộp thuế như mức hiện nay nữa.
Hiện nay, có nhiều người cho rằng, mức khởi điểm tính thuế 4 triệu đồng là thấp, nhưng chúng tôi đã nghiên cứu kỹ rồi. Mức thu nhập 4 triệu đồng là một mức mơ ước của đại đa số người lao động hiện nay, cho nên theo tôi thì đây là mức phù hợp với cả Nhà nước lẫn người nộp thuế.
Cũng cần lưu ý rằng, tuy khởi điểm chịu thuế là từ 4 triệu nhưng thường thì phải 6-7 triệu đồng mới có thể phải nộp thuế vì tính giảm trừ cho người phụ thuộc. Do đó, có thể thấy rằng, đây là một mức thuế mang đặc thù “rất Việt Nam”.
"Không có chuyện anh và chị cùng kê khai nuôi cả hai con"
Vậy, việc kê khai và khấu trừ cho những người phụ thuộc sẽ được thực hiện như thế nào, thưa ông ?
Hiện nay, trên thế giới, khi tính thuế thu nhập cá nhân, chưa có một nước nào mà cho giảm trừ gia cảnh nhiều như ở Việt Nam. Chúng ta cho giảm trừ gia cảnh cả anh, chị, em ruột, ông, bà, cô, bác, chú, gì, cậu, mợ… với điều kiện những người này không có khả năng lao động hoặc hết độ tuổi lao động, không nơi nương tựa.
Để được trừ thì phải thỏa mãn điều kiện là bản thân những người này không có thu nhập, tức là không có đồng thu nhập nào, không có tài sản, nhà, cửa hàng cho thuê... Hoặc là có thu nhập nào đó nhưng mức này thấp dưới mức 1/3, tức là dưới 533.000 đồng/tháng so với mức giảm trừ của người phụ thuộc.
Ngoài ra, người nộp thuế phải chứng minh được quan hệ và xác nhận được là người phụ thuộc đủ điều kiện được phụ thuộc. Sẽ có nghị định và thông tư hướng dẫn những giấy tờ cần thiết để yêu cầu các cơ quan xác nhận quan hệ thân nhân của người nộp thuế; người nộp thuế có nuôi ai không và xác nhận thu nhập.
Việc quan hệ và thu nhập sẽ do chính quyền nơi người nộp thuế cư trú cũng như nơi người được nuôi dưỡng cư trú xác nhận. Việc xác nhận này sẽ thực hiện vào cuối năm chứ không bắt người ta kê khai ngay.
Nhưng khi khai báo để chiết trừ gia cảnh sẽ dễ xảy ra tình trạng khai man trong việc xác nhận là nuôi cùng một người, thưa ông ?
Luật đã quy định, mỗi một người phụ thuộc được tính giảm trừ cho một người nộp thuế.
Hai người mà có hai đứa con thì có hai cách lựa chọn, một là anh nuôi cả hoặc là chị nuôi cả, hoặc là anh nuôi một đứa con còn chị nuôi một, chứ không có chuyện anh và chị cùng kê khai nuôi cả hai con. Cùng với đó sẽ có các cơ quan khác kiểm tra, giám sát việc kê khai của người thuộc diện được chiết trừ gia cảnh.
Nhưng cũng thấy rằng, với những điều kiện như thế thì về mặt lý thuyết sẽ có nhiều người tìm ra kẽ hở để san sẻ thu nhập. Tức là khi đó họ sẽ tránh được thuế suất biên, thuế phải nộp. Chính vì như thế mà những người làm chính sách phải biết được để lường.
Tuy nhiên, không có cách nào tốt hơn là chúng ta phải dựa vào xã hội, xã hội sẽ giám sát. Nếu một người nào đó trong đơn vị của các bạn từ chối trách nhiệm nộp thuế thì tôi cho rằng các bạn phải lên tiếng, bởi việc thu thuế không phải là thu cho Nhà nước, mà là thu để phục vụ lợi ích của mỗi chúng ta.